Μηνύματα απο την Νέα Υόρκη

Οι συζητήσεις για το κυπριακό στη Νέα Υόρκη εξ αφορμής της ΓΣ του ΟΗΕ είναι χρήσιμες γιατί επαναφέρουν στο προσκήνιο το άλυτο κυπριακό και την ανάγκη για συνολική επίλυσή του. Οι επαφές του Προέδρου της Δημοκρατίας σε διάφορα επίπεδα βοηθούν να ξαναμπεί το κυπριακό στη διεθνή ατζέντα, κάτι που έλειψε εδώ και χρόνια. Η ακινησία στην ουσία έθεσε το κυπριακό στο περιθώριο και απομάκρυνε πιθανούς υποστηρικτές της προσπάθειας. Είναι πρόδηλο ότι το αναβαθμισμένο διεθνές ενδιαφέρον που καταγράφεται στη Νέα Υόρκη συνδέεται με το σκληρό εξωτερικό περιβάλλον της Κύπρου (Μ. Ανατολή, Συρία, συνομιλίες Ισραήλ-Παλαιστινίων), συνδέεται με την ανεύρεση κοιτασμάτων φυσικού αερίου στην κυπριακή ΑΟΖ και ασφαλώς με την ανάγκη για επίλυση ενός προβλήματος που επηρεάζει διεθνείς ισορροπίες στην περιοχή, συνεπώς συνδέεται με την αναζήτηση μιας αμοιβαία αποδεκτής και βιώσιμης λύσης.

Σε ένα πρώτο βήμα οι ΥΠΕΞ Ελλάδας-Τουρκίας Ε. Βενιζέλος και Α. Νταβούτογλου συμφώνησαν να δοθεί η δυνατότητα στον ε/κ και τ/κ συνομιλητή να έχουν διαβουλεύσεις στην Αθήνα και την Άγκυρα. Αυτό συνιστά βήμα μπροστά καθώς θα ανοίξει τη θύρα για απ’ ευθείας συζήτηση με την κατοχική δύναμη πάνω σε κρίσιμες πτυχές της διαδικασίας όπως τα στρατεύματα, η ασφάλεια και οι εγγυήσεις. Ο ε/κ διαπραγματευτής Α. Μαυρογιάννης χαρακτήρισε τη συμφωνία «καλή» και ο τ/κ διαπραγματευτής Οσμάν Ερτούγ «σημαντική».

Σύμφωμα με τις δηλώσεις του Προέδρου της Δημοκρατίας η συμμετοχή της ΕΕ στις συνομιλίες είναι αναγκαία για την επίλυση του κυπριακού. Αυτή η επισήμανση είναι κρίσιμης σημασίας, θεωρώ ότι η συμμετοχή της ΕΕ αποτελεί τον καταλύτη για να φτάσουμε σε θετικό αποτέλεσμα στις συνομιλίες. Το αίτημα αυτό, ωστόσο, χρειάζεται να απευθύνεται κυρίως στην ΕΕ (Μπαρόσο, Ρομπάι) και να προωθείται με επισκέψεις στις Βρυξέλλες με στόχο τον ορισμό μιας προσωπικότητας με ευρύ κύρος και γνώστη του αντικειμένου, ώστε να λάβει μέρος στις συνομιλίες ως ο «ευρωπαίος Ντάουνερ». Έτσι μπορούμε να καταστήσουμε το κυπριακό ένα κρίσιμο πολιτικό ζήτημα της εξωτερικής πολιτικής της ΕΕ που χρειάζεται επίλυση. Αυτό δεν προκύπτει μόνο με ανάλυση, χρειάζεται τεκμηρίωση πάνω σε κείμενα της ΕΕ, επιμονή για να επιτευχθεί, συνεπώς η πρόσφατη έκκληση Μπαρόσο για να αξιοποιηθεί η νέα ευκαιρία που ανοίγεται στο κυπριακό, δεν είναι αρκετή. Το κυπριακό χρειάζεται τη δραστήρια, ενεργητική συμμετοχή της ΕΕ, να συμβάλει στο ξεπέρασμα ενός δικού της ζητήματος σταθερότητας πάνω στο ευρωπαϊκό έδαφος.

Η συζήτηση κάθε πέντε χρόνια σχετικά με τη βάση για την επίλυση του κυπριακού οδηγεί το κυπριακό σε διάφορα ερωτήματα που συνδέονται με την απώλεια πολύτιμου χρόνου και κυρίως με την απώλεια αξιοπιστίας της ε/κ πλευράς στο διεθνή χώρο. Το υλικό που έχει κατά καιρούς επεξεργαστεί ο ΟΗΕ αποτελεί τη βάση για διαπραγματεύσεις, για αλλαγές και βελτιώσεις που θα καθιστούν το τελικό κείμενο πιο δίκαιο και ανθεκτικό. Ασφαλώς κάθε ηγέτης έχει το προνόμιο να θέσει ορισμένες εισηγήσεις του στο τραπέζι των συνομιλιών ώστε να ολοκληρωθεί μια συμφωνία κοινής αποδοχής. Μαζί με όλα τα πιο πάνω θέμα, κλειδί παραμένει η ενεργοποίηση της κοινής γνώμης πάνω στις αξίες που συναποτελούν η ελευθερία και η ανάπτυξη της Κύπρου χωρίς κατοχικά στρατεύματα και διαχωριστικές γραμμές. Μια κοινή γνώμη με στέρεη γνώση αυτης της προοπτικής, αποτελεί την πιο δυνατή βάση για να δούμε το μέλλον με διαφορετικό ορίζοντα.