Σύνορα και πιάτα στην μέση ανατολή

Στις 29 Ιουλίου αρχίζουν οι ειρηνευτικές διαπραγματεύσεις μεταξύ Ισραηλινών και Παλαιστινίων στην Ουάσιγκτον. Επικεφαλής της διαπραγματευτικής ομάδας των Ισραηλινών είναι η Υπουργός Δικαιοσύνης Τζίπι Λίβνι και των Παλαιστινίων ο Σάεμπ Ερακάτ, στενός συνεργάτης του παλαιστίνιου ηγέτη Μ. Αμπάς.

Ο Πρόεδρος των ΗΠΑ Μ.  Ομπάμα είδε ένα «υποσχόμενο βήμα…το πιο δύσκολο έργο αυτών των διαπραγματεύσεων είναι μπροστά μας και ευελπιστώ ότι και οι Ισραηλινοί και οι Παλαιστίνιοι θα προσεγγίσουν αυτές τις συνομιλίες με καλή πίστη». Στο ίδιο μήκος κύματος ο Τ. Κέρι ανέφερε ότι «μπροστά μας βρίσκονται πολλές δύσκολες αποφάσεις για τους διαπραγματευτές και για τους ηγέτες καθώς προσπαθούμε να βρούμε λογικούς συμβιβασμούς σε δύσκολα, περίπλοκα, συναισθηματικά και συμβολικά θέματα. Θεωρώ ότι ο λογικός συμβιβασμός πρέπει να είναι το κλειδί όλης αυτής της προσπάθειας». Είναι ενδιαφέρον να σημειωθεί ότι οι τα δύο μέρη συμφώνησαν να συνομιλούν για τουλάχιστον εννιά μήνες, θέτοντας έναν χρονικό πλαίσιο-στόχο στην προσπάθεια.

Οι δυσκολίες στη διαπραγματευτική διαδικασία είναι μεγάλες. Ήδη έγινε γνωστή η πρώτη. Η Τ. Λίβνι πρότεινε συνολική προσέγγιση όλου του ειρηνευτικού πακέτου, («ο σκοπός είναι να τερματιστεί η διένεξη, δεν μπορεί να τερματιστεί μόνο με τη διευθέτηση του ζητήματος των συνόρων…»), ενώ ο συνεργάτης του Αμπάς Γ. Ράμπο  διαφώνησε: «βάζοντας όλα τα πιάτα στο τραπέζι μονομιάς, σημαίνει μια προσπάθεια να δυναμιτίσεις τη διαδικασία»..» (στοιχεία από Reuters, 31-7-13)

Ο Πρόεδρος του Ισραήλ Σιμόν Πέρες δήλωσε στις 31 Ιουλίου (στοιχεία από ΚΥΠΕ) ότι  «ως Ισραηλινός είμαι τώρα γεμάτος ελπίδα γιατί η ειρηνευτική διαδικασία άρχισε εκ νέου μεταξύ μας και των Παλαιστινίων». Ανέφερε ότι οι συνομιλίες έχουν «ένα ξεκάθαρο σκοπό» να υπάρχει «ένα εβραϊκό κράτος που ονομάζεται Ισραήλ και ένα αραβικό κράτος που ονομάζεται Παλαιστίνη, χωρίς να υπάρχουν διαμάχες αλλά ζώντας μαζί με φιλία  και συνεργασία. Δεν υπάρχει εναλλακτική λύση από την ειρήνη, ο πόλεμος δεν έχει νόημα».

Το έργο της διαπραγμάτευσης είναι δύσκολο, η απουσία συνομιλιών για τρία χρόνια είναι χαρακτηριστική αυτής της πολυπλοκότητας του μεσανατολικού. Αξίζει να δούμε ποια είναι τα νέα στοιχεία αυτής της προσπάθειας:

1. Καλύτερη προετοιμασία του πολιτικού πλαισίου, έξω από την αίθουσα των διαπραγματεύσεων όπως έγινε με την απελευθέρωση πάνω από 100 παλαιστινίων που ήταν κρατούμενοι σε φυλακές του Ισραήλ.  Ο Νετανιάχου έκανε μια χειρονομία προς τη σωστή κατεύθυνση.

2. Νέα προσέγγιση Κέρι βασισμένη στη «γραμμή» Τ. Μπάικερ, νέα στοιχεία ση συζήτηση (απελευθέρωση φυλακισμένων), η οικονομία μπροστά (τουρισμός, τεχνολογία για βελτίωση του επιπέδου ζωής των παλαιστινίων στη Δυτική Όχθη).  Σε αντάλλαγμα οι παλαιστίνιοι δεν έθεσαν το ζήτημα των οικισμών ως προαπαιτούμενο για συνομιλίες.

3. Ο Β. Νετανιάχου διαθέτει την πλειψηφία στο Υπουργικό Συμβούλιο του Ισραήλ για να προχωρήσει. Στη σχετική ψηφοφορία 13 υπουργοί ψήφισαν υπέρ, 7 εναντίον και 2 αποχές. Υπάρχουν αντιδράσεις από ακραίες ομάδες αλλά αυτό είναι μέρος της διαδικασίας ειρήνευσης. Δεν θα συμφωνήσουν όλοι για όλα και ο ισραηλινός πρωθυπουργός δεσμεύτηκε για διεξαγωγή δημοψηφίσματος σε περίπτωση θετικής κατάληξης.

4. Ο Μ. Αμπάς παραμονές της έναρξης των συνομιλιών ανέβασε απρόσμενα τους τόνους της ρητορικής του καθώς προσπαθεί να ισορροπήσει ανάμεσα στις μετριοπαθείς ομάδες της Φατάχ και τη ρητορεία του «όλα ή τίποτα» που βρίσκει απήχηση σε αρκετούς παλαιστινίους.

5. Τα δύο μέρη δεσμεύτηκαν να καταλήξουν σε αποτέλεσμα μέσα σε εννέα μήνες. Θεωρώ ότι είναι ένα λογικό χρονικό πλαίσιο καθώς όλα τα στοιχεία του μεσανατολικού έχουν συζητηθεί κατά κόρον, τα κύρια στοιχεία είναι γνωστά (σύνορα, πρόσφυγες, ασφάλεια, Ιερουσαλήμ, οικισμοί) και αυτό που μένει να δούμε είναι πόση θέληση και πόση αποφασιστικότητα υπάρχει για να δικαιωθεί η θέση Σιμόν Πέρεζ για «ένα εβραϊκό κράτος που ονομάζεται Ισραήλ και ένα αραβικό κράτος που ονομάζεται Παλαιστίνη, χωρίς να υπάρχουν διαμάχες αλλά ζώντας μαζί με φιλία  και συνεργασία».