Με Τράμπ σε αχαρτογράφητα νερά…

Η εκλογή Τράμπ στην προεδρία των ΗΠΑ προκαλεί συζητήσεις σε παγκόσμιο επίπεδο. Στις 23 Οκτωβρίου εκτιμούσα ότι « ο Ν. Τράμπ…εμπορεύεται την αντιμεταναστευτική φοβία, την αντιισλαμική υστερία, υποσχόμενος την εύκολη ανάπτυξη επειδή «αυτός ξέρει». Η υποψηφιότητα Τράμπ, είναι η καλύτερη απόδειξη ότι οι ψηφοφόροι στο Ρεπουπλικανικό Κόμμα μετακινήθηκαν προς τα άκρα. Η ρητορία του για τους μετανάστες, η απαγόρευση εισόδου στους μουσουλμάνους, καθώς και η πρότασή του για ανέγερση τείχους στα σύνορα με το Μεξικό, δείχνουν ότι ένα μέρος της εκλογικής βάσης στις ΗΠΑ σκέφτεται πλέον με έναν τρόπο πολύ διαφορετικό από εκείνον που, συχνά, περιγράφει για την ταυτότητα των ΗΠΑ ο Μ. Ομπάμα- οι ΗΠΑ, χώρα μεταναστών. Ο Τράμπ, δεν είναι η αιτία, είναι το σύμπτωμα της στροφής των Ρεπουπλικάνων στην ακραία ιδεολογία της απόρριψης, βασισμένης στην ηγετικότητα των λευκών και της περιφρόνησης απέναντι σε κάθε άλλο πολιτιστικό υπόστρωμα που έλαβε μέρος στην οικοδόμηση της Αμερικής για αιώνες. Ο λόγος του Τράμπ συνιστά την ακραία εκδοχή του κινήματος του «Τσαγιού», αλλά αυτή την φορά με τις ευλογίες του κατεστημένου στο χώρο των Ρεπουπλικάνων».

Σήμερα μετά την εκλογή του στην προεδρία των ΗΠΑ τα ερωτήματα είναι ακόμα πιο πιεστικά:

Θα ακυρώσει τη συμφωνία για το πυρηνικό πρόγραμμα του Ιράν όπως υποσχέθηκε;

Θα σταματήσει την πορεία βελτίωσης των σχέσεων με την Κούβα των Κάστρο όπως δήλωσε;

Θα ανεγείρει τείχος στα σύνορα με το Μεξικό όπως συνεχώς υποσχόταν;

Θα θεσει εκτός συνόρων 11 εκ. μετανάστες που δεν έχουν τα πλήρη τυπικά στοιχεία για άδεια παραμονής, (undocumented migrants) όπως έλεγε προεκλογικά;

Θα αλλάξει την πολιτική απέναντι στο ΝΑΤΟ ζητώντας από τις χώρες-μέλη να αναλάβουν περισσότερα βάρη όπως δεσμεύτηκε δημοσίως;

Θα μετατρέψει τη σχέση ΗΠΑ-Ρωσίας σε νέου τύπου συμμαχία όπως έλεγε στις προεκλογικές του ρητορείες;

Θα οδηγήσει την αντίπαλό του Χ. Κλίντον στη φυλακή όπως συχνά διακήρυσσε;

Μια μερίδα αναλυτών σπεύδει να προεξοφλήσει ότι θα προσαρμοστεί στην πραγματικότητα, θα οδηγηθεί σε συμβιβασμούς, εξαιτίας των επιρροών που ασκούν άλλα κέντρα εξουσίας στις ΗΠΑ, ή που επιβάλλουν οι συσχετισμοί στο Κογκρέσο. Δεν πρόκειται ακριβώς περί αυτού. Μετρά το ότι εκατομύρια αμερικανοί πολίτες έχουν εγκρίνει με την ψήφο τους μια απίστευτη γκάμα από άφρονες υποσχέσεις, οι οποίες θα προκαλέσουν νέα κλίμάκωση της έντασης στις διεθνείς σχέσεις, όπως λ.χ. αυτή οικοδομήθηκε μετά τη συμφωνία με το Ιράν τον Ιούλιο του 2015. Η συμφωνία αυτή δέσμευσε την Τεχεράνη για μια συγκεκριμένη πορεία ακύρωσης του πυρηνικού της προγράμματος για πολεμικούς σκοπούς έναντι άρσης των κυρώσεων. Αν αυτή η συμφωνία διασαλευτεί, η ισορροπία στις σχέσεις Ιράν-Ισραήλ και Ιράν-Σ. Αραβίας θα αλλάξει και αυτή θα έχει κλιμακωτές, απρόβλεπτες επιπτώσεις στην πολιτική κατάσταση στη Μ. Ανατολή, όπως αυτή διαγράφεται σήμερα.

Η εκλογή Τραμπ εμπεριέχει αυτό το στοιχείο. Ότι πολίτες με την ψήφο τους έθεσαν τις βάσεις για επιστροφή των ΗΠΑ στην εσωστρέφεια, την αναζωπύρωση της φυλετικής αντιπαράθεσης, την ενδυνάμωση των κοινωνικών εκρήξεων και την εμβάθυνση της πίστης ότι οι ΗΠΑ πλέον γίνεται μια χώρα προώθησης του δημαγωγικού, ακραίου, πολωτικού λόγου με απρόβλεπτες τις επιπτώσεις και σε άλλες χώρες.

Στην οκταετία Ομπάμα έγινε μια συνεπής προσπάθεια για να αλλάξουν βαθειά ριζωμένες συνήθειες, ακατανόητες στον υπόλοιπο κόσμο, όπως η μάχη για περιορισμό της οπλοκατοχής, η προσπάθεια για ενδυνάμωση των ατομικών δικαιωμάτων, η μάχη για την ενίσχυση του κράτους πρόνοιας με το περίφημο Obamacare, και η συνεπής δοκιμή για ενίσχυση της αλληλεγγύης ανάμεσα στις πολιτείες. Αυτή η κατάσταση ενίσχυσε, σε ένα βαθμό, δεσμούς κοινών συμφερόντων, παρά τις φυλετικές εντάσεις ή και τις δολοφονίες μαύρων στους οποίους είχαν συμμετοχή αστυνομικές δυνάμεις. Η φυλετική διάκριση δεν έσβησε, παρά τα μεγάλα βήματα προόδου που σημειώθηκαν με την εκλογή Ομπάμα στην προεδρία-ο Τραμπ ήταν από τους πρώτους που έλεγε αβασάνιστα ψέματα ότι ο Ομπάμα γεννήθηκε εκτός ΗΠΑ. Η υπόσχεση Τραμπ να κατεδαφίσει το πολύ σημαντικό έργο Ομπάμα, τόσο στο εσωτερικό πεδίο όσο και στο εξωτερικό, προμηνύει θύελλα αντιδράσεων από τα κινήματα υπέρ των κοινωνικών δικαιωμάτων και της νεολαίας.

Οι ΗΠΑ, εκ των πραγμάτων, θα περάσουν μια περίοδο εσωτερικών εντάσεων, με στροφή στις μεγάλες ιστορικές εκκρεμότητες ανάμεσα στους «βορείους» και τους «νοτίους» ντυμένες αυτή τη φορά με τα προβλήματα της σημερινής εποχής. Νέα περιεχόμενα παρέχουν αυξημένα κίνητρα για κοινωνικές διεκδικήσεις, όπως η μάχη ενάντια στις έντονες ανισότητες, η μάχη για τα κοινωνικά δικαιώματα, τη δικαιότερη κατανομή του πλούτου και το πιο σύγχρονο εκπαιδευτικό σύστημα. Η νέα μορφή σύγκρουσης ανάμεσα στον προοδευτικό και τον συντηρητικό τρόπο σκέψης αποκτά πλέον ευρύτερη κοινωνική βάση, καθώς η ιδεολογική διάκριση ανάμεσα στους «Δημοκρατικούς» και τους «Ρεπουπλικάνους» θα ανανεωθεί κατά πιο έντονο τρόπο.