Οι Βάσεις και η Κύπρος

Η σύλληψη του ευρωβουλευτή Μ. Ματσάκη στις αγγλικές βάσεις έθεσε εκ νέου το ζήτημα του καθεστώτος των βάσεων στην Κυπριακή Δημοκρατία ως κράτους-μέλους της ΕΕ. Στην πολιτική δεν είναι αρκετό να διαμαρτύρεσαι. Διαμαρτύρονται μάλιστα όσοι είχαν την ευκαιρία να κάτι και το «αμέλησαν».

Η κυπριακή βουλή επικύρωσε το Ευρωπαϊκό Σύνταγμα το 2005 στο οποίο η Μεγάλη Βρετανία  έσπευσε να «διασφαλίσει» το καθεστώς των βάσεων όπως προβλεπόταν από τις Συμφωνίες Ζυρίχης-Λονδίνου του 1960 σε ειδικό παράρτημά του.

Στην εκπόνηση του Ευρωσυντάγματος και στις πολλές συζητήσεις που ακολούθησαν, στη συζήτηση/ψηφοφορία στην κυπριακή βουλή το 2005 θα μπορούσε να τεθεί το ζήτημα, να γίνει ευρωπαϊκό θέμα και να επιδιωχθούν ορισμένες αλλαγές. Δεν έγινε τίποτα. Οι εκ των υστέρων καταγγελίες είναι μια εύκολη λύση. Άλλωστε ποιος θα ρωτήσει «όταν μπορούσατε, τι ακριβώς κάνατε;».

Δεν αξιοποιήσαμε τη βαρύτητα της ευρωπαϊκής διαβούλευσης, άρα και της κυπριακής ψήφου μέσα στο ευρωπαϊκό πλαίσιο.

Η βουλή στις 18 Απριλίου 2007 ψήφισε ομόφωνα τα σωστά. Δεν είναι αρκετό. Το ευρωπαϊκό πλαίσιο δίνει ορισμένα μέσα στην Κυπριακή Δημοκρατία τα οποία ο χρόνος ορισμένες φορές τα μετατρέπει σε αποφάσεις-κλειδιά. Είναι ευθύνη  του άμεσα ενδιαφερομένου μέρους να δημιουργήσει εξελίξεις.

Η σταδιακή μεταφορά αυτού του διμερούς θέματος στο ευρωπαϊκό πεδίο προσφέρει νέες δυνατότητες στη Κυπριακή Δημοκρατία.  Η Ε.Ε. συγκροτεί τμήματα για τον κοινό ευρωπαϊκό στρατό. Με ορόσημα το Ελσίνκι (1999), και τη Λισσαβώνα (2000)  υλοποιεί την ευρωπαϊκή αμυντική ομπρέλα με 60 χιλιάδες στρατιωτικό προσωπικό. Η Κυπριακή Δημοκρατία μπορεί να θέσει υπόψη της ΚΕΠΠΑ το ζήτημα των βρετανικών βάσεων στην Κύπρο, ώστε αυτές να αποτελέσουν – σε εύλογο χρονικό στάδιο – ένα υπαρκτό σχήμα που να συνδέεται με την κοινή αρχιτεκτονική ασφάλειας της Ε.Ε. Αυτό σημαίνει διαβούλευση, μεταβατικές διατάξεις για πιθανές  κοινές χρήσεις, χρόνο.

Ο πρώην βρετανός Υπουργός Εξωτερικών Ζακ Στρο δήλωσε στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο ότι η παρουσία των αγγλικών βάσεων στην Κύπρο συνδυάζεται “με τη συνεισφορά που έχουν στην άμυνα της ΕΕ” (ομιλία στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο στις 12 Ιουλίου 2005). Η προσέγγιση Στρο δίνει μια κατεύθυνση στα πράγματα και πάνω σε αυτή την κατεύθυνση μπορεί η Λευκωσία να επεξεργαστεί νέες λύσεις. Αυτό, όμως, που είναι σημαντικό για την Κυπριακή Δημοκρατία είναι να έχει σκέψεις που να ανταποκρίνονται στο σύγχρονο διεθνές περιβάλλον, να είναι σε κίνηση ένα ζήτημα που αφορά τα συμφέροντα των «25» στην Α. Μεσόγειο και τη Μ. Ανατολή και να έχει εισηγήσεις με βάση τα κοινά συμφέροντα της Ε.Ε. Μαγικές φόρμουλες δεν υπάρχουν, γι’ αυτό οφείλουμε να σκεφθούμε πολύπλοκες διασυνδέσεις συμφερόντων στις οποίες ο χρόνος θα έχει θετική επίπτωση. Η παρουσία των αγγλικών στρατιωτικών βάσεων στην Κύπρο προέκυψε ως αποτέλεσμα των συσχετισμών δύναμης το 1960, και ασφαλώς δεν ανταποκρίνεται στις επιθυμίες του λαού μας. Είναι στην ευθύνη της κυπριακής ηγεσίας αυτό το κυρίαρχο αίσθημα να το διοχετεύσει   σε σαφή βήματα μέσα στην ευρωπαϊκή στρατηγική ασφαλείας και έτσι να αλλάξει το πλαίσιο μέσα στο οποίο εξελίσσεται ο αγώνας της Κύπρου.