Ο Οζκιόκ ένα βήμα μπροστά…
Στην Τουρκία η ικανοποίηση που προκάλεσε η απόφαση του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου στις 17 Δεκεμβρίου 2004 δίνει τη θέση της στο σκεπτικισμό και την εσωστρέφεια. Η Τουρκία βλέπει με νέους όρους ορισμένα στοιχεία του ευρωπαϊκού της δρόμου. Ορισμένοι παράγοντες μέσα στην Τουρκία και άλλα στοιχεία που έρχονται εκ δυσμών αλλάζουν ορισμένες ισορροπίες. Οι δημοσκοπήσεις στην Τουρκία δείχνουν υποστήριξη που συνοδεύεται από απορίες πολλών τούρκων («κινδυνεύουμε να χάσουμε την ταυτότητα μας…») και μια προσπάθεια των πιο συντηρητικών δυνάμεων (Στρατηγοί, Μπαϊκάλ, γραφειοκρατία) να πάρουν την πρωτοβουλία σε ορισμένες κινήσεις. Σε αυτή την εξέλιξη συμβάλλει και η στρεβλή αντίληψη που έχει ο Τ. Ερντογάν για την ευρωπαική πορεία της Τουρκίας (διάλειμμα στις μεταρρυθμίσεις μετά τις 17 Δεκεμβρίου 2004, επανάπαυση στο αποτέλεσμα του Ευρωπαικού Συμβουλίου, και μη έμπρακτη υλοποίηση των ψηφισμένων αλλαγών).
Την ίδια περίοδο αυξάνεται στην κοινή γνώμη μέσα στην Ε.Ε. το κλίμα δυσαρέσκειας για το μέλλον των ευρωπαϊκών σχέσεων. Στη Γαλλία ένας από τους πολλούς λόγους της επιφυλακτικής στάσης των γάλλων έναντι του ευρωπαϊκού Συντάγματος είναι και το «τουρκικό θέμα». Ο νέος Πάπας Βενέδικτος ο 16ος έχει σαφή θέση για «Ειδική Σχέση» Τουρκίας – Ε.Ε. Οι πολύ σωστές αποφάσεις των κοινοβουλίων στην Πολωνία και Γερμανία να αναγνωρίσουν την γενοκτονία των Αρμενίων, προκάλεσε νέες απορίες σε πολλούς Τούρκους ως προς τι ακριβώς «θα υποχρεωθεί να πληρώσει» η Τουρκία για να γίνει μέλος της Ευρωπαϊκής λέσχης. Στη Γερμανία η διεξαγωγή πρόωρων εκλογών συνδέεται στενά με το τουρκικό θέμα. Η Άνχελα Μέρκελ ,ηγέτης των Χριστιανοδημοκρατών, έχει δημόσια εκφραστεί υπέρ της « Ειδικής Σχέσης Τουρκίας –ΕΕ».
Είναι ενδιαφέρον να υπογραμμισθεί πως με όλες αυτές τις περιπλοκές, το ποσοστό υποστήριξης της ευρωπαικής επιλογής είναι πολύ υψηλό ανάμεσα στους πολίτες της Τουρκίας (σταθερά πάνω από 70%), και αυτό εξηγεί τις αποχρώσεις στις κινήσεις ανάμεσα στα δύο σημαντικότερα κέντρα εξουσίας στη χώρα αυτή.
Το ευρύτερο ευρωπαικό κλίμα γυρίζει την Τουρκία πιο πολύ στον εαυτό της, επιτρέπει στον στρατηγό Χ. Οζκιόκ να γίνεται πιο αποκαλυπτικός:
«Πρέπει να γίνει γνωστό ότι το δικαίωμα για το ναι ή το όχι στο τέλος της διαδικασίας (ένταξη της Τουρκίας στην Ε.Ε.) δεν είναι αποκλειστικό δικαίωμα της Ε.Ε. Και η Τουρκία μπορεί στο τέλος να πει ναι ή όχι» (20/4/05). Ταυτόχρονα γίνεται πιο αποκαλυπτικός ως προς την κεντρική στόχευση των στρατιωτικών να κρατήσουν υπό μάλης το χαρτοφυλάκιο της «εθνικής ασφαλείας». Έτσι δίνει με τον δικό του τρόπο το σύστημα σκέψης του οποίου προίσταται. Λέει ότι « η Τουρκία ήταν αντιμέτωπη με συμμετρικές απειλές, σήμερα οι απειλές είναι ασύμμετρες –διαμελιστικές δραστηριότητες, τρομοκρατία, λαθρεμπόριο, ναρκωτικά, παράνομη μετανάστευση».
Αυτή η προσέγγιση έχει πολύ σαφή ερμηνεία . Ο Τ. Ερντογάν έδωσε μάχη στις 17 Δεκεμβρίου . 2004 για να είναι ανοικτός ο δρόμος για την – εις βάθος χρόνου – ένταξη της χώρας του στην Ε.Ε. και ο αρχηγός των ενόπλων δυνάμεων ανοίγει τη βεντάλια στα δύο (μπορεί και «ειδική σχέση»), εφόσον και οι στρατηγοί έχουν «ειδικά προνόμια» στα ζητήματα εξωτερικής πολιτικής και επειδή οι «ασύμμετρες απειλές» είναι «ασύμμετρες».
Ήδη το μπλοκ των Στρατηγών κάνει την παρουσία του με πιο επιθετικές κινήσεις στο Αιγαίο. Ο Τ. Ερντογάν έχει τις ίδιες με τους Στρατηγούς θέσεις στο Αιγαίο, αλλά το ένα βήμα παραπάνω ανήκει στους δεύτερους (ειδικές πιέσεις στα Ίμια). Γι’ αυτό ο Τ. Ερντογάν (25/4/05) κάνει δηλώσεις σχετικές με τα Ίμια υποστηρίζοντας ότι «δεν θα πρέπει να επιτύχουν αυτοί που θέλουν να χαλάσουν τη φιλία και την προσπάθεια για ανάπτυξη των σχέσεων μας».
Αυτό το μερικώς νέο κλίμα στο εσωτερικό της Τουρκίας έχει επιπτώσεις στην άσκηση της εξωτερική της πολιτικής. Το μομέντουμ του Δεκεμβρίου τείνει να «ηρεμήσει», συνεπώς οι αξιολογήσεις στην Άγκυρα πιθανόν να αλλάξουν. Είναι αυτή η διαφοροποίηση που έκανε το γερμανό καγκελάριο Γ. Σρέντερ να πει μέσα στην ίδια την Τουρκία πως « αναμένουμε πως η διαδικασία των μεταρρυθμίσεων να καταστεί πραγματικότητα στην τουρκική κοινωνία-πρέπει να καταστεί.» (4/5/2005).