Οι δήμοι στην εποχή της τρόϊκας…

Σύμφωνα με την εφημερίδα «ο Φιλελεύθερος» (13 Αυγούστου) ο Δήμος Αγίου Δομετίου  κηρύσσει στάση πληρωμών, ενώ είναι έτοιμοι για «λουκέτο» οι δήμοι Λακατάμιας και Αγλαντζιάς. Ο δήμαρχος Αγίου Δομετίου Κ. Πέτρου δήλωσε ότι «ο Δήμος Αγίου Δομετίου βρίσκεται στην πιο δεινή θέση και είναι δυστυχώς ο πρώτος που θα προχωρήσει με στάση πληρωμών στο τέλος του μηνός, γεγονός που σημαίνει ότι 79 υπάλληλοι ενδέχεται να μην πάρουν το μισθό τους. Τα έσοδα του Δήμου Αγίου Δομετίου είναι πολύ λιγότερα από τα έξοδα και μάλλον θα χρειαστεί να γίνουν απολύσεις προσωπικού ή μειώσεις μισθών. Τα πράγματα είναι πάρα πολύ δύσκολα, αφού στο ταμείο του Δήμου υπάρχουν μόνο 26 χιλιάδες ευρώ. Από την κρατική χορηγία ο Δήμος Αγίου Δομετίου πήρε ένα εκατομμύριο εκατό χιλιάδες ευρώ και απομένουν περίπου οκτακόσιες χιλιάδες μετά τις περικοπές που έχει κάνει η κυβέρνηση…»(ΡΙΚ, 13/8)

Ο πρόεδρος της Ένωσης Δήμων Α. Γαλανός ζήτησε «η κυβέρνηση να καταβάλει αμέσως στους Δήμους το κονδύλι των οκτώ εκατομμυρίων ευρώ που τους χρωστά με βάση τη σύμβαση που ισχύει από το 2002 για χορηγία αντί του επαγγελματικού φόρου, που καταργήθηκε. Αρκετοί Δήμοι αντιμετωπίζουν σοβαρά οικονομικά προβλήματα γιατί οι αποκοπές είναι τόσο μεγάλες ώστε δεν μπορούν να λειτουργήσουν. Εκκρεμεί και το θέμα με το κονδύλιο των έξι εκατομμυρίων ευρώ το οποίο απέκοψε η Βουλή χωρίς προβληματισμό. Πρέπει να βρεθούν κάποια κονδύλια και να γίνει διευθέτηση για στήριξη των Δήμων μέσα στους επόμενους δύο με τρεις μήνες, μέχρι να υπάρξει κατάληξη με την τρόικα. Ο κ. Γαλανός ανέφερε ακόμα ότι εκκρεμούν και τα τεράστια δάνεια των Δήμων προς διεθνείς τράπεζες, τα οποία λήφθηκαν με κυβερνητικές εγγυήσεις και η Κύπρος εκτίθεται γιατί δεν πληρώνονται ούτε οι τόκοι»- «ο Φιλελεύθερος», 13/8.

Η  υπουργός Εσωτερικών Ε. Μαύρου δήλωσε στο ΡΙΚ «ότι το κράτος δεν έχει την οικονομική δυνατότητα να λύσει τα προβλήματα των Δήμων ούτε να τους βοηθήσει περαιτέρω» ενώ σημείωσε «ότι τα χρέη και οι υποχρεώσεις των Δήμων ανέρχονται σε μισό δισεκατομμύριο ευρώ… τον περασμένο Ιούνιο τους καταβλήθηκε η δεύτερη δόση της κρατικής χορηγίας και πως αυτή είναι η περίοδος είσπραξης των δημοτικών τελών που θα συμβάλουν στην οικονομική ανακούφιση των τοπικών αρχών».

Στο βιβλίο μου «Ανάπτυξη σε μια Ενωμένη Ισχυρή Κοινωνία» (2008),  έγραφα ότι «η Λευκωσία διαιρείται σε μεγάλο αριθμό δήμων. Η διαίρεση έγινε με παραδοσιακά κριτήρια: το χωριό που μεγάλωσε (Λατσιά), οι περιοχές που μάζεψαν κόσμο (Άγιος Δομέτιος , Έγκωμη) και θέλουν να έχουν το «δήμο» τους. Η αντίληψη αυτή είναι ξεπερασμένη. Χρειάζεται μια άλλη αντίληψη για την μορφή και το σχεδιασμό της Τ.Α. που να ανταποκρίνεται στις πραγματικές ανάγκες της Λευκωσίας (ή της περιοχής της μείζονος Λεμεσού) και πάνω σε αυτή να αρχίσει ένας διάλογος που θα στοχεύει στην ανάγκη για ενοποίηση/ισχυροποίηση των δήμων που κατοικούν στην ίδια γειτονιά. Οι κοινότητες είναι πολυτεμαχισμένες στη λογική του μικρού αλλά «δικού» μας χωριού. Τα πιο πάνω συμβάλλουν στον κατακερματισμό των τοπικών δυνάμεων, στην αδυναμία δημιουργίας μεγάλων έργων υποδομής, και στην Τ.Α. με αδύνατα οικονομικά. Είναι μοναδικό ρεκόρ να έχει η Κύπρος 24 δήμους στις ελεύθερες περιοχές. Η μεταρρύθμιση στο χώρο της Τ.Α. είναι μια δύσκολη υπόθεση: όλοι τη συμπαθούν αλλά ελάχιστοι την προωθούν με έργα γιατί απαιτεί περιορισμό θέσεων, παραχώρηση μικρών εξουσιών, άρα συνένωση δυνάμεων. Πολλοί προτιμούν μια γραφειοκρατική και δαιδαλώδη λειτουργία της Τ.Α. γιατί αυτή η κατάσταση χορηγεί τίτλους και παράγει κοινωνικό παραγοντισμό. Αυτό όμως δεν σημαίνει αποκέντρωση: στην ουσία αποτελεί μια συντηρητική διαχείριση στο χώρο της Τ.Α.  γιατί δεν είναι σε θέση να διαχωρίσει την πολιτική που δίνει νέες δυνάμεις στο χώρο από την λογική που εγκλωβίζει την Τ.Α. στον χώρο του μικροκομματικού ή τον προσωπικό διακανονισμό που αφήνει τα βασικά στην ακινησία…» .

Σήμερα που η κρίση έχει επιδεινώσει την κατάσταση, οι Δήμαρχοι ζητούν από το κράτος οικονομική βοήθεια και το κράτος με τη σειρά του ελπίζει κάπως στα …δημοτικά τέλη!  Έτσι ο ένας κυνηγά την ουρά του άλλου και ασφαλώς έτσι δεν πάμε πουθενά. Μια λύση χωρίς την τρόικα ή την πίεση της συγκυρίας είναι ένας προγραμματικός και συνεπής δρόμος με τη συνένωση Δήμων σε όλα τα επίπεδα. Χρειάζεται σχέδιο, πρωτοβουλίες σε κρατικό και δημαρχιακό επίπεδο, ισχυρή θέληση να περιοριστούν οι δαπάνες με συνένωση δήμων, κοινές δράσεις που θα επιφέρουν βιώσιμα οικονομικά, πραγματική αποκέντρωση με αυτονομία στην Τοπική Αυτοδιοίκηση σε σχέση με την κεντρική διοίκηση. Τελικά,  ισχυροί Δήμοι είναι οι αυτόνομοι Δήμοι. Το έργο αυτό δεν είναι για τα καλύτερα οικονομικά των δήμων-στην ουσία είναι ένα σχέδιο για την καλύτερη Κύπρο.

Πέρα από τα πιο πάνω που έγραψα το 2008, προσθέτω και την εισήγηση ότι όλοι οι Δήμοι των κατεχόμενων πόλεων θα μπορούσαν να συστεγάζονται σε ένα κοινό οίκημα, ένα σε κάθε πόλη, αντί της σημερινής όπου κάθε κατεχόμενος Δήμος συνήθως έχει το δικό του ξεχωριστό οίκημα ή ξεχωριστά γραφεία. Έτσι θα είχαν κοινές υπηρεσίες για όλους με πολύ λιγότερα έξοδα.

Δεν ξέρω αν τώρα είναι αργά για αλλαγές γιατί  υπερισχύει η αρχή «πρώτα ο δικός μου Δήμος». Ίσως η κρίση υποχρεώσει σε δεύτερες σκέψεις. Όλα όμως θα ήταν καλύτερα αν τα σκεφτόμασταν έγκαιρα και τα εφαρμόζαμε σε ένα καλύτερο περιβάλλον.