Παράδειγμα από την Ιρλανδία…

Είναι γενικά παραδεκτό ότι η πορεία του κυπριακού μέσα στο χρόνο δεσμεύει το πολιτικό κλίμα και σήμερα. Επηρεάζει τις διαθέσεις των ανθρώπων και οπωσδήποτε λειτουργεί ως καταλυτικός παράγοντας στις εκάστοτε προσπάθειες για επίλυση του κυπριακού. Αυτό το στοιχείο ούτε παράξενο είναι, ούτε μοναδικό. Πολλά ανάλογα προβλήματα στο διεθνή χώρο ελέγχονται από το βάθος της ιστορικής σύγκρουσης, αυτή με τη σειρά της επηρεάζει τις διαθέσεις και το πολιτικό κλίμα. Έτσι και στο κυπριακό.

Οι δεκαετίες που πέρασαν σφράγισαν εξελίξεις που ουδείς μπορεί να αγνοήσει. Σήμερα, ωστόσο, η ανάλυσή μας δεν μπορεί να είναι ίδια με εκείνη του χθες, τα εργαλεία που συνθέτουν το κυπριακό έχουν αλλάξει. Η ένταξη στην ΕΕ προσφέρει ένα πολύ ισχυρό πλαίσιο ασφαλείας που δεν υπήρχε πριν. Ας θυμηθούμε το παράδειγμα της Ιρλανδίας. Για δεκαετίες όλες οι προσπάθειες για επίλυση του ιρλανδικού ήταν αδιέξοδες. Στην εποχή ΕΕ οι προσπάθειες επίλυσης πέτυχαν κατά τρόπο που να ικανοποιεί τις ανησυχίες όλων των πλευρών. Το πλαίσιο το έδωσε η ΕΕ. Τη βούληση και τα στοιχεία της λύσης οι ίδιοι οι ενδιαφερόμενοι. Αυτό το ιρλανδικό «πρότυπο» αφορά απολύτως την Κύπρο. Η ΕΕ παρέχει ένα πλαίσιο ασφαλείας που επιτρέπει να μεταβούμε από την εποχή του αδιάκοπου αδιεξόδου, στη σταδιακή αλλαγή πλαισίου που επιτρέπει πρωτοβουλίες και ανατροπές μέσα στο πλαίσιο που ρυθμίζει η ΕΕ. Η Κυπριακή Δημοκρατία ως νομικό πρόσωπο έγινε δεκτή στην ΕΕ και εκπροσωπεί το σύνολο της επικράτειάς της. Αυτό δίνει αυτοπεποίθηση, κίνητρα, δυνατότητες για άσκηση νέου τύπου πολιτικής. Για παράδειγμα η προσαρμογή των πανεπιστημίων που λειτουργούν στην κατεχόμενη Κύπρο στη διαδικασία της Μπολόνιας είναι μια εξέλιξη που επιτρέπει την πρόοδο και την αλλαγή κλίματος με πρωτοβουλία της Κυπριακής Δημοκρατίας. Επίσης, η φόρμουλα που η Κυπριακή Ομοσπονδία Ποδοσφαίρου (ΚΟΠ) έχει εισηγηθεί στην ΟΥΕΦΑ για τη συμμετοχή τ/κ ποδοσφαιρικών ομάδων σε διεθνές επίπεδο δίνει μια κατεύθυνση. Αυτές οι κινήσεις από τη μια δεν αφαιρούν τίποτα από το κύρος της Κυπριακής Δημοκρατίας και από την άλλη προσθέτουν στην ίδια διπλωματική ισχύ γιατί δείχνουν μια γενικότερη κατανόηση του ευρύτερου κοινοτικού περιβάλλοντος.

Στο κυπριακό έχει συσσωρευτεί απίστευτα μεγάλος αριθμός δεσμεύσεων που εμποδίζουν εξελίξεις ή χειρονομίες καλής θέλησης. Η κατοχική δύναμη τις αρνείται, όπως βεβαιώνει το παράδειγμα της Αμμοχώστου, τηρεί άτεγκτη στάση και παραπέμπει σε συνολική λύση. Εμείς δεν έχουμε τα ίδια συμφέροντα με την Τουρκία. Η ε/κ πλευρά έχει κάθε συμφέρον να απορρίπτει την ακινησία, να κερδίζει εντυπώσεις και ουσία με τις πρωτοβουλίες της στο πεδίο εκείνο που καλύπτει η ευρωπαϊκή μας ομπρέλα. Αυτό μπορεί να προωθηθεί μόνο με βαθιά κατανόηση του τι σημαίνει ένταξη σε ένα υπερεθνικό σχήμα, στην ΕΕ, με τη μορφή που πήρε η υπογραφή στην Αθήνα στις 16 Απριλίου 2003. Η κατανόηση αυτής της εξέλιξης επιτρέπει να αφήσουμε δισταγμούς και προκαταλήψεις μας στο χθες, να προσαρμόσουμε την ανάλυσή μας στη σημερινή συγκυρία και να δουλέψουμε με νέα εργαλεία, αυτά που μας προσφέρει το νέο ευρωπαϊκό περιβάλλον. Η αναφορά στο ιρλανδικό παράδειγμα γίνεται με την επίγνωση ότι κανένα παράδειγμα δεν μπορεί να γίνει αντίγραφο για μια άλλη χώρα. Μπορεί όμως να αξιοποιηθούν ορισμένες πλευρές του, κυρίως όμως να αξιοποιηθεί ο βασικός του πυρήνας. Αυτό σημαίνει να τοποθετείς ένα παραδοσιακό πρόβλημα σε νέο πλαίσιο και αυτό να γίνεται η ατμομηχανή της σωρευτικής αλλαγής.