Πακέτο για τρεις.

Οι διαπιστώσεις ολοένα και πληθαίνουν. Η κυβέρνηση Τ. Ερτογάν έχει χάσει τον ενθουσιασμό της για την ΕΕ και οι μεταρρυθμίσεις πάνε αργά. Οι ρυθμοί έπεσαν. Αυτό είναι μια σωστή διαπίστωση και το ζήτημα είναι κυρίως η αναζήτηση της εξήγησης για την μετατόπιση της κυβέρνησης Ερτογάν σε πιο συντηρητικές επιλογές. Ίσως να είναι οι πραγματικές δυσκολίες προσαρμογής της τουρκικής κοινωνίας. Ίσως οι συνεχείς και δημόσιες αναφορές Ν. Σαρκοζί και Α. Μέρκελ ότι είναι προτιμότερη μια «Ειδική Σχέση» Τουρκίας-ΕΕ. Ίσως να είναι μια επιλογή αναμονής από τον Ερτογάν ενόψει μιας νέας επανεξέτασης της σχέσης τους το 2009.

Ανεξάρτητα από την πιθανότητα να ισχύει η μια ή η άλλη περίπτωση, η Κύπρος είναι άμεσα ενδιαφερόμενο μέρος αυτής της σεναριολογίας. Την αφορά άμεσα, έχει κάθε λόγο να ενδιαφέρεται για αυτή την εξέλιξη και νομίζω ότι έχει κάθε συμφέρον να έχει γνώμη και να την εκφράζει με σαφήνεια. Η πορεία της Τουρκίας όπως συμφωνήθηκε στις 3 Οκτωβρίου 2005 αφορά άμεσα την Κύπρο γιατί συνδέεται απόλυτα με την προσπάθεια επίλυσης του κυπριακού. Από τη στιγμή που η πόρτα της ένταξης μένει ανοικτή, αυτό θέτει σε κίνηση μοχλούς στα χέρια της Κύπρου ώστε να επιτύχει διασύνδεση της ευρωτουρκικής πορείας με το κυπριακό. Από τη στιγμή που η ενταξιακή πορεία της Τουρκίας κλείνει, τότε όλα γίνονται πιο πολύπλοκα. Συνεπώς η Λευκωσία στο μείζον ζήτημα για την Τουρκία, στο δίλημμα «ένταξη ή ειδική σχέση» οφείλει να έχει άποψη και να την λέει με σαφήνεια.

Κατά τη γνώμη μου η επιλογή που συμφέρει στην Κύπρο έχει δύο σκέλη:

Α Η Κύπρος να υποστηρίξει τη διαδικασία που συμφωνήθηκε στις 3 Οκτωβρίου 2005 και να ταχθεί με το μέρος και άλλων μελών (όπως η Ελλάδα, η Ισπανία κλπ) που θέλουν να ολοκληρωθεί η ενταξιακή πορεία της Τουρκίας χωρίς διακρίσεις. Η Κύπρος χρειάζεται να κάνει ηγετικές κινήσεις, να κάνει επιλογές που να συζητηθούν θετικά για το εύρος της ανάλυσής τους. Να εξηγήσει τους λόγους, να τεκμηριώσει επικοινωνιακά τις επιλογές της και να διαχωρίσει τη θέση της από τους καιροσκοπικούς χειρισμούς Σαρκοζί.

Β Το δεύτερο σκέλος είναι στην ουσία «πακέτο» με το προηγούμενο: η Κύπρος να θέσει ως πρώτη της προτεραιότητα την επίλυση του κυπριακού σε συνάρτηση με την ενταξιακή πορεία της Άγκυρας και με καθορισμένο, σε συμφωνία με την ΕΕ, χρονοδιάγραμμα. Κάθε κράτος ιεραρχεί προτεραιότητές του, επιλέγει το θέμα εκείνο που είναι στην κορυφή και δίνει τη δική του διπλωματική μάχη. Η Κύπρος θα έχει ισχυρή συμπαράσταση αναδεικνύοντας το θέμα της επίλυσης του κυπριακού ως μείζον ευρωπαϊκό θέμα που η Τουρκία οφείλει να το λύσει ως τμήμα της ευρωπαϊκής της πορείας. Η παρεμπόδιση αυτής της πορείας με λόγους άσχετους με τα μείζονα (ασφάλεια, σταθερότητα στην ΕΕ) ή για λόγους ήσσονος σημασίας όπως κάνει ο Σαρκοζί, δεν ωφελεί την Κύπρο. Η Κύπρος κερδίζει πόντους με καθαρή πολιτική, με σαφή στόχευση που να υπηρετεί τον πρώτο εθνικό της στόχο.