“Συμφιλίωση” με τέσσερεις τρόπους

Ο διάλογος κορυφής ανάμεσα στους ηγέτες ΔΗΣΥ και ΑΚΕΛ Α. Νεοφύτου και Α. Κυπριανού γύρω από το θέμα της δημιουργίας μιας καλύτερης ατμόσφαιρας στο μεταξύ τους διάλογο, κερδίζει πόντους στη δημόσια συζήτηση. Έστω και ως έκφραση πολιτικής βούλησης είναι σημαντικός, πολύ δε περισσότερο αν αποφέρει συγκεκριμένο αποτέλεσμα σε μια συγκυρία κατά την οποία η συνεννόηση αποτελεί κεντρική θεματική για όλους. Κυριαρχεί η λέξη «συμφιλίωση» καθώς έγιναν κάποια ανοίγματα από τον πρόεδρο του ΔΗΣΥ, με θετική ανταπόκριση από τον ΓΓ του ΑΚΕΛ.

Ο πιο πάνω διάλογος δίνει την αφορμή για ακόμα πιο απαιτητικές συζητήσεις. Το κεφάλαιο μιας συνεννόησης ανάμεσα στα δύο μεγάλα κόμματα είναι σημαντικό, αλλά το θέμα μιας ιστορικής συμφιλίωσης ανάμεσα στη σύγχρονη διαδρομή των ε/κ με τον ιστορικό τους εαυτό, είναι κάτι βαθύτερο και πιο πολύπλοκο. Ενδεχομένως πιο συγκεκριμένο, που μπορεί να περιλαμβάνει:

1.  Νομοθετική αναγνώριση κάθε μορφής αγώνα του λαού μας στα χρόνια της αγγλοκρατίας, ώστε να τιμούμε όλους εκείνους που έδωσαν το αίμα και τον ιδρώτα τους για την Κύπρο, είτε αυτοί ήταν οι νεκροί της εξέγερσης στα «Οκτωβριανά» το 1931, είτε των εργατικών αγώνων της δεκαετίας του ’40, είτε θυσίασαν τη ζωή του στη δεκαετία του ’50 στη διάρκεια του αγώνα της ΕΟΚΑ. Ο καθολικός σεβασμός, θα δημιουργήσει αντιλήψεις όπως αυτές που διατύπωσε ο Γ. Γεννηματάς το 1982. Είπε στην Eλληνική Bουλή τη φράση – κλειδί για την Κύπρο του σήμερα: «Ο πατέρας μου ήταν στο ΕΛΑΣ. Ο θείος μου ήταν στον ΕΔΕΣ. Είμαι περήφανος και για τους δύο!». Η κυπριακή περιπέτεια δεν θα έχει αίσιο τέλος όσο τα δάκρυα και οι ιστορικές φορτίσεις υπακούουν σε κομματικές μικροαναλύσεις σε μια αδιέξοδη συζήτηση με στόχο την απόλυτη ιστορική δικαίωση και μια ταυτόχρονη προσπάθεια για ιστορική αποβολή της αντίθετης άποψης. Επιβάλλεται μιας οικουμενικής έμπνευσης πρωτοβουλία για να οικοδομηθεί μια διαφορετική κουλτούρα επί του σύγχρονου ιστορικού μας βίου. Η αναγνώριση, η τιμή, οι εκδηλώσεις, πρέπει κάποτε, να πάρουν έναν οικουμενικό χαρακτήρα, να ξεφύγουμε από τη μικροκομματική διαχείριση του ιστορικού μας εαυτού. Αναμφίβολα για να πάμε μέχρι εκεί, χρειάζεται διαφορετικός τρόπος ανάλυσης των πραγμάτων ώστε τα διαφορετικής αναγνώσεως ιστορικά κεφάλαια να οδηγήσουν στο σεβασμό στις διαφορετικές εκτιμήσεις ή επιλογές απέναντι σε ένα ιστορικο δίλημμα. Μόνο έτσι μπορούμε να γυρίσουμε ιστορική σελίδα, με συμφιλίωση, πρώτα από όλα, με το ίδιο μας το σύγχρονο ιστορικό πρόσωπο.

2. Σε αυτή την κατεύθυνση, όπως συμβαίνει σε πολλές ώριμες κοινωνίες, χρειάζεται να δημιουργηθεί ένα Μνημείο-Αναφοράς στην πρωτεύουσα αφιερωμένο σε όλους τους αφανείς και επιφανείς ήρωες των κυπριακών αγώνων. Χάριν παραδείγματος, μια παραλλαγή, ένας κυπριακός «Άγνωστος Στρατιώτης», για όσους έδωσαν τη ζωή τους στους αγώνες για την κυπριακή ελευθερία στην παλαιά ιστορία και πιο ύστερα επί αγγλοκρατίας, σε όσους έδωσαν τη ζωή τους στην υπεράσπιση της δημοκρατικής οργάνωσης της κοινωνίας μας στα χρόνια της Ανεξαρτησίας, για όσους εργάστηκαν για την αποτροπή της διχοτόμησης ανάμεσα σε ε/κ και τ/κ, σε όσους έχασαν τη ζωή τους στη διάρκεια του πραξικοπήματος και της τουρκικής εισβολής, σε όσους πήραν θαρραλέες αποφάσεις ζωής για να αποδοκιμάσουν τα τετελεσμένα της εισβολής.

3. Είμαστε μια κοινωνία βαθειά διαιρεμένη -κυρίως από την εποχή της ακμής του Ψυχρού Πολέμου. Από τότε αρκετά έχουν βελτιωθεί αλλά και αρκετά παραμένουν βαθειά διπολικά -καφενεία, σωματεία, αθλητισμός, κοινωνικές στάσεις, «εθνικόφρονα σωματεία», «λαϊκές οργανώσεις». Αυτός ο μοναδικός σε παγκόσμιο επίπεδο κυπριακός «εμφύλιος», όπως οικοδομήθηκε στα τέλη της δεκαετίας του 40, παραμένει μάχιμος έως σήμερα σε πείσμα των αλλαγών σε όλη την Ευρώπη. Ωστόσο, η δημιουργική αμφισβήτησή του παραμένει ως ένα ώριμο αίτημα για όσους υπερασπίζονται τον ιστορικό αναθεωρητισμό ως ζωτική ανάγκη για την πρόοδο μιας κοινωνίας.

4. Η ιστορία είναι γεμάτη από διαφορετικές αναγνώσεις, σχολές, ερμηνείες, και έτσι θα παραμείνει γιατί οι κοινωνίες είναι οργανωμένες σε σύνολα που εκφράζουν διαφορετικά συμφέροντα και, ως εκ τούτου, ερμηνεύουν φαινόμενα με διαφορετικό τρόπο. Ωστόσο, μια διαφορετική ανάλυση και ένα Μνημείο του κυπρίου «Άγνωστου Στρατιώτη» (προφανώς με άλλη ονομασία), διευκολύνουν μια πολιτική συζήτηση με άλλες κατευθύνσεις  και άλλες προτεραιότητες.