Οι αγνοούμενοι της Κύπρου και ο Νέλσων Μαντέλα

Σε δηλώσεις του στο ΚΥΠΕ (ρεπορτάζ Μ. Αντούνα, 24 Μαίου) ο ε/κ εκπρόσωπος στη Διερευνητική Επιτροπή για τους Αγνοούμενους, ΔΕΑ) Δρ Άριστος Αριστοτέλους παρουσίασε πολύ σημαντικά στοιχεία σχετικά με την προσπάθεια για τις ταυτοποιήσεις λειψάνων κυπρίων αγνοουμένων.

Στο διάστημα Ιανουαρίου –Μαίου 2013 έχουν τακτοποιηθεί 66 υποθέσεις αγνοουμένων. Το 2012 έγιναν συνολικά 23 ταυτοποιήσεις και 51 το 2011. Σήμερα ο συνολικός αριθμός των ταυτοποιήσεων είναι 403, εκ των οποίων οι 333 ή το 83% είναι ελληνοκύπριοι και οι 70 ή το 17% είναι τουρκοκύπριοι. Από την έναρξη του προγράμματος το 2006 έως τον Απρίλιο του 2013 έχουν γίνει εκταφές 900 περίπου ατόμων που αντιστοιχούν με το 45% του συνόλου των αγνοουμένων και από τις δύο κοινότητες.

Αρκετό έδαφος αναμένεται να καλυφθεί κατά την επόμενη πενταετία, έπειτα και από την ενίσχυση των συνεργείων εκσκαφών. Mέχρι σήμερα έχουν γίνει εκσκαφές σε 738 σημεία εκ των οποίων οι 479 περιπτώσεις ή 65% δεν είχαν κανένα αποτέλεσμα και μόνο σε 259 τοποθεσίες (35%) βρέθηκαν οστά. Από την έναρξη της νέας φάσης του προγράμματος της ΔΕΑ τον περασμένο Αύγουστο μέχρι τα τέλη Απριλίου του 2013 έχουν αναλυθεί ανθρωπολογικά και αποσταλεί για γενετικές αναλύσεις 1351 σκελετικά δείγματα, δηλαδή περισσότερο από το 50% του συνόλου των δειγμάτων που έχουν ετοιμαστεί και αναλυθεί κατά την τελευταία επταετία»  Ο Δρ Αριστοτέλους σημείωσε ότι «το πρόγραμμα σε όλες του τις φάσεις αφορά μια επίπονη, χρονοβόρα και εξαιρετικά λεπτή επιστημονική εργασία που καθίσταται ακόμη πιο απαιτητική όταν πρόκειται για ευρήματα από μαζική ταφή και ανάμεικτες περιπτώσεις οστών, τις οποίες οι επιστήμονες της ΔΕΑ φέρουν εις πέρας προσηλωμένοι στα ακολουθούμενα υψηλά διεθνή πρότυπα και ποιοτικές προδιαγραφές».

Τα στοιχεία είναι εξαιρετικά σημαντικά:

1.  Από την έναρξη του προγράμματος έως σήμερα έχουν γίνει εκταφές 900 περίπου ατόμων που αντιστοιχούν με το 45% του συνόλου των αγνοουμένων και από τις δύο κοινότητες. Ο αριθμός αυτός βεβαιώνει την μεγάλη πρόοδο που έχει συντελεστεί, γεγονός που αντανακλά στο έργο που επιτελούν η ΔΕΑ, οι επιστημονικοί συνεργάτες, ο ΟΗΕ και η ΕΕ που υποστηρίζει οικονομικά το πρόγραμμα.

Η επιτάχυνση της διαδικασίας οφείλεται στην απόφαση του ΟΗΕ για αλλαγή του εργαστηρίου-από τη Λευκωσία και τα πείσματα του Ινστιτούτου Γενετικής σε αντίστοιχο Ινστιτούτο στο Σεράγεβο. Όσοι υποστηρίξαμε την μη αλλαγή της τοποθεσίας, κάναμε λάθος. Το Σεράγεβο παράγει έργο σε πολύ καλύτερο χρόνο!

Δυστυχώς, η πιο ακραία μορφή τραγωδίας που συνδέεται με την ιστορία της Κύπρου περνά σχεδόν απαρατήρητη. Έτσι αυτή η σπουδαία εργασία ανάδειξης της συνολικής κυπριακής πορείας μένει χωρίς πολιτική διεύθυνση- το σχέδιο για το μέλλον βασισμένο στην παραδοχή και την ιστορική απόδειξη.

Ο Ν. Μαντέλα έδωσε πολιτικό κύρος στην αξία της συμφιλίωσης με το παρελθόν, ως μιας στέρεης βάση για να κλείσουν πληγές και έτσι να ένα δημιουργηθεί ένα διαφορετικό, κοινό μέλλον. Έως τώρα δεν βρέθηκε κύπριος Μαντέλα για να δώσει ώθηση στη μελλοντική διάσταση του χρόνου- κάθε κοινότητα ενδιαφέρεται για τον δικό της αγνοούμενο.

Οι αριθμοί που παρουσίασε ο Α. Αριστοτέλους αποτελούν μια ισχυρή απόδειξη ότι, κάτω από προϋποθέσεις, μπορούν να γίνουν πολύ περισσότερα. Χρειαζόμαστε την ισχυρή μεσολάβηση και τη στήριξη από τον ΟΗΕ και την ΕΕ. Αυτό είναι και το «δίδυμο» κλειδί για το συνολικό κυπριακό. Οι αριθμοί και το αποτέλεσμα δείχνουν την κατεύθυνση.