Ολλανδικό σήμα για την ΕΕ!

Οι εκλογές στην Ολλανδία στις 15 Μαρτίου σηματοδοτούν κάτι ενδιαφέρον. Για πρώτη φορά το τελευταίο χρονικό διάστημα η ακροδεξιά ρητορία δεν έπαιξε καθοριστικό ρόλο στις εξελίξεις, όπως έγινε στη Μ. Βρετανία με το Brexit ή στις ΗΠΑ με τον Τράμπ, ή την παρ’όλίγο νίκη στην πιο υψηλή θέση της πολιτικής δομής στην Αυστρία.

Οι εκλογικές επιδόσεις έδωσαν το ρυθμιστικό ρόλο στο κεντροδεξιό Φιλελεύθερο Κόμμα του πρωθυπουργού Μ. Ρούττε, με 33 έδρες, με δεύτερο το ακροδεξιό Κόμμα της Ελευθερίας του Γ. Βίλντερς με 19 έδρες (από 15 που είχε το 2012). ¶ξιο σημειώσεως το γεγονός πως το κόμμα με το οποίο συσπειρώθηκαν οι τούρκοι που ζουν στην Ολλανδία κέρδισε τρεις έδρες, ακόμα ένα δείγμα γραφής ότι οι εθνοτικές σχέσεις διακινούνται σε ένα πνεύμα ακραίας δυσπιστίας.

Οι πολιτικές ηγεσίες στη Γαλλία και τη Γερμανία πανηγύρισαν το αποτέλεμα αυτό ενόψει των δικών τους εκλογικών αναμετρήσεων τον Απρίλιο/Μάιο και τον Σεπτέμβρη αντίστοιχα. Καθώς σκεφτόμαστε το διαρκώς και πιο πολύπλοκο ευρωπαϊκό περιβάλλον, δεν μπορώ παρά να σημειώσω ότι και αυτό το αποτέλεσμα σημαίνει αφορμή για έναν πραγματικό συναγερμό για κάθε χώρα-μέλος της ΕΕ. Σημεία των καιρών: οι αντιευρωπαϊκές, εθνικολαϊκιστικές δυνάμεις αποκτούν ορισμένο λαϊκό έρεισμα και έτσι πολιορκούν το ευρωπαϊκό εγχείρημα από μέσα. Η ρητορία Βίλντερς είναι πιο ακραία και από την ακραία Λεπέν. Συμφωνούν στον πόλεμο κατά της μεταναστών, της ξενοφοβίας και της ρατσιστικής επιθετικότητας. Ωστόσο ο ολλανδός ακροδεξιός ηγέτης προσθέτει ότι θέλει να «αποϊσλαμοποιήσει» την Ευρώπη και να βγάλει την Ολλανδία έξω από την ΕΕ.

Ο πρωθυπουργός της Ολλανδίας αξιοποίησε στο έπακρο την κόντρα με τούρκους υπουργούς που ζήτησαν να μιλήσουν στις εκδηλώσεις για το δημοψήφιασμα της 16ης Αοριλίου στο Ρότερνταμ με στόχο να αυξήσει την πίεση πάνω στους ψηφοφόρους που κυμαίνονταν ανάμεσα στο κόμμα του και τον Βίλντερς. Ίσως αυτό το στοιχείο να έγειρε την πλάστιγγα τις τελευταίες ημέρες, και ίσως γι’ αυτό ο Γιούνκερ να έδωσε την τελευταία στιγμή πλήρη κάλυψη στους χειρισμούς Ρούττε σε σχέση με την κρίση με την Τουρκία. Το πέτυχε και αυτό μετρά στο τελικό συμπέρασμα.

Η ΕΕ χρειαζόταν αυτό το μπλοκάρισμα στην ακροδεξιά, γι’ αυτό και ισχυρές δυνάμεις μέσα στην Ένωση, χαιρέτησαν το αποτέλεσμα.  Ο κυβερνητικός εκπρόσωπος στο Βερολίνο Σ.  Ζάιμπερτ παρουσιάζει το μήνυμα Μέρκελ στις 16 Μαρτίου: «χαίρομαι για τη συνέχιση της συνεργασίας ως φίλοι, γείτονες και ευρωπαίοι». Ο  Μ.  Σουλτς, υποψήφιος των Σοσιαλδημοκρατών για την καγκελαρία εξέφρασε την ικανοποίησή του ότι η πλειοψηφία των Ολλανδών απέρριψε τις θέσεις του Γκερτ Βίλντερς και την στάση του έναντι ολόκληρων ομάδων του πληθυσμού» (εφ/δα Το «Βήμα», 16/3).

Τι συνδέει όλα τα ακροδεξιά σχήματα σε χώρες-μέλη της ΕΕ; Τους συνδέει ο αντιευρωπαϊσμός, η προσπάθεια να διαλύσουν το κοινό ευρωπαϊκό εγχείρημα, το μίσος στην ιδέα ότι οι λαοί με τη θέλησή τους συνεργάζονται για να αντιμετωπίσουν εθνικά προβλήματα με υπερεθνικά χαρακτηριστικά. Ζητούν να λύσουν προβλήματα με εργαλεία της περασμένης εποχής, μιας εποχής που δεν θα πρόκειται να γυρίσει γιατί απλώς τα υλικά που την συνέθεταν δεν υπάρχουν στην πραγματική, σημερινή πολιτική και οικονομική εξέλιξη. Τρέφουν τον αντιευρωπαϊσμό με ψευδείς παραστάσεις και δημαγωγικές κορώνες, όπως απέδειξαν τα στοιχεία από την εκλογική μάχη στη διάρκεια του Brexit.

Γι’ αυτό η ηγέτης του Εθνικού Μετώπου Μ. Λεπέν  προτείνει, μεταξύ άλλων,  την επαναφορά του εθνικού νομίσματος, τη διεξαγωγή δημοψηφίσματος για την παραμονή, ή όχι, της χώρας στην ΕΕ, την επιβολή εισαγωγικών δασμών, την πρόσληψη 15.000 αστυνομικών και τον περιορισμό της μετανάστευσης. Στις 4 Φεβρουαρίου θέτει το κατ’ αυτήν δίλημμα των εκλογών στη Γαλλία: «την επιλογή των υπέρμαχων της παγκοσμιοποίησης την οποία στηρίζουν όλοι μου οι αντίπαλοι. και την πατριωτική επιλογή την οποία εγώ προσωποποιώ» («Βήμα», 4/2).

Με τα ψευδή διλήμματα, την ταύτιση με τον πατριωτισμό και τα συντονισμένα ψέματα η ακροδεξιά υπόσχεται επιστροφή σε μια εποχή που δεν υπάρχει. Κοινός τόπος η πρόθεσή τους να καταστρέψουν τη συνεργασία ανάμεσα στους ευρωπαϊκούς λαούς, το μίσος για κάθε το που δεν είναι «εθνικό». Η φράση «η Ολλανδία πρώτα», ή «οι ΗΠΑ πρώτα» ή «η Βρετανία πρώτα» έχει δοκιμαστεί ως μια παραπλανητική διαφήμιση σε μια σειρά από χώρες.

Αυτό εκτιμώ ότι είναι το κεντρικό, ολλανδικό μήνυμα: οι φιλοευρωπαϊκές δυνάμεις στις χώρες-μέλη της ΕΕ μπορούν να κάνουν τη δική τους «αντεπίθεση»: με τεκμηριωμένα επιχειρήματα, με συνέπεια να προσπαθήσουν περισσότερο για να κάνουν το ευρωπαϊκό εγχείρημα πιο ουσιαστικό, και συνεπώς πιο ελκυστικό, διερύνοντας τη λαϊκή βάση που το στηρίζει και προσπαθώντας για την «περισσότερη ΕΕ».

Ο Κ. Σημίτης επί του θέματος εκτιμά ότι «το πλέγμα που έχει δημιουργηθεί από τη χρόνια συμπόρευσης των χωρών της ΕΕ αποτελεί μια τεράστια επένδυση, που κανένα μέλος της δεν μπορεί να θυσιάσει χωρίς σημαντικό κόστος για το ίδιο» (16/3/17). Ο Μ. Ομπάμα σημειώνει ότι «έχοντας κατά νου την τεχνολογία, δεν είναι δυνατόν να αποκοπούμε ο ένας από τον άλλο. Τώρα ζούμε σε μια παγκοσμιοποιημένη κοινωνία, σε μια εφοδιαστική αλυσίδα που σχετίζεται με κάθε χώρα. Οι θέσεις εργασίας του αύριο θα είναι διαφορετικές. Δεν μπορούμε να κοιτάζουμε προς τα πίσω. Πρέπει να κοιτάμε προς το μέλλον. Δεν μπορούμε να αρνηθούμε τους συσχετισμούς που έχουν παραγάγει πλούτο αλλά και σχέσεις. Δεν μπορούμε να κινούμαστε σε συγκρούσεις ανάμεσα στις χώρες. Πιστεύω ότι η καλύτερη ελπίδα για πρόοδο σχετίζεται με τις ανοιχτές αγορές και φυσικά με τα ανθρώπινα δικαιώματα και τη δημοκρατία». (εφ/δα, Καθημερινή, 16/11/16)

Λάρκος Λάρκου