Με πάθος για τη λύση... - Λάρκος Λάρκου

Μια προσπάθεια να δούμε τον εαυτό μας μέσα στο 2004 καταλήγει σε ένα πολύ σαφές συμπέρασμα.

Ο πρόεδρος Παπαδόπουλος είχε ένα δικό του σενάριο. Να κάνει ότι συζητά το σχέδιο λύσης του ΟΗΕ, να προσποιείται ότι το δέχεται ως βάση συζήτησης για να φθάσουμε σε λύση, αλλά πίσω από το μυαλό του είχε μια άλλη σκέψη.

Έτσι χειρίστηκε τις συνομιλίες της Λουκέρνης (πραγματική άρνηση διαπραγμάτευσης, καμιά συζήτηση με Ταλάτ ή Ντε Σόττο, αλλά συνάντηση με τον Σερντάρ.Ντενκτάς …). Η άρνηση αυτή είχε στόχο τη μη βελτίωση – ή την ελάχιστη βελτίωση του σχεδίου – για να μπορεί πιο εύκολα να περάσει την απόρριψη του. Έτσι και έγινε.

Το σενάριο του προέδρου πέρασε, αλλά την ίδια στιγμή κατέρρευσε όλο το δίδυμο σχέδιο του (όχι στο σχέδιο, ναι σε «ευρωπαϊκό» σχέδιο). Η Ε.Ε. δια στόματος Φερχόϊγκεν θεώρησε αυτό το σενάριο Τ. Παπαδόπουλου ως «εξαπάτηση», η θεσμική Ε.Ε. παραπέμπει στο σχέδιο λύσης του ΟΗΕ και αρνείται κάθε αυτόνομη πρωτοβουλία λύσης χωρίς ΟΗΕ και ΗΠΑ. Στην πολιτική ο ανθρώπινος παράγων (όπως οι προσωπικές σχέσεις, οι αντιπάθειες, η εμπιστοσύνη, η δολιότης, η αξιοπιστία, η εξαπάτηση) παίζουν ένα ρόλο στην διαμόρφωση πολιτικής. Κατά συνέπεια όσα έγιναν ή όσα θεωρούν οι άλλοι ότι έγιναν, έχουν φθείρει σοβαρά την αξιοπιστία της Λευκωσίας γιατί δεν έπαιξε το σενάριο Παπαδόπουλου με καθαρούς όρους. Το στήσιμο του σεναρίου αυτού είχε τρία βασικά κενά.

1) Ο Τ. Παπαδόπουλος δεν έπρεπε να αποδεχθεί στη Νέα Υόρκη, την «επιδιαιτησία» του Κ. Ανάν ( 13 Φεβρ. 2004).

2) Δεν έπρεπε να έχει αποστείλει (Δεκ. 2003) επιστολή – δέσμευση για λύση στον Γ.Γ. του ΟΗΕ και μέσω αυτής να καλεί τον ΓΓ να προχωρήσει σε νέο κύκλο συνομιλιών στη βάση του σχεδίου του.

3) Μπροστά σε πολύ ισχυρό ακροατήριο (Λουκέρνη, Μάρτιος 2004) αρνήθηκε τη διαπραγμάτευση. Έτσι Ε.Ε. με Γ. Φερχόϊγκεν, ΟΗΕ με Κ. Ανάν, ΗΠΑ με Τ. Γουέστον έγιναν μάρτυρες μιας αντιστροφής όρων (οι Ερντογάν / Ταλάτ να διαβουλεύονται) και οι Καραμανλής / Παπαδόπουλος να κρύβονται…)

Κατά συνέπειαν οι τρεις αυτές λάθος κινήσεις οδήγησαν το διεθνή παράγοντα σε νέα συμπεράσματα ως προς τι ακριβώς θέλει (κάτ’ ακρίβειαν τι δε θέλει) η ηγεσία των Ε/Κ.

Η επιδιαιτησία Ανάν σήμαινε πλήρες σχέδιο – δημοψήφισμα. Η μη συμφωνία Παπαδόπουλου στην Νέα Υόρκη για την επιδιαιτησία θα είχε κόστος αλλά θα ήταν κόστος για τον ίδιο. Σήμερα οχυρώνεται πίσω από τη λαϊκή ψήφο, μεταφέρει τις ευθύνες αλλού, ενώ έπρεπε με κάθε τρόπο να είχε αποφύγει το δημοψήφισμα ή να ζητήσει κάποια παράταση, ακριβώς για να έχει μπροστά του πιο ισχυρά διαπραγματευτικά χαρτιά. Την έγκαιρη διαφωνία του για την επιδιαιτησία, και κυρίως τη θέληση των Ε/Κ για ένα καλύτερο αποτέλεσμα στα ζητήματα ασφαλείας και εφαρμογής της λύσης.

Είναι απολύτως βέβαιον ότι ο Τ. Παπαδόπουλος ποτέ δεν συζήτησε αυτούς τους προβληματισμούς ή τις διαφωνίες του με την ελληνική κυβέρνηση. Εάν γινόταν κάτι τέτοιο θα μπορούσαν από κοινού Αθήνα και Λευκωσία να διαφοροποιήσουν τις τακτικές τους ώστε να μην πηγαίναμε στα δημοψηφίσματα και κατά συνέπεια να μην πήγαινε η Λευκωσία σε αυτή την ιδιόμορφη απομόνωση ή σύγκρουση με όλους σε λάθος χρόνο και με λάθος περιεχόμενο.

Έτσι όπως διαπραγματεύτηκε, διέπραξε σειρά από σοβαρά λάθη και κυρίως οδήγησε την Ε/Κ πλευρά στην αναξιοπιστία. Το ερώτημα είναι απολύτως φυσιολογικό. Τι οδήγησε σε αυτά τα αδιέξοδα; Κακές εκτιμήσεις του ίδιου του προέδρου; Εισηγήσεις λαμπρών συμβούλων; Κακή εκτίμηση της αντίδρασης του διεθνούς παράγοντα; Η όλα μαζί; Οτιδήποτε από αυτά και να ισχύει, στη μέτρια από παλιά φήμη Παπαδόπουλου στο διεθνή πεδίο προστίθεται και ένα ρεσιτάλ επιπολαιότητας μέσα στο 2004. Αυτό το μίγμα είναι εξαιρετικά βαρύ για την Κύπρο. Δεν είναι ακριβώς «ηρωϊκό». Είναι για τους κύπριους πολίτες ένα αναχρονιστικό μίγμα στασιμότητας και απώλειας ερεισμάτων. Σήμερα που μπορεί κάποιος να ρίξει μια δεύτερη ματιά στο 2004 πιθανώς να καταλήγει στο συμπέρασμα ότι ο πρόεδρος Παπαδόπουλος να μην έκανε όλα αυτά ,έτσι ,από επιπολαιότητα… Ολοένα και πληθαίνουν οι ενδείξεις ότι είναι επιλογή ορισμένων γύρω από τον πρόεδρο να προωθήσουν στην κοινή γνώμη την ιδέα της «συνομοσπονδίας» ή των δύο «μικρών κρατών» στην Κύπρο. Κατά συνέπεια κόβεται κάθε επαφή με τα κείμενα του ΟΗΕ και προωθείται με έργα η λογική της συγκατοίκησης δύο γειτονικών «κρατών». Είναι στην κατεύθυνση αυτή η προώθηση της ιδέας για την Αμμόχωστο και μέσω αυτής να δημιουργηθεί το «αντάλλαγμα» αυτής της φόρμουλας..

Σε πρόσφατη συνέντευξή του στην αραβική εφημερίδα Khaleej Times ο πρόεδρος Παπαδόπουλος διατυπώνει τη θέση ότι « νομίζω ότι κάποια άλλη λύση πρέπει να δοκιμαστεί , αλλιώς το θέμα του κράτους δεν πρόκειται να λυθεί..»

Προφανώς δεν θυμήθηκε τη δημαγωγική φράση περί «ευρωπαικής» λύσης και άνοιξε μισό παράθυρο στις πραγματικές του διαθέσεις., «άλλη» λύση χωρίς επεξηγήσεις.

Αυτό σημαίνει κάτι νέο, μακριά από τα ψηφίσματα του ΟΗΕ, μια λύση που να εξυπηρετεί το ε-κ οικονομικό και πολιτικό κατεστημένο όπως αυτό διαμορφώθηκε τις τελευταίες δεκαετίες στις ελεύθερες περιοχές .Έτσι κάποιος πίσω από το πάθος για τη μη λύση ,πίσω από την πάθος ενάντια στις προσπάθειες για λύση , πίσω από το μένος κατά της ΕΕ και του ΟΗΕ μπορεί να ακούσει με καθαρότητα τις επιλογές αυτού του κατεστημένου των «δέκα» οικογενειών που κυβερνούν πραγματικά αυτό τον τόπο για «νέα» λύση.

Η λύση στο κυπριακό με βάση τα ψηφίσματα του ΟΗΕ σημαίνει να αλλάξει όλο το οικοδόμημα των μεγάλων συμφερόντων, να αλλάξει το σύστημα διανομής λαφύρων ,σημαίνει να «μοιραστούμε» εξουσίες με τους τ-κ Οι ηγεμονία των «δέκα» οικογενειών δεν θέλει να μοιραστεί τίποτα και με κανέναν. Γι αυτό το υπερβολικό πάθος για την μη λύση έχει τη δική του πολύ κυπριακή εξήγηση…