Μία νίκη, δύο ήττες
Η αλλαγή υπήρξε εντυπωσιακή. Σημαντικές δυνάμεις μέσα στην Τ/Κ κοινότητα υποστηρίζουν ένταξη της Κύπρου στην Ε.Ε. Αυτό δεν γινόταν πριν ελάχιστα χρόνια. Τι μεσολάβησε για αυτήν την αλλαγή; Πολλές Τ/Κ δυνάμεις είχαν πεισθεί ότι η ένταξη της Κύπρου στην Ε.Ε. δεν ήταν εφικτή χωρίς την προηγούμενη λύση του κυπριακού. Αυτό ήταν συνδεδεμένο με την πίστη τους στις «αστείρευτες» δυνάμεις της Τουρκίας. Πίστευαν απλά ότι η ενταξιακή πορεία θα είχε την τύχη των S300.
Έδιναν πλήρη αυτιά στις απειλές της Τουρκίας. Ότι σε περίπτωση ένταξης χωρίς λύση του κυπριακού η Τουρκία «θα αντιδράσει χωρίς όρια». Αυτό ήταν το δόγμα της Άγκυρας. Και συνεχίζει με τα εξίσου πασίγνωστα: ενσωμάτωση κατεχομένων, απειλές κατά των ευρωπαίων για περιπέτεια στην Κύπρο, νέα πίεση στο Αιγαίο.
Έτσι ο κύκλος έκλεινε και οι περισσότεροι στην Άγκυρα και στην Τ/Κ κοινότητα πίστευαν στη «μαγική» φόρμουλα της Τουρκικής Εξωτερικής πολιτικής – απειλή για χρήση βίας (Αιγαίο) χρήση βίας (Αττίλας), συνδυασμός των πιο πάνω στην περίπτωση της ενταξιακής πορείας της Κύπρου.
Η τουρκική διπλωματία καταγράφει μια σημαντική ήττα με την ολοκλήρωση της επιτυχημένης ενταξιακής πορείας της Κύπρου. Η κύρια βάση αυτής της κυπριακής επιτυχίας βρίσκεται στα κείμενα του Ελσίνκι (1999).
Στα ίδια κείμενα είναι και η ήττα της Άγκυρας, η οποία, είτε πίστευε πως θα αχρηστεύσει με έργα τα κείμενα του Ελσίνκι, είτε δεν διάβασε σωστά τη στροφή των ΗΠΑ. Οι ΗΠΑ είχαν σφοδρή αντίθεση σε ένταξη χωρίς λύση. Έκαναν στροφή (1998-99) στο Ελσίνκι, διείδαν μέσα από την πορεία αυτή μια ευκαιρία για λύση μέσα από μια ισορροπίας ευρύτερων συμφερόντων.
Η ηγεσία της Τ.Κ αντιπολίτευση, κατενόησε τη δυναμική των ευρωπαϊκών πραγμάτων με την επανάληψη στο πιο υψηλό επίπεδο των κειμένων στο Ελσίνκι στην σύνοδο κορυφής στην Κοπεγχάγη (Δεκ. 2002). Όλα έγιναν πιο καθαρά και σε συνδιασμό με την νίκη Ερντογάν (3/11/02) και την υποβολή του Σχεδίου Ανάν λίγες μέρες αργότερα,(11-11-02) η Τ/Κ αντιπολίτευση ξεκαθάρισε τις πολιτικές της προτεραιότητες. (λύση/ ένταξη, Κοπεγχάγη, Χάγη, 1 Μαϊου 2004).
Στην Ε/Κ πολιτική ζωή και σε άλλα επίπεδα, ένας αβάσιμος αρνητισμός συνδύαζε τα κείμενα του Ελσίνκι με αποτυχία του εγχειρήματος για ένταξη χωρίς προηγούμενη λύση.
Αυτός ο αρνητισμός προερχόταν είτε από τις υπαρκτές μειοψηφούσες αντιθέσεις ορισμένων ευρωπαίων, είτε από την αίσθηση ότι η Ε.Ε. δεν έχει τη δυνατότητα να έρθει σε ανοικτή διαφωνία με την Τουρκία. Και αυτή η προσέγγιση ξεπεράστηκε, δεν ήταν ρεαλιστική., απλά ήταν λάθος ανάλυση.
Σήμερα όλα είναι σε νέα τροχιά.
Αυτή η νίκη της ευρωπαϊκής πορείας (16 Απριλίου 2003 – 1 Μαϊου 2004) είναι ένας συνδυασμός θετικών βημάτων σε Ε/Κ και Τ/Κ που ακυρώνει δύο ήττες, μετατρέποντας τις σε μια συνολικά κυπριακή νίκη. Δεν αφαιρεί δυνάμεις, προσθέτει καινούργιες, κινεί τα βήματα προς τα εμπρός, δημιουργεί αλλαγές (23 Απριλίου 2003, ψηφοφορία στις 14 Δεκεμβρίου 2003). Μια συστηματική ματιά στις κυπριακές εξελίξεις τα δύο τελευταία χρόνια είναι από κάθε άποψη ενδιαφέρουσα…