Μανιφέστο για μια νέα Ευρώπη

Ο βέλγος πρωθυπουργός Γκι Βερχόφσταντ μιλά με μια σπάνια για πολιτικό γλώσσα: με ειλικρίνεια και καθαρότητα τοποθετείται στα μεγάλα ζητήματα που αντιμετωπίζει η ΕΕ.Έχει απόψεις που τις διακρίνει η θέληση να προχωρήσει το ευρωπαϊκό οικοδόμημα. Δεν κρύβει τις σκέψεις του. Τοποθετείται στα μείζονα, στα δύσκολα, στα πολύπλοκα. Με σαφείς προτάσεις που ξαφνιάζουν για την τεκμηριωμένη πληρότητά τους.

Τα κεφάλαια είναι αποκαλυπτικά: ευρωπαίκός στρατός, ευρωπαϊκή διπλωματία, νέοι θεσμοί, πολιτική Ευρώπη, τεχνολογικό κύμα, νέος τρόπος στην οικονομική λειτουργία, χώρος δικαιοσύνης και ασφάλειας. Μέσα από την ανάλυση του βέλγου πρωθυπουργού υπάρχουν δύο βασικές παραδοχές: Από τη μια « οι άνθρωποι φοβούνται μήπως χάσουν την εργασία τους και την οικονομική τους άνεση…η παγκοσμιοποίηση άνοιξε νέες αγορές και είχε ως αποτέλεσμα τη μαζική άφιξη προϊόντων στις χώρες μας. Όμως φοβόμαστε ότι κάποιες νέες οικονομίες θα επιβάλλουν ένα σκληρό μέχρι τελικής πτώσεως ανταγωνισμό στις επιχειρήσεις μας..» (σελ 30). Από την άλλη η διαπίστωση «που μας υποδεικνείει η Ιστορία και που είναι εντελώς ξεκάθαρη. Το μέλλον της Ευρώπης βρίσκεται στην οικοδόμηση μιας πολιτικής Ευρώπης πάνω σε ένα κοινοτικό ή ομοσπονδιακό βάθρο..» (σελ.49).

Ο Γκι Βερχόφσταντ μιλάει με τη γλώσσα της ενωμένης πολιτικά ΕΕ γι’ αυτό και το βιβλίο του φέρει τον επιτυχημένο τίτλο « Οι Ενωμένες Πολιτείες της Ευρώπης- Μανιφέστο για μια Νέα Ευρώπη», εκδόσεις Παπαζήση, 2006.

Με απόλυτη σαφήνεια εισηγείται τη δημιουργία μιας ΕΕ δύο ταχυτήτων-«τα κράτη μέλη της ΕΕ δεν αποτελούν πλέον μια ομοιογενή ομάδα που θέλει να βαδίσει προς την ίδια κατεύθυνση». Συνεπώς για να μην «περιμένουμε το τρένο που δεν θα έρθει ποτέ» (σελ. 91) με καθαρή σκέψη εισηγείται τη δημιουργία μιας ΕΕ με «δύο ταχύτητες», με συμμετοχή στην πρωτοπόρα ταχύτητα από τα κράτη-μέλη που ανήκουν στην ευρωζώνη-«γιατί τα κράτη της ευρωζώνης έχουν ήδη συνδέσει τις τύχες τους». Αυτή η ομάδα κρατών θα γεννήσει τις «Ενωμένες Πολιτείες της Ευρώπης» η οποία θα δημιουργήσει –μεταξύ άλλων- «ένα κοινό στρατό και να μιλά με μια φωνή στην εξωτερική πολιτική».

Έστω και εάν κάποιος θεωρήσει ορισμένες σκέψεις που παρατίθενται στο βιβλίο ως μάλλον εξωπραγματικές- όπως λ.χ. η εισήγηση για «μια κοινή ευρωπαϊκή διπλωματική υπηρεσία» ή «μια και μόνη έδρα στο Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ» (σελ. 80) εντούτοις στο σύνολο των σελίδων του βιβλίου (94) θα συναντήσει κανείς σημαντικές ιδέες που συμβάλλουν στο να βγει η ΕΕ από τα σημερινά αδιέξοδά της.

Η βασική θέση του για να πάει η ΕΕ πέρα από την οικονομική ένωση περικλείεται στη φράση «μαζί με όλους ει δυνατόν, με ορισμένους αν είναι αναγκαίο». Έτσι ο βέλγος πρωθυπουργός προσπερνά τη συζήτηση για τη χαμένη τιμή του ευρωπαϊκόυ συντάγματος και οδηγεί τη συζήτηση στις πραγματικές της διαστάσεις. Το τρένο που κουβαλούσε τη συζήτηση για το ευρωπαϊκό σύνταγμα εκτροχιάστηκε. Σήμερα χρειάζονται άλλες ιδέες για την Νέα Ευρώπη και το βιβλίο του Γκι Βερχόφσταντ είναι στο κέντρο αυτής της αναζήτησης. Οι ευρωπαίοι πολίτες , εκτιμά ο βέλγος πρωθυπουργός, με «μια συντριπτική πλειοψηφία», θα δώσουν το πράσινο φως στο σχέδιο για τη Νεα Ευρώπη μόνο εάν αυτό «προσφέρει μια ισχυρή και συναρπαστική απάντηση στις προκλήσεις του σήμερα και του αύριο» (σελ.94).

Σημαντικές ιδέες από ένα σημαντικό ευρωπαίο πολιτικό και μάλιστα σε μια εποχή που το είδος αυτών των πολιτικών γίνεται ολοένα και πιο σπάνιο…