Ο εξοστρακισμός του Ερμόδωρου
Από τον αρθρογράφο στη «Μεταρρύθμιση» Κ. Πέτρουλα (24 Δεκεμβρίου 2014) το πιο κάτω απόσπασμα:
«Το φαινόμενο να απαξιώνεται ή και να διώκεται κάποιος που υπήρξε ήρωας ή κορυφαίος και πρόσφερε μεγάλες υπηρεσίες στη πατρίδα του, δεν είναι ελληνικό αλλά παγκόσμιο. Και φυσικά σ’ αυτές τις περιπτώσεις, πάντα υπήρχε κι ένα κατηγορητήριο που κατέτασσε τους διώκτες του στην πλευρά του καλού και έδειχνε το θύμα ως κακό. Πάντα; Όχι πάντα. Υπάρχει μια εξαίρεση, κι αυτή είναι ελληνικής μοναδικής παραγωγής.
Τον 5ο π.Χ. αιώνα, στην Ιωνική Έφεσο, ζούσε ο σπουδαίος πολίτης Ερμόδωρος. Φιλόσοφος, νομομαθής, φίλος και μαθητής του σοφού Ηράκλειτου. Ουδείς αμφέβαλλε για τις εξαιρετικές του ικανότητες και ουδείς προέβαλλε ποτέ οποιαδήποτε αντίρρηση για την αξία του. Όμως, δια του οστρακισμού, του γνωστού θεσμού της Αθηναϊκής και Ιωνικής δημοκρατίας, ο Ερμόδωρος εξορίστηκε για δέκα χρόνια από την πατρίδα του. Το εξωφρενικό της ιστορίας δεν είναι φυσικά μια ακόμη άδικη εξορία, είναι το επιχείρημα των Εφέσιων προκειμένου να απαλλαγούν απ’ αυτόν. «Κανένας από μας να μην είναι πιο άξιος, κι αν υπάρχει τέτοιος, να φύγει και να ζήσει αλλού και με άλλους»
Απίστευτο κι όμως αληθινό. Ο Ερμόδωρος εξορίστηκε, έφτασε στη Ρώμη και ήταν αυτός που συνέταξε την Ρωμαϊκή Δωδεκάδελτο, την πρώτη συγκροτημένη νομοθεσία της Ρώμης. Αλλά οι Εφέσιοι απαλλάχθηκαν από τον καλύτερό τους πολίτη και έγιναν όλοι … ίσιοι».
Το παράδειγμα με τον Ερμόδωρο παραμένει παγκόσμιο και διαχρονικό. Εφέσιοι παντού. Για να αναρριχηθούν οι ατάλαντοι και να κρατήσουν την πρώτη θέση οι κατώτεροι. Προσόν αδιαπραγμάτευτο η «συνομωσία των μετριοτήτων», ο συντονισμός των ατάλαντων για να αποβάλουν ή να εξοστρακίσουν κάθε φωνή που ακούγεται διαφορετική ή εν πάση περιπτώση έχει να προτείνει κάτι αξιόλογο. Αυτά τα χαρακτηριστικά ταιριάζουν στις κλειστές κοινωνίες και στις φοβικές συνήθειες που θέλουν να «ελέγχουν» το κάθε τι. Να ελέγχουν τι; Θεωρητικά την καθαρότητα μιας γραμμής ή μιας κατεύθυνσης, στην πράξη τη διατήρηση μιας καθεστηκυίας τάξης πραγμάτων και μιας ελίτ που αισθάνεται ότι υφίσταται «απειλή» από κάποιες διαφορετικές ιδέες. Σε κάθε περίπτωση το παράδειγμα με τον Ερμόδωρο συνέβαλε και συμβάλλει στην οπισθοδρόμηση των κοινωνιών. Όσες διαπρέπουν είναι εκείνες που δείχνουν το δρόμο στην αξιοκρατία, την αξιολόγηση, τον ανταγωνισμό, τη δικαιοσύνη ως σύστημα ανάπτυξης των δεξιοτήτων των πολιτών. Όσες διαπρέπουν στη θέση του ουραγού, είναι εκείνες που δείχνουν το δρόμο στην επανάληψη της θέσης των Εφεσίων: «Κανένας από μας να μην είναι πιο άξιος, κι αν υπάρχει τέτοιος, να φύγει και να ζήσει αλλού και με άλλους».