Οι δύο Τουρκίες.

Ο εισαγγελέας του Ανωτάτου Συνταγματικού Δικαστηρίου Α. Γιαλτσινκαγιά ζήτησε την διάλυση του Κόμματος Ανάπτυξης και Δικαιοσύνης (ΚΑΔ) του Τ. Ερντογάν με το δικαιολογητικό ότι το κόμμα αυτό «προσπαθεί να μετατρέψει την Τουρκία σε ισλαμικό κράτος υπονομεύοντας τον κοσμικό χαρακτήρα της Τουρκικής Δημοκρατίας». Έτσι το Συνταγματικό Δικαστήριο μέσα σε ένα μήνα θα πάρει οριστικές αποφάσεις. Είναι πιθανόν ο Ερνογάν, ο Γκιουλ, ο Αρίντς και άλλα 68 στελέχη του ΚΑΔ να εκπέσουν της πολιτικής τους ιδιότητας; Ως γνωστόν, η εκλογική αντεπίθεση των κεμαλικών δυνάμεων απέτυχε. Νίκησε ο Ερτνογάν με 47%, στις εκλογές του Ιουλίου 2007. Τώρα οι οπαδοί του κεμαλικού αναχρονισμού βρήκαν ως πρόσχημα την υπεράσπιση του «κοσμικού» χαρακτήρα του κράτους που απειλείται από την επιστροφή της μανδήλας στα πανεπιστήμια! Το άλλοθι κυριαρχεί: οι δυνάμεις που δεν έβλεπαν τα πραξικοπήματα των στρατηγών και σήμερα βλέπουν τις εξελίξεις με τα μάτια του Μπουγιούκανιτ, επιχειρούν τις ύστατες προσπάθειες συντήρησης των κεμαλιστών στα πράγματα. Το τελευταίο τους χαρτί είναι η ομάδα των δικαστών. Το δικαστικό σύστημα παραμένει βαθειά συντηρητικό. Ο διορισμός του δικαστών του Ανωτάτου Δικαστηρίου είναι προνομία του εκάστοτε προέδρου και ο τέως πρόεδρος Α. Σεζέρ αξιοποίησε το χαρτί αυτό με τον πιο απροκάλυπτο τρόπο. Σήμερα οι δικαστές τύπου Σεζέρ θα κρίνουν την πολιτική συμπεριφορά του ΚΑΔ και των 71 στελεχών του!

Στις 5 Μαρτίου ο Επίτροπος για τη Διεύρυνση Όλι Ρεν ζήτησε –ακόμα μια φορά- την καθαρή αλλαγή του άρθρου 301 του ποινικού κώδικα ώστε να μην παρέχεται στη δικαστική εξουσία η δυνατότητα να κάνει ερμηνείες σχετικά με τον όρο «προσβολή της τουρκικότητας». Ο αντιευρωπαϊκός αυτός όρος έχει δώσει το νομικό πλαίσιο για να σταλούν στις φυλακές συγγραφείς, δημοσιογράφοι και καλλιτέχνες. Είχε προηγηθεί (3 Μαρτίου) η διακήρυξη ομάδας τούρκων διανοουμένων που ζητούσε «να εξαλειφθούν σύντομα ελλείμματα δημοκρατίας όπως το επίμαχο άρθρο 301 του τουρκικού ποινικού κώδικα».

Η κυβέρνηση Ερτνογάν επεξεργάζεται φόρμουλες για την τροποποίηση του άρθρου 301. Δεν είναι σαφές ως που θα πάει η τροποποίηση γι’ αυτό και ο Όλι Ρεν δικαίως ζήτησε την καθαρή αλλαγή του. Μέσα σε αυτή την κρίσιμη συζήτηση, ο εισαγγελέας Γιαλτσινκαγιά δήλωσε «παρών» και όλα μπαίνουν σε μια νέα βάση.

Η σλοβενική προεδρία της ΕΕ απαντώντας στον εισαγγελέα ζήτησε να «γίνει σεβαστή η βούληση των ψηφοφόρων» (17/3), ενώ στην ίδια κατεύθυνση ήταν και η άμεση παρέμβαση του Επιτρόπου Ρεν. Είναι μάλλον απίθανο το Συνταγματικό Δικαστήριο να αποδεχθεί στο σύνολό της την αναφορά του Α. Γιαλτσινκαγιά. Αυτό το σενάριο θα δώσει νέα δύναμη στον Ερτνογάν και μια προσφυγή σε πρόωρες εκλογές θα είναι το τέλος του αναχρονιστικού κεμαλισμού. Είναι, όμως, πιθανό να αποδεχθεί ορισμένες πτυχές της (λ.χ. ισλαμική στροφή με αιχμή την επαναφορά της μανδήλας) και κυρίως να δημιουργήσει ένα κλίμα εντάσεων πάνω στις επιλογές Ερντογάν με στόχο την επιβράδυνση των μεταρρυθμίσεων που η ΕΕ απαιτεί. Οι μεταρρυθίσεις ήδη καθυστερούν. Η περισσότερη καθυστέρηση περιπλέκει τα πράγματα και οδηγεί ορισμένες εξελίξεις στην πολιτική ρήξη, την πόλωση ανάμεσα στις «δύο Τουρκίες» και την εθνική ομφαλοσκόπηση.