Οι ισορροπίες ισχύος και το κόμμα – παιδαγωγός…

«Κατείχε το πλήθος ελευθέρως και ουκ ήγετο μάλλον υπ’ αυτού, αλλά αυτός ήγε…»
Ο ιστορικός Θουκυδίδης για τον πολιτικό Περικλή

Ο κορυφαίος ιστορικός της αρχαιότητας δε μένει στη σχέση ηγέτη – πλήθους Περικλή – Αθηναίων. Τονίζει ότι ο ηγέτης δε μιλάει στο πλήθος «προς ηδονήν» αλλά είναι σε θέση «και προς οργήν τι αντειπείν». Σήμερα ο κύκλος του ηγέτη έχει διευρυνθεί. Ηγεσία υπάρχει στα κόμματα, στα συνδικάτα, στα ΜΜΕ, στο κοινοβούλιο, στην κυβέρνηση, στην εκκλησία κλπ. Η πολιτική ηγεσία έχει την ευθύνη να διαμορφώνει πολιτικές, να διαπαιδαγωγεί το «πλήθος», να βρίσκεται στο δρόμο ενός κέντρου καθοδήγησης των εξελίξεων. Έχει περισσότερη πληροφόρηση, πρέπει να έχει τις δυνατότητες της ανάλυσης ,των συγκρίσεων, της τεκμηρίωσης με βάση το συμφέρον της Κύπρου.

Ζούμε μια θεαματικά ρευστή περίοδο. Διεθνείς οργανισμοί επιχειρούν να διαμορφώσουν νέες συνθήκες σκέψης και δράσης στο διεθνές πεδίο. Παλαιές συνθήκες έχουν ξεπεραστεί, διαφορετικές τάξεις και ισορροπίες συμφερόντων δημιουργούν ένα μερικώς νέο σκηνικό στο ζωτικό χώρο της νήσου μας, τον ευρωπαϊκό. Η κίνηση ή οι μεταβολές στα διάφορα διεθνή συστήματα δεν πρέπει να μας δημιουργούν συνθήκες μιας εφηβικής έκπληξης. Είμαστε παρόντες σε έναν κόσμο που βασίζει πρωτογενώς τις σχέσεις του στα συμφέροντα και στις ισορροπίες ισχύος. Αυτό το πλαίσιο κίνησης δεν το γέννησε ούτε η νέα ούτε η διπολική τάξη πραγμάτων. Ζει για πολλούς αιώνες και το τεκμηρίωσε κατά θαυμαστό τρόπον ο ιστορικός Θουκυδίδης.

Το ερώτημα είναι απολύτως κυπριακό. Πώς τοποθετείται η Κυπριακή Δημοκρατία απέναντι στα διαμορφούμενα διεθνή συστήματα άμυνας, ασφάλειας, οικονομίας στον ευρωπαϊκό χώρο; Σε αυτά τα ζητήματα χρειάζεται ορθολογιστική σκέψη, ψυχρές και ψύχραιμες αναλύσεις. Ο συναισθηματισμός δεν επιλύει προβλήματα, ούτε είναι σε θέση να θέσει βάσεις για συζητήσεις. Ο πολιτικός κόσμος της Κύπρου ψήφισε στο σύνολό του «Ευρωπαϊκή Ένωση». Εάν κατανοούμε εις βάθος το όλο εγχείρημα, σημαίνει πως από χρόνια θα επιλέγαμε και μια συνολική στρατηγική για τη Δυτικοευρωπαϊκή Ένωση (ο αμυντικός βραχίονας της Ε.Ε.). Κάτι τέτοιο δε συμβαίνει και πολύ περισσότερο δε θα συμβεί, τώρα που η βασική ανάλυση μέσα στην Ε.Ε. σε σχέση με το Γιουγκοσλαβικό είναι αδιέξοδη, άρα μας ενοχλεί. Μια σύγχρονη πολιτική σκέψη προσέχει, ακούει το λαϊκό αίσθημα. Όμως δε σύρεται πίσω από αυτό, δεν το ακολουθεί. Αντίθετα: εάν το απαιτεί το εθνικό συμφέρον διαφωνεί, συγκρούεται με αυτό και ανυψώνεται στο ρόλο ενός παιδαγωγού/διαμορφωτή των εξελίξεων.

Στο σύγχρονο κόσμο πολλά πράγματα δε μας αρέσουν. Όμως δεν έχουμε να επιλέξουμε ανάμεσα στον Παράδεισο ή την Κόλαση. Μπροστά μας είναι επιλογές, κατευθύνσεις, ιεραρχήσεις.

Το παράδειγμα της Ελλάδας είναι χαρακτηριστικό για την Κύπρο. Η Αθήνα συμμετέχει στα ευρωπαϊκά συστήματα, την Ε.Ε., το ΝΑΤΟ, τη ΔΕΕ, τον ΟΑΣΕ, κ. ά. Ενισχύει έτσι τα διεθνή της ερείσματα, είναι παρούσα στα κέντρα διαμόρφωσης εξελίξεων, έχει φωνή, συμφωνεί, διαφωνεί. Αυτό το πλαίσιο δράσης δεν επιλύει προβλήματα (λ. χ. Αιγαίο, Κύπρος). Ωστόσο, η απουσία ενισχύει το στρατηγικό σου αντίπαλο, εάν δεν κερδίζεις όσα θα ήθελες, ίσως θα είχες πιο πολλές πιέσεις σε αυτά που κατέχεις. Η ενίσχυση της άμυνας, η ετοιμότητα των ενόπλων δυνάμεων εξακολουθεί και σήμερα να είναι ένας καθοριστικός παράγοντας για τη διεθνή συνεργασία και σταθερότητα. Πάνω σε αυτό το κριτήριο οικοδομείς «συμπληρωματικές» συμμαχίες ενισχύεις τα ερείσματά σου, δεν είσαι απομονωμένος σε έναν κόσμο με συνεχείς αλληλεξαρτήσεις.

Εφημερίδα, η ΣΗΜΕΡΙΝΗ, 1999