Πέντε μισές αλήθειες

Καθώς το εκλογικό θερμόμετρο ανεβαίνει, κατά τις παραδόσεις μας ο καθένας «δικαιούται» να λέει κάτι παραπάνω. Όταν όμως, αυτή η παράδοση ξεπερνά τα όρια της, τότε υπάρχει ζήτημα προς διερεύνηση. Δεν είναι κατανοητό, το Υπουργείο Εξωτερικών της Κυπριακής Δημοκρατίας να εκδίδει με δαπάνες του Κύπριου φορολογούμενου ένα προεκλογικό βιβλιαράκι στο οποίο συναντά κανείς αλλοιώσεις των γεγονότων και διαστρεβλώσεις της πραγματικότητας. Έκδοση υπό τον τίτλο «Το έργο του Υπουργείου Εξωτερικών-Διακυβέρνηση Προέδρου Κληρίδη 1993-2000» με τη σφραγίδα της Κυπριακής Δημοκρατίας, αποστέλλεται σήμερα στους Δ.Υ. για ενημέρωση. Σε πέντε σημεία ελέγχεται η έκδοση αυτή για τις ασάφειες, τις συγχύσεις και τις παραποιήσεις της.

ΣΗΜΕΙΟ Α: «΄Υστερα από συντονισμένες προσπάθειες της Ελληνικής και Κυπριακής Κυβέρνησης το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο στο Ελσίνκι το Δεκέμβριο του 1999 με απόφαση του αποσυνδέει την ένταξη της Κύπρου στην Ε.Ε. από την λύση του Κυπριακού προβλήματος…»

ΣΧΟΛΙΟ Α: Το πλαίσιο διεκδικήσεων για το Ελσίνκι ήταν πλήρες δημιούργημα της διορατικότητας του Γιάννου Κρανιδιώτη. Το σχέδιο ήταν δικό του και είχε τρεις στόχους: 1) να ξεπεράσει τις γραπτές ενστάσεις του λόμπι των «4» (Γερμανία, Γαλλία, Ιταλία, Ολλανδία) που συνέδεαν λύση-ένταξη. 2) να μην μπλοκαριστεί η Αθήνα σε διπλωματικό μονόδρομο μετά την 6μηνη αναβολή που έδωσε η Σύνοδος Κορυφής της Κολονίας για την υποψηφιότητα της Τουρκίας και 3) να δεσμεύσει τους «14» σε μια πορεία γραπτού κεκτημένου, ικανού να πιέσει τους 14 για περισσότερη ανάμειξη στις διαδικασίες για επίλυση του Κυπριακού.

ΣΗΜΕΙΟ Β: «Η πολιτική της αποσύνδεσης της ενταξιακής προοπτικής της Κύπρου από την λύση του Κυπριακού προβλήματος, πολιτική που επεδίωξε η Κυβέρνηση Κληρίδη και που δικαιώθηκε στο Ελσίνκι…»

ΣΧΟΛΙΟ Β: Η Κυπριακή Κυβέρνηση ασχολήθηκε με το θέμα πολύ αργά, λίγο χρόνο πριν από το Ελσίνκι. Ο Πρόεδρος Κληρίδης ρώτησε τα μέλη του Εθνικού Συμβουλίου (γραπτό ερωτηματολόγιο) τον Οκτώβρη του 1999 για διάφορα εναλλακτικά σενάρια, στην ουσία για να αποφύγει δέσμευση για το «Πλαίσιο Κρανιδιώτη». Το πλαίσιο ήταν δημοσίως γνωστό από τις 12 Ιουλίου 1999 με δηλώσεις Κρανιδιώτη στον Τύπου και «πέρασε» από τη Σύσκεψη Σημίτη-Κληρίδη στις 13-9-1999.

Διπλωματικές πηγές με πολύ καλή γνώση του τότε διπλωματικού μαραθωνίου, αναφέρουν πως η Λευκωσία ζήτησε από την Αθήνα 6μηνη αναβολή- από το Ελσίνκι να πάει στην επόμενη Προεδρία, την Πορτογαλλική. Η αναβολή ήταν μια κάποια λύση, αλλά δεν ήταν λύση. Ήδη η αναβολή είχε καταγραφεί στην Κολονία (Ιούνιος, 1999).

Ο ΔΗΣΥ, από την πλευρά του, ζήτησε «αποστρατικοποίηση» στη Κύπρο, ως αντάλλαγμα της μη άσκησης του veto από την Ελλάδα.

Όλα αυτά για να δούμε την ουσία της υπόθεσης. Πίσω από διάφορους δισταγμούς στη Λευκωσία ήταν ο φόβος του πολιτικού κόστους. Έτσι, η σιωπή νόμιζαν πως ήταν «χρυσός»: εάν η Ελλάδα κέρδιζε στο Ελσίνκι, δηλώνουμε ικανοποίηση, εάν δεν κέρδιζε κρατούμε τις αποστάσεις και δεν έχουμε κόστος. Να γιατί ξεχώριζε ο Γιάννος Κρανιδιώτης. Δεν φοβόταν τον πρόοδο, επεδίωκε τις αλλαγές. Δεν ζήτησε εύκολα χειροκροτήματα, σχεδίαζε στα δύσκολα, έπαιρνε ρίσκα, έκτιζε βήμα με βήμα

ΣΗΜΕΙΟ Γ΄: «Το Συμβούλιο Γενικών Υποθέσεων αποφάσισε στις 6 Μαρτίου 1995 την έναρξη των ενταξιακών διαπραγματεύσεων με τη Κύπρο έξι μήνες μετά το πέρας της Διακυβερνητικής….»

ΣΧΟΛΙΟ: Πολύ σωστή διαπίστωση, ως μισή αλήθεια. Η φόρμουλα Ζιπέ-Μαγκάκη ήταν ασαφής και συγκεχυμένη –ενταξιακές «μπορεί» να αρχίσουν-, αυτή η φόρμουλα χαιρετίστηκε από τον Πρόεδρο Κληρίδη και ανετράπη από τον Ανδρέα Παπανδρέου. Με νέα σύσκεψη στο Μέγαρο Μαξίμου και με συμμετοχή του Γ.Κρανιδιώτη (τότε ήταν Ευρωβουλευτής) έγινε νέα διαπραγμάτευση για να καταλήξει στο συγκεκριμένο «έξι μήνες μετά το τέλος της Διακυβερνητικής» και πιο ύστερα στην απομάκρυνση Μαγκάκη από το ΥΠΕΞ.

ΣΗΜΕΙΟ Δ’ Τόσο οι αναφορές στη συμφωνία της 6ης Μαρτίου 1995, όσο και εκείνες για το Ελσίνκι, είναι μισές. Παραλείπεται η διαπραγμάτευση, το πακέττο του διπλωματικού αγώνα

ΣΧΟΛΙΟ Δ΄: Με την Συμφωνία της 6ης Μαρτίου 1995 κέρδισε η Κύπρος, αλλά και η Τουρκία πήρε τη δική της Τελ.Ένωση. Με το Ελσίνκι κέρδισε η Κύπρος, αλλά και η Τουρκία πήρε τον τίτλο της υποψήφιας χώρας (28η στις 28). Αυτές οι «παραλείψεις», ή οι μισές αλήθειες, δεν βοηθούν κανένα. Η Ε.Ε. είναι ένας κατ΄εξοχήν χώρος της διαπραγμάτευσης, των συμβιβασμών που βοηθούν την κοινότητα των 15 να πηγαίνει βήμα βήμα προς τα εμπρός. Η Τουρκία δεν δικαιούται τον τίτλο της υποψήφιας χώρας. Ούτε στο Ελσίνκι, ούτε τώρα. Το ζήτημα, όμως, είναι πολύ πιο κυνικό. Πως πολιτεύσαι, τι διεκδικείς, όταν οι υπερδυνάμεις εντός και εκτός, Ε.Ε. είναι αποφασισμένες να προωθήσουν τις Ευρωπαϊκές σχέσεις. Η μένεις απ΄έξω και καταγγέλλεις, ή διεκδικείς κέρδη, προωθείς τα δικά σου συμφέροντα, έχεις στόχους σε κάθε φάση του διπλωματικού αγώνα για ένταξη στην Ε.Ε.

ΣΗΜΕΙΟ Ε: Στις 15 σελίδες που καλύπτει η έκδοση του ΥΠΕΞ, υπάρχει μια παράλειψη ιδιαιτέρως αποκαλυπτική για τις προθέσεις των συντακτών της. Δεν υπάρχει καμμιά αναφορά στο όνομα του Γ.Κρανιδιώτη, του αρχιτέκτονα της Ευρωπαϊκής πορείας της Κύπρου.

ΣΧΟΛΙΟ Ε: Αν ζούσε ο Γ.Κρανιδιώτης και διάβαζε αυτό το βιβλιαράκι θα χαμογελούσε με νόημα. Και θα έλεγε: «Δεν πειράζει, μα δεν τα έκανα όλα αυτά για να πάρω κάποιο εικονικό έπαινο…

Το σχόλιο Ε, δεν θέλει να μηδενίσει ή να υποβαθμίσει οτιδήποτε. Είναι αναντίλεκτο γεγονός πως και η Κυπριακή κυβέρνηση έχει Ευρωπαϊκό προσανατολισμό, δούλεψε για την Ευρωπαϊκή της πορεία. Έχει να επιδείξει θετικά στοιχεία (λ.χ. κλείσιμο φακέλλων, 18 στους 29). Αυτό που επισημαίνεται εδώ είναι πως στα σημεία –κλειδιά της πορείας Κύπρος-Ε.Ε. (λ.χ.1988, 1995, 1999) η μεγάλη διαπραγμάτευση, τα άλματα προς τα εμπρός, έγιναν με σχέδια και την δράση του Γιάννου Κρανιδιώτη. Το σχέδιο για να μεταφέρουμε το Κυπριακό σε ένα πιο ευνοϊκό περιβάλλον, τα Ευρωπαϊκό ήταν δικό του. Για να πάει κάθε κίνηση προς τα εμπρός χρειάζεται ο αρχιτέκτονας, χρειάζονται και όλες οι άλλες δυνάμεις. Μέσα σε αυτό το πρίσμα μπορούμε να αναλύσουμε τις εξελίξεις μέσα σε ένα πιο δίκαιο τρόπο. Φίλες μεν οι εκλογές, φιλτατη δε η αλήθεια.