Προεδρικές 2003: αλλαγές στη σκιά του Ανάν
Οι Προεδρικές εκλογές 2003 δημιουργούν σταδιακά ένα νέο πολιτικό τοπίο. Αν και είναι ενωρίς για οριστικά συμπεράσματα, οι πρώτες διαπιστώσεις μπορεί να είναι βάσιμες.
Α) Η νίκη Τ. Παπαδόπουλου είναι καθαρή και αυτό είναι ιδιαιτέρως σημαντικό στις εξελίξεις γύρω από το Κυπριακό.
Καμιά αμφισβήτηση στο διεθνές πεδίο δεν μπορεί να διατυπωθεί και αυτό είναι διαπραγματευτικό πλεονέκτημα για τον νέο πρόεδρο.
Οι πρώτες του κινήσεις, αυτές που αφορούν την αξιοποίηση της συμβολικής πείρας Ιστορικών Προσώπων, όπως του Γ. Κληρίδη, ή του Β. Λυσσαρίδη είναι προς την σωστή κατεύθυνση.
Αυτό μόνο του δεν είναι αρκετό. Όσοι από τους ιστορικούς ηγέτες εργάζονταν για το κυπριακό πιστεύοντας μόνο στο δικό τους άστρο, δεν μπορούν να ενισχύσουν εις βάθος συλλογικές διαδικασίες. Αυτές υπακούουν σε άλλες προδιαγραφές.
Β) Μεγάλος κερδισμένος των εξελίξεων – αμέσως μετά τον Τ. Παπαδόπουλο – είναι αναμφίβολα ο Δ. Χριστόφιας. Για πρώτη φορά το ΑΚΕΛ εκλέγει πρόεδρο της Βουλής και ταυτόχρονα η “κεντρική” συμμαχία με το ΔΗΚΟ-ΚΙΣΟΣ-Οικολογοι-Επαλξη- εκλέγει Πρόεδρο Δημοκρατίας. Κεντρικός παίκτης και στα δύο είναι ο Δ. Χριστόφιας.
Γ) Η παράταξη του ΔΗΣΥ οδηγείται σε οριστική κρίση. Πιθανώς ο Ν. Αναστασιάδης να έπεσε θύμα των δικών του εμπνεύσεων. Υπακούοντας σε ένα κυνηγητό απίθανων κινήσεων – βλέπε στρατηγική Γ. Λούλη – οδήγησε τον ΔΗΣΥ στην υποψηφιότητα Ομήρου με “όρους”. Στην πολιτική, όμως, όλα έχουν την μετρήσιμη αξιοπιστία τους. Ένα ισχυρό κομμάτι της βάσης του ΚΙΣΟΣ (35 – 37%) δεν ενέκρινε εξ αρχής την δήθεν “υπέρβαση”. Την είδε ως κίνηση χωρίς αρχές, χωρίς πολιτικό ήθος. Αυτό το ισχυρό τμήμα του κοινωνικού ΚΙΣΟΣ άλλαξε ουσιωδώς τα συνολικά δεδομένα. Δεν περπατούσε η υποψηφιότητα Ομήρου, όχι μόνο γιατί ορισμένα πολιτικά στελέχη του ΚΙΣΟΣ διαφώνησαν με την απόφαση της 4ης Αυγούστου, αλλά κυρίως μια βαθιά ριζωμένη ιδεολογική συνέπεια στη βάση του ΚΙΣΟΣ οδήγησε το οικοδόμημα της “Υπέρβασης” σε κατάρρευση. Αυτό, ούτε ο Γ. Λούλης μπόρεσε να το μετρήσει, ούτε ο Γ. Ομήρου να το αγνοήσει. Τα “δραματικά” γεγονότα ήταν το άλλοθι για το Ν. Αναστασιάδη , πείσθηκε έτσι, ο Γ. Κληρίδης, να “σώσει” την παράταξη, για να εξαναγκαστεί όμως ο Α. Μαρκίδης στη δική του προσωπική “επανάσταση”.
Δ) Το πείραμα Μαρκίδη είναι ιδιαιτέρως σημαντικό για όσους βλέπουν την πολιτική με κριτικό μάτι. Άλλο είναι το στιγμιαίο, το συγκυριακό (π.χ., Κοπεγχάγη, Μαρκίδης) και άλλο εκείνο που αντέχει στο χρόνο. (υποδομές, ιδέες, οργάνωση, πολιτικό προσωπικό_. Άλλο να κρίνεσαι υπό τη σκιά του Κληρίδη, και άλλο να εκτίθεσαι εις δημόσιαν κρίσιν τον Δεκέμβριο και να ξεφουσκώνεις το Φεβρουάριο. Το παράδειγμα Αβραμόπουλου είναι χαρακτηριστικό. Οι δημοσκοπήσεις δεν είναι αρκετές για να οργανώσεις υποδομές ή να αντέξει στο χρόνο αυτό που σήμερα μπορεί να λάμπει…
Ε) Το κυπριακό τρέχει με ουσιαστικούς ρυθμούς, και πιέζει το νέο πρόεδρο εφ’ όλης της ύλης. Ένα αναθεωρημένο (και πιθανότατα δυσμενέστερο για την Ε/Κ πλευρά) σχέδιο Ανάν, είναι επί θύραις. Κατά συνέπεια τα βαθιά νερά του Κυπριακού τρέχουν και πιέζουν. Είναι όμως, το Κυπριακό εξαρτώμενο από τις εξελίξεις στο Ιράκ. (διεθνές ενδιαφέρον, διεθνές σύστημα). Η Τουρκία επιδιώκει να κερδίσει χρόνο στο Κυπριακό και το Ιράκ προσφέρει την πιο ουσιαστική βάση για την Άγκυρα. Ήδη ο Ερντογάν το έχει πει δημόσια (Ιράκ – Κύπρος, δύο καρπούζια στην ίδια τουρκική αγκαλιά, δεν χωρούν). Έτσι ο Τ. Παπαδόπουλος έχει να αντιμετωπίσει ένα πλέγμα διεθνών συμφερόντων και τουρκικών κινήσεων σε ιδιαίτερα ρευστό περιβάλλον. Γι’ αυτό και η πίεση στον νέο Πρόεδρο είναι σαφής: έτοιμες υποδομές, σε σύντομο χρονικό διάστημα, με έκτακτο “συντονιστή” του χρόνου τον Κόφι Ανάν.