Παρουσίαση βιβλίου του Γιάννη Ιωάννου: “Θεωρία συνωμοσίας και κουλτούρα της διχοτόμησης”

Το βιβλίο του Γιάννη Ιωάννου αποτελεί ένα δοκίμιο προβληματισμού, ένα βιβλίο που προσφέρει κίνητρο για ενδοσκόπηση, αφορμή για βαθύτερη ανάλυση. Είναι βιβλίο που ενισχύει τον πολιτικό ορθολογισμό, την κριτική σκέψη, την προοδευτική διαχείρηση των δημόσιων υποθέσεων. Ένα βιβλίο κρίνεται από το σύνολο της σκέψης του, από το σύνολο της προσφοράς του στη δημόσια συζήτηση και το βιβλίο αυτό -κατά την άποψή μου- συνεισφέρει στην αναζήτηση δρόμων για τον πολιτικό ορθολογισμό.

Αν ορίσουμε τη διεθνή πολιτική ως υπόθεση συμφερόντων και συσχετισμού δυνάμεων, τότε η Κύπρος δεν μπορεί να είναι υπερήφανη για τη διαχείριση του εθνικού της ζητήματος. Η αδυναμία μας να διαβάσουμε σωστά τις -κάθε φορά- διεθνείς εξελίξεις, η αδυναμία μας να ερμηνεύουμε ορθά τις επιλογές των αντιπάλων μας, συχνά αποδόθηκε σε «συνωμοσία» ή ως «εξωτερική πίεση». Εν τέλει η δική μας αποτυχία έπρεπε να αποκρυβεί από τη δική μας κοινή γνώμη.

Στη διεθνή πολιτική όλοι υπερασπίζονται τα συμφέροντά τους. Είναι δική σου ευθύνη να διαβάσεις τα δεδομένα, να μην εκθέσεις την πατρίδα σου σε κινδύνους, με τους χειρισμούς σου να αποφύγεις περιπέτειες, με τις εισηγήσεις σου να κάνεις συμμαχίες, να πείσεις, να αλλάξεις συσχετισμούς. Θετικό παράδειγμα η πολιτική που οδήγησε στην ένταξή μας στην ΕΕ, κυρίως στην διπλωματία στις 6 Μαρτίου 1995 και στο Ελσίνκι- 1999.

«Η στρατηγική της περιχαράκωσης και της της στασιμότητας ισοδυναμεί με παραίτηση. Είναι ο δρόμος της μακρόσυρτης εθνικής ήττας» σημειώνει ο Κώστας Σημίτης. Η πρακτική της περιχαράκωσης εμπεριέχει σοβαρούς κινδύνους. Έτσι δίνεται η εντύπωση ότι μεταφέρεται η ευθύνη από τους πολιτικά υπεύθυνους χειριστές –την κυβέρνηση, την αντιπολίτευση, τη βουλή- σε ξένα κέντρα που επιβουλεύονται τα δικά μας συμφέροντα. Αυτή η πρακτική διαπερνά τη νεοελληνική πολιτική κουλτούρα, έχει συχνά απήχηση στην κοινή γνώμη, είναι μέρος μιας μακράς πολιτικής παράδοσης και αυτό το θέμα πραγματεύεται με επιτυχία ο καθηγητής Γ. Ιωάννου.

Δέστε το παράδειγμα του κανονισμού για το απ’ ευθείας εμπόριο. Μερικοί προσποιούνται ότι δεν ήξεραν, ότι δήθεν δεν ενημερώθηκαν και έτσι προσπαθούμε να κρύψουμε από τον εαυτό μας το ουσιώδες. Η Κύπρος στις 22 Ιανουαρίου 2007 αποδέχθηκε ως κράτος-μέλος της ΕΕ τον κανονισμό για το απ’ ευθείας εμπόριο με τα κατεχόμενα στο Συμβούλιο Υπουργών. Ελάχιστοι γνωρίζουν ότι ο τότε ΥΠΕΞ της Κύπρου ζητούσε να εφαρμοστεί ο κανονισμός «χωρίς καθυστέρηση».

Χάρις στο βιβλίο του Γ. Ιωάννου ας θέσουμε το ερώτημα: τι είναι εκείνο που εδώ και δεκαετίες οδηγεί ένα μέρος της ε/κ ηγεσίας στην πολιτική γραμμή της διγλωσσίας;

Ίσως οι δυσκολίες που αντιμετώπισε η Κύπρος, ίσως η απουσία πολιτικής παράδοσης, ίσως ο εμπειρισμός πολλών ατόμων που αίφνης ανέλαβαν μεγάλες ευθύνες, ίσως η αυτοπεποίθηση που απέκτησαν μερικοί μετά τον αγώνα κατά των αποικιοκρατών.

Η διπλή γλώσσα, (άλλα να λένε, και άλλα να εννοούν), ο τακτικισμός και η κρυψίνοια αποδείχθηκαν καταστροφικοί σύμβουλοι στο κυπριακό. Η ένταξη στην ΕΕ ίσως βελτιώσει την κατάσταση. Τώρα χρειάζεται καθαρή συνεννόηση, διαπραγμάτευση πάνω σε κείμενα, επιχειρηματολογία, γνώση της διαδικασίας και της πρακτικής που όλοι οι εταίροι ακολουθούν. Σήμερα στην εποχή ΕΕ είναι αναγκαία η θετική δράση, οι προτάσεις που προωθούν ταυτόχρονα τα δικά σου εθνικά συμφέροντα αλλά είναι επωφελείς και για τα ευρύτερα ευρωπαϊκά συμφέροντα. Η επίλυση του κυπριακού είναι ένα κορυφαία ευρωπαϊκό έργο.

Ο Γ. Κρανιδιώτης σε παρέβασή του στην Ειδική Σύνοδο της Κ.Ε. του ΠΑΣΟΚ για την εξωτερική πολιτική στις 20 Σεπτεμβρίου 1997 τόνισε τα πιο κάτω: «Το νέο διεθνές περιβάλλον επιβάλλει μια άλλη αντίληψη για τις διεθνείς σχέσεις. Στόχος και στρατηγική μας παραμένει η προώθηση των εθνικών μας συμφερόντων και η προάσπιση των κυριαρχικών μας δικαιωμάτων….Γι’ αυτό παραμένουμε πιστοί στην προώθηση των ιδανικών της ειρήνης και της διεθνούς συνεργασίας. Οι στρατηγικοί αυτοί στόχοι δεν προωθούνται με ρητορική, βερμπαλισμούς και αφορισμούς. Η εσωστρέφεια, η αυτάρεσκη περιχαράκωση οδηγούν σε απομονωτισμό. Απαιτείται συνεχής παρακολούθηση, αντιμετώπιση των θεμάτων, πρωτοβουλίες και πρόγραμμα».

Η πρόκληση για αλλαγή είναι μεγάλη γιατί συνδέεται με τις δυνατότητες της Κύπρου να επηρεάζει εξελίξεις στο άμεσο μέλλον. Γι’ αυτό χρειαζόμαστε ηγεσία που να προβλέπει τις εξελίξεις, να καθοδηγεί, να αναλαμβάνει ευθύνες, να «δένει» τα εθνικά με τα ευρωπαϊκά συμφέροντα, να αξιοποιεί την κοινοτική μέθοδο και να κινητοποθεί την πλειοψηφία της κοινής γνώμης αν θέλουμε να επιτύχουμε υψηλούς συνταγματικούς στόχους.

Ο Ελευθέριος Βενιζέλος ομιλεί περί της πλάνης ότι ο Θεός (της πολιτικής) είναι συχνά νεοέλλην: «να το πάρωμεν απόφασιν, δεν υπάρχει, δεν υπήρξε ποτέ Θεός της Ελλάδος. Ένας είναι ο Θεός δι’ όλα τα έθνη. Η φρόνησις, η διορατικότητα και η επαφή με την πραγματικότητα . Ιδού τι θα μας βοηθήσει θετικά να επανορθώσωμεν ότι είναι επανορθώσιμον…».

Σας είπα ότι το βιβλίο του Γ. Ιωάννου είναι αφορμή για ευρύτερες αναζητήσεις. Αυτό δοκίμασα και γι’ αυτό τον ευχαριστώ που ως καλός δάσκαλος μας έβαλε τα πιο δύσκολα της πατρίδας μας!

Εισαγωγική Ομιλία: Λάρκος Λάρκου, πρόεδρος ΟΠΕΚ

ΟΠΕΚ-ΤΕΠΑΚ

ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΤΟΥ ΒΙΒΛΙΟΥ ΤΟΥ ΓΙΑΝΝΗ ΙΩΑΝΝΟΥ «ΘΕΩΡΙΑ ΣΥΝΩΜΟΣΙΑΣ ΚΑΙ ΚΟΥΛΤΟΥΡΑ ΤΗΣ ΔΙΧΟΤΟΜΗΣΗΣ», εκδόσεις Παπαζήση

Λεμεσός, 22 Απριλίου 2010