Οι τρείς “ειδικοι” και ο Ντάουνερ

Ο Ειδικός Σύμβουλος του Γενικού Γραμματέα των Ηνωμένων Εθνών Αλεξάντερ Ντάουνερ δήλωσε στη Λευκωσία στις 11 Σεπτεμβρίου ότι «μια λύση του κυπριακού προβλήματος θα δώσει τεράστια ώθηση στην κυπριακή οικονομία, γεγονός που θα δημιουργήσει καλύτερο κλίμα για την ανάπτυξη της βιομηχανίας του φυσικού αερίου». Σύμφωνα με το ΚΥΠΕ ανέφερε ότι ««τώρα βρισκόμαστε στη διαδικασία της προετοιμασίας με την ελπίδα ότι θα μπορέσουμε να επαναρχίσουμε τις συνομιλίες σύντομα. Το Συμβούλιο Ασφαλείας έχει εκφράσει στο πιο πρόσφατο του ψήφισμα την ελπίδα οι συνομιλίες να επαναρχίσουν τον Οκτώβρη. Το σημαντικό είναι να γίνει σωστή προετοιμασία προκειμένου οι συνομιλίες μεταξύ των δύο ηγετών να είναι παραγωγικές, να αποφέρουν αποτέλεσμα και να οδηγήσουν σε μια συμφωνία μετά από διαπραγμάτευση».

Στο θέμα της Αμμοχώστου ανέφερε ότι «αν επιτευχθεί συμφωνία για οτιδήποτε, αυτό είναι υποβοηθητικό. Χρειάζεται να υπάρξει πολλή προσπάθεια στην οικοδόμηση εμπιστοσύνης και πολλή προσπάθεια στο να αναπτερωθούν οι ελπίδες του κόσμου, Ελληνοκυπρίων και Τουρκοκυπρίων και της διεθνούς κοινότητας». Σε ερώτηση αν η οικονομική κρίση που διέρχεται η Κύπρος αποτελεί ευκαιρία ή εμπόδιο για τη λύση του Κυπριακού, ο Α. Ντάουνερ είπε ότι «κάποιοι κύπριοι θεωρούν ότι αν υπάρξει συμφωνία στο Κυπριακό, αυτό θα αυξήσει το βαθμό εμπιστοσύνης για την οικονομία και θα οδηγήσει σε σημαντικές νέες επενδύσεις στην Κύπρο. Γενικά, το επιχείρημα που μπορεί να προβάλει κάποιος είναι ότι η λύση του Κυπριακού θα δώσει στην οικονομία, περιλαμβανομένης της οικονομίας των τουρκοκυπρίων, όχι απλά μια μικρή αλλά μια τεράστια ώθηση και θα δημιουργούσε καλύτερο κλίμα για την ανάπτυξη της βιομηχανίας του φυσικού αερίου, των υδρογονανθράκων».

Οι δηλώσεις αυτές δείχνουν ότι ο ΟΗΕ προβληματίζεται και προσπαθεί. Αυτό όμως που μετρά σε μια προσπάθεια είναι το πώς τα ίδια τα ενδιαφερόμενα μέρη εκτιμούν την κατάσταση και πώς αξιοποιούν ορισμενα στοιχεία ώστε να δημιουργηθούν προϋποθέσεις για ουσιώδη πρόοδο. Η πλούσια εμπειρία στο κυπριακό εισηγείται πολύ συγκεκριμένα πράγματα. Με τη βοήθεια των «ειδικών».

Α. Ο ιστορικός Θουκυδίδης ως ένας κορυφαίος σύμβουλος της κυπριακής ηγεσίας. Η εμπειρία όπως την παρουσιάζει ο κορυφαίος ιστορικός- οι τρεις τύποι διπλωματικής επιχειρηματολογίας.

– «Το συμφέρον σας είναι να κάνετε αυτό που σας ζητάμε».

– «Εμείς έχουμε το δίκαιο με το μέρος μας, ενώ οι αντίπαλοι, μας αδικούν».

– «Εμείς είμαστε οι πιο δυνατοί, άρα επιβάλλουμε τη θέλησή μας».

Στη σύγχρονη διπλωματική πρακτική, έρχονται οι Κερκυραίοι- σε αίτημά στους Αθηναίους- για να βεβαιώσουν ότι η πρώτη επιχειρηματολογία είναι η πιο σωστή. Ότι όσοι ζητούν βοήθεια πρέπει να πείσουν ότι αυτό που ζητούν είναι συμφέρον, ή πάντως δεν είναι επιζήμιο για εκείνους από τους οποίους ζητούν τη βοήθεια»-, Βύρων Θεοδωρόπουλος «Θουκυδίδης Επίκαιρος», σελ. 62). Διεθνής υποστήριξη μόνο με επίκληση του δικαίου δεν αποτελεί την πιο αποτελεσματική πολιτική, αν και έχει την αξία της. Μετρά η συμβουλή Θουκυδίδη: τα επιχειρήματα να απευθύνονται στα πραγματικά συμφέροντα από εκείνον ή εκείνους που ζητάμε υποστήριξη. Μόνο ισχυρό επιχείρημα είναι το Θουκυδίδειον!

Β. Το δίδαγμα Ελευθερίου Βενιζέλου: ταύτιση των δικών σου με τα συμφέροντα ισχυρών παικτών, πολιτική που θα επιχειρεί να ταυτίσει ή να φέρει πιο κοντά τις δικές σου βασικές επιδιώξεις με πρωταγωνιστές της παγκόσμιας και περιφερειακής πολιτικής ώστε ισχυρότερα συμφέροντα να κινηθούν προς την θετική κατεύθυνση. Αυτό δεν είναι μια εύκολη υπόθεση, ωστόσο, οι τελευταίες εξελίξεις με την ανακάλυψη φυσικού αερίου στην κυπριακή ΑΟΖ διευκολύνουν αποφασιστικά το σχεδιασμό αυτόν και εισάγουν στην άσκηση περιφερειακής πολιτικής νέους γειτονικούς παίκτες.

O Ελευθέριος Βενιζέλος στο συνέδριο των νικητών του Α΄Παγκοσμίου Πολέμου (Παρίσι, 1919) όπως τον περιγράφει o Γ. Γιαννουλόπουλος: «Μέσα σε αυτό το πολύχρωμό πλήθος, ο Βενιζέλος φαίνεται ότι ανακάλυψε τον καλύτερο επικοινωνιακό εαυτό του. Ειδικά στη σχέση του με τους «Τέσσερεις Μεγάλους»… με μια μοναδική για έλληνα πολιτικό ικανότητα να επιχειρηματολογεί και να πείθει, συνήθως, ή να μην πείθει, χωρίς όμως ποτέ να κουράζει ή να εξοργίζει το συνομιλητή του, με σαφείς αναφορές σε κοινά συμφέροντα ή επωφελείς για όλους ισορροπίες αντί της εμμονής στα γνωστά «ιστορικά δίκαια του ελληνισμού»,με το να προβάλλει τεκμηριωμένες απόψεις και όχι συμπλέγματα, ο επικεφαλής της ελληνικής αντιπροσωπείας κατόρθωσε να μεγιστοποιήσει τα πλεονεκτήματα που ήδη διέθετε ως σύμμαχος των νικητών…» ( Γ. Γιαννουλόπουλος, «Η Ευγενής μας Τύφλωσις, Εξωτερική Πολιτική και Εθνικά Θέματα. Από την ήττα του 1897 έως τη Μικρασιατική Καταστροφή», Αθήνα, 1999).

Γ. Την πολιτική σχολή Γιάννου Κρανιδιώτη: προώθηση της πολιτικής που υιοθετεί προτάσεις που ικανοποιούν τα ευρύτερα, ευρωπαϊκά συμφέροντα ώστε η προσπάθεια επίλυσης να διαθέτει την ειδική, εταιρική ευρωπαϊκή ομπρέλα ασφαλείας. Αν σήμερα οι προσπάθειες εξόρυξης του φυσικού αερίου έχουν προχωρήσει αποφασιστικά, αυτό οφείλεται, μεταξύ άλλων παραγόντων, και στη συμμετοχή της Κύπρου στην ΕΕ. Αυτό, όμως, δεν είναι αρκετό γιατί δεν είναι ολοκληρωμένο. Χρειάζεται αποφασιστική συμμετοχή της ΕΕ στην νέα προσπάθεια για επίλυση του κυπριακού ώστε η διαδικασία λύσης να υποστηρίζεται από την κοινή προσπάθεια ΟΗΕ-ΕΕ. Άρα με πρωτοβουλίες της Λευκωσίας να διευρυνθεί το πλαίσιο των συνομιλιών, άρα και οι ορίζοντες και οι προοπτικές της διαδικασίας.