Οι αριθμοί πίσω απο το κοινό ανακοινωθέν

Η συζήτηση γύρω από το κοινό ανακοινωθέν σε σχέση με τις έννοιες της μιας κυραρχίας, μιας υπηκοότητας, μιας ιθανένειας είναι κεντρικό κομμάτι στην αναζήτηση μιας βιώσιμης λύσης στο κυπριακό. Τα στοιχεία αυτά αποτελούν το κλειδί για να έχουμε ένα κράτος με μια φωνή στην ΕΕ. Η συζήτηση σχετικά με τις βασικές παραμέτρους της λύσης συνδέεται με το πολιτικό πλαίσιο γύρω από τη λύση, τις πολιτικές συνθήκες που την περιβάλλουν, γεγονός που είναι εξίσου μεγάλης σπουδαιότητας με το ίδιο το περιεχόμενό της. Οι αριθμοί δείχνουν μια τάση και αν η πολιτική ηγεσία τους μελετήσει θα βρει την κανονική τους διάσταση. Σε έρευνα της κοινής γνώμης στα πλαίσια του προγράμματος «Κύπρος 2015: Έρευνα και Διάλογος για ένα Βιώσιμο Μέλλον» που διεξήχθη το 2010 μπορεί να δει κανείς μια σειρά από θετικές προσεγγίσεις σχετικά με την επίλυση του κυπριακού. Το μεγάλο δείγμα, 800 ε/κ και 800 τ/κ, βοηθά στην ενίσχυση των σχετικών πορισμάτων της.

Πόρισμα Α: οι ε/κ με ποσοστό 88% και οι τ/κ με ποσοστό 62% υποστηρίζουν το διορισμό αντιπροσώπου της Ευρωπαϊκής Ένωσης στις συνομιλίες.

Πόρισμα Β: σημαντικός θετικός παράγοντας για την επίλυση η επιθυμία να εισέλθει η Κύπρος σε μια «νέα εποχή μακροπρόθεσμης βιώσιμης ειρήνης» (98% ε/κ, 73% τ/κ), όπως και το «να καταστεί η Κύπρος ένα φυσιολογικό κράτος πλήρως ενταγμένο στην ΕΕ, χωρίς το κυπριακό πρόβλημα να το κρατάει καθηλωμένο» (86% ε/κ, 65% τ/κ).

Πόρισμα Γ: στο ζήτημα των εγγυήσεων που συνδέονται με τις Συνθήκες Ζυρίχης-Λονδίνου και την αναζήτηση άλλης λύσης/φόρμουλας στο σημερινό πλαίσιο, οι θέσεις των δύο πλευρών είναι εκ διαμέτρου αντίθετες. Μπορεί να γεφυρωθούν και να γίνουν αποδεκτές από πλειοψηφίες στις δύο κοινότητες μόνο με την ανάδειξη της ΕΕ σε παράγοντα εγγύησης/ασφαλείας.

Παράδειγμα Δ: κάθε οπισθοδρομική εισήγηση στην τ/κ κοινότητα (λύσεις τύπου «Ταϊβάν», ή ενσωμάτωση στην Τουρκία, ή αναγνώριση «κράτους»), ανατρέπεται μόνο εάν η ΕΕ είναι η εναλλακτική λύση. Ειδικότερα: προτάσεις που παλαιότερα είχαν την πλειοψηφία των τ/κ, σήμερα ανατρέπονται με την επίλυση του κυπριακού που σημαίνει ένταξη των τ/κ στο σύγχρονο κόσμο, ανατροπή της πολιτικής του απομονωτισμού, ανάπτυξη και ευημερία στο ευρωπαϊκό πλαίσιο.

Τα στοιχεία παρουσιάστηκαν δημοσίως το 2011 και δείχνουν ότι η κυπριακή κοινή γνώμη με σημαντικές πλιοψηφίες αποδεχόταν να προχωρήσουμε σε ένα βιώσιμο και στέρεο συμβιβασμό. Τα πράγματα και οι αριθμοί αλλάζουν όταν οι συνθήκες είναι διαφορετικές. Νέα στοιχεία έρχονται στην επικαιρότητα. Σε μια περίοδο γενικευμένης δυσπιστίας, οι αριθμοί που εμφανίζει το «Ευρωβαρόμετρο» του Δεκεμβρίου 2013 συνδέονται με τις τάσεις που διαμορφώνονται εσχάτως στην Κύπρο. Σύμφωνα με την έρευνα «εμπιστοσύνη στην Ευρωπαϊκή Ενωση έχει μόνο το 17% των Κυπρίων, ενώ το 75% απάντησε «όχι». Οι μέσοι όροι στην ΕΕ ήταν 31% και 58% αντίστοιχα».

Τι άλλαξε από το 2011; Πρώτο, η έλλειψη πολιτική θάρρους από την ε/κ πολιτική ηγεσία, η αγνόηση της γνώσης που προκύπτει από επιστημονικές έρευνες και εντέλει η μη αξιοποίηση μιας εξέλιξης στο πιο κατάλληλο χρονικό πλαίσιο. Τα πορίσματα της έρευνας «Κύπρος 2015: Έρευνα και Διάλογος για ένα Βιώσιμο Μέλλον» παρουσιάστηκαν το 2010 και στο Προεδρικό Μέγαρο. Αντί να αποτελούσαν ένα χρήσιμο εργαλείο στα χέρια της πολιτικής ηγεσίας, μπήκαν στο συρτάρι επειδή υπήρχε το σοβαρό ενδεχόμενο να γίνουν αποδεκτά και να προχωρήσουν τα πράγματα με αποφασιστικό τρόπο προς τη σωστή κατεύθυνση.

Η οικονομική κρίση στη νήσο οδήγησε σε αλλαγές, η βιαιότητα των αποφάσεων στο Eurogroup τον Μάρτιο 2013 έχει διαφοροποιήσει τους αριθμούς. Σήμερα χρειάζεται πολύ περισσότερη προσπάθεια, σε ένα πιο πολύπλοκο περιβάλλον για να ξαναθέσουμε στην πολιτική ατζέντα τα αυτονόητα. Η κοινή γνώμη εκδηλώνει τάσεις απόρριψης των πάντων, αλλά αυτό δεν είναι ικανό να αλλάξει τη βασική πολιτική κατεύθυνση ότι μόνο το ευρωπαϊκό πλαίσιο μπορεί να γίνει ο καταλύτης της λύσης. Ως εκ τούτου, χρειάζεται μεγάλη προσπάθεια για να πείσουμε πρώτα τους εαυτούς μας και μετά την ΕΕ να υιοθετήσει τις βασικές πολιτικές που οδηγούν σε ένα νέο πλαίσιο ασφαλείας, με ευρωπαϊκές εγγυήσεις, με λύση «ένα ομοσπονδιακό κράτος με μια φωνή στην ΕΕ».