Ποδόσφαιρο και μικροδιευθετήσεις

Καθώς η υπόθεση με τις καταγγελίες Μ. Παναγή για σκάνδαλα στο χώρο του κυπριακού ποδοσφαίρου τείνει να υποστεί καθίζηση, η ΚΟΠ συνεχίζει με αμείωτη ένταση το έργο της- ίδια δομή, ίδια πρόσωπα, καμμία διάθεση για να αλλάξει κάτι σημαντικό. Πίσω από τη σιωπή βρίσκεται ένα πλέγμα άσκησης εξουσίας που μοιάζει πολύ με την παραδοσιακή διαχείριση της πολιτικής στη νήσο. Δώσε χρόνο στο χρόνο ώστε να εκτονωθεί μια μίνι κρίση, το παιχνίδι με τη σιωπή θα τα «κουντήσει όλα πάρα κάτω», ώστε να ξεχαστεί η ουσία και όποιος έχει το απάνω χέρι θα κερδίσει.

Στη διάρκεια της κρίσης κυριαρχούν οι «μικροδιευθετήσεις». Έτσι και τώρα. Στη Συνέλευση της ΚΟΠ -στο ζωτικό χρόνο αμέσως μετά τις καταγγελίες Παναγή- μόνο μια ομάδα (Ανόρθωση) κατέθεσε ουσιώδεις προτάσεις που θα άλλαζαν τα δεδομένα. Όλες οι άλλες ποδοσφαιρεικές ομάδες που δημόσια έλεγαν διάφορα και κατάγγελλαν αδικίες και παρασκήνια, δεν πρότειναν κάτι, σιώπησαν και στην πράξη βοήθησαν στη συγκάλυψη. Έτσι άσκησαν την πολιτική των μικροδιευθετήσεων. Αντί να πάρουν πρωτοβουλίες, να κάνουν συμμαχίες και να θέσουν το παιχνίδι σε νέα βάση όπως λ.χ. νέο καταστατικό, ανεξάρτητη από σωματεία «Διοργανώτρια Αρχή» του πρωταθλήματος, επιλογή προσώπων στην ηγεσία της Δ.Α. με ευρύτατο κύρος, προτίμησαν την κλασική μας συνήθεια. Τώρα που έχουμε αναστάτωση, μπορεί να έρθει η σειρά μας στον επόμενο τροχό της εύνοιας! Τα σωματεία παραμένοντας προσηλωμένα στην πεπατημένη, «αγωνίστηκαν» να κερδίσουν μια καλύτερη θέση στο υπάρχον σύστημα, αντί να προτείνουν μια διαφορετική λύση στις μεγάλες παθογένειες του κυπριακού ποδοσφαίρου. Η συνέχεια είναι γνωστή: αλλαγή των κανονισμών, 14 από 12 ομάδες στην Α κατηγορία, διεύρυνση του κύκλου των φίλων του σημερινού ηγετικού πυρήνα από το χώρο των πέντε ομάδων που κινδυνεύουν να πέσουν στη Β κατηγορία.

Το ζήτημα δεν αφορά αποκλειστικά το ποδόσφαιρο. Αντίθετα, δείχνει πώς ακριβώς είναι η κουλτούρα μας, πόσες και ποιες δυνάμεις ενδιαφέρονται για τις μεγάλες αλλαγές που έχει ανάγκη η Κύπρος και πόσες αναπτύσσονται κάτω από το πρίσμα των μικροδιευθετήσεων. Έτσι αυτή η λογική οδηγεί στην κουλτούρα του τύπου «να πάρω εγώ μια καλύτερη θέση στο υπάρχον σύστημα εξουσίας, να λάβω υποσχέσεις για «δικαιότερη» μεταχείριση, να μην αισθάνομαι μονίμως αδικημένος…». Αυτή είναι η Κύπρος: κοντόφθαλμες διευθετήσεις, αδυναμία κατανόησης του μακροπρόθεσμου συμφέροντος, ροπή προς την κίνηση «κούντα τα πράματα ως πάρα ΄τζιει», αδυναμία διαμόρφωσης μακροπρόθεσμης στρατηγικής που θα βοηθήσει όλους να λειτουργήσουν σε ένα πιο αξιόπιστο περιβάλλον.

Δεν είναι δύσκολο να δει κανείς πώς η Κύπρος σε βασικές αρχές της πολιτικής της εξέλιξης συμπεριφέρθηκε κάπως έτσι. Η χρεοκοπία της οικονομίας είχε «προφήτη» της την απουσία ηγετικότητας, δηλαδή την απουσία σχεδιασμού και κοινωνικής κινητοποίησης για να επιτύχουμε καλύτερους στόχους από την τρέχουσα συμμετοχή στο παιχνίδι της μικροδιευθέτησης. Η βουτιά στον γκρεμό δεν προέκυψε από τον ουρανό, το ποδόσφαιρο όπως και τόσα άλλα κοινωνικά ζητήματα συνδέονται με τη γενικότερη κουλτούρα της παραίτησης που διακρίνει τις κοινωνικές μας κατευθύνσεις. Ο ίδιος ο πρόεδρος της ΚΟΠ κάνει λόγο για 17 «κόκκινους φάκελλους» που ήρθαν από την ΟΥΕΦΑ στην ΚΟΠ ώστε να διεξαχθεί έρευνα που συνδέει τους αγώνες αυτούς με στοιχηματική δραστηριότητα. Η αποστολή των 17 φακέλλων ουδέν απέδωσε και αυτό λέει πολλά σχετικά με το επίπεδο αναζήτησης απαντήσεων σε διάφορα επίπεδα.

Μόνο αν παραδεχθείς αυτά είναι που σε οδήγησαν στην παρακμή και μόνο αν δυνάμεις με μεταρρυθμιστική πνοή, αναλάβουν πρωτοβουλίες, μπορούμε να ελπίζουμε ότι μακροπρόθεσμα θα βγούμε διαφορετικοί από την κρίση. Η απαξίωση των πάντων δεν προέκυψε από το πουθενά: από τα πιο απλά (π.χ. κόκκινοι φάκελλοι που επιδίδονται στην ΚΟΠ), μέχρι λ.χ. τη μεταρρύθμιση στην παιδεία, θα διαπιστώσουμε ότι τα σημαντικότερα κινούνται στον αστερισμό των μικροδιευθυτήσεων για να μείνουν τα πράγματα ακίνητα (η κατάργηση του καταλόγου διορισίμων στο χώρο της εκπαίδευσης συζητείται από το 1991!) και επανέρχεται για μια ακόμα φορά στην επικαιρότητα το 2015. Πίσω από αυτά τα παραδείγματα θα βρει κανείς τον ίδιο κοινό παρονομαστή: την αδυναμία συγκρότησης πλαισίου αλλαγών, την αδυναμία συγκρότησης πλειοψηφικού ρεύματος που θα κινητοποιήσει την κοινωνία μας για να διεκδικήσει μείζονος σημασίας επιδιώξεις για έναν πιο αξιόπιστο τρόπο ανάπτυξής της.