Ταγκό με τους θαλασσινούς ελέφαντες…

«Οι στόχοι της εξωτερικής πολιτικής δεν προωθούνται με ρητορική, βερμπαλισμούς και αφορισμούς. Ούτε με εσωστρέφεια ή αυτάρεσκη περιχαράκωση. Αυτά οδηγούν σε απομονωτισμό. Οι στόχοι προωθούνται με συνεχή παρακολούθηση, με εξωστρεφή δραστηριότητα, με αντιμετώπιση των θεμάτων, με πρωτοβουλίες και πρόγραμμα», Γ. Κρανιδιώτης.

Η πραγματικότητα σε Κύπρο και Αιγαίο δείχνει ότι η κατάσταση βρίσκεται στο πρώτο σκέλος της διαπίστωσης Κρανιδιώτη. Στο κυπριακό ποτέ άλλοτε δεν υπήρξε τόσο μεγάλο σε χρονικό διάστημα με μηδενική επικοινωνία ανάμεσα στους ηγέτες των δύο κοινοτήτων-προσθέτω, ο τ/κ ηγέτης λέγεται Μ. Ακιντζί. Ο ΟΗΕ καθώς βλέπει τις εκκλήσεις του ΓΓ να μην πιάνουν τόπο, κάνει τα απολύτως ελάχιστα, και με τις συνθήκες που υπάρχουν στις θαλάσσιες ζώνες, είναι εξαιρετικά αμφίβολο αν η Νέα Υόρκη κινήσει τα νήματα τον Δεκέμβριο χωρίς μιαν από κοινού ισχυρή έκκληση των δύο ηγετών προς τούτο, κάτι που φαίνεται ουτοπικό. Ο ΟΗΕ μετά το Κραν Μοντάνα, αντί να οδηγήσει σε ολοκλήρωση τις διαδικασίες λ.χ. λίγους μήνες μετά), προτίμησε να ακολουθήσει τις μακρόσυρτες διαδικασίες, να αποδεχθεί την παντελώς ακατανόηση στροφή στους «όρους αναφοράς» και να επιλέξει ως αντιπρόσωπο του ΓΓ στις συνομιλίες μιαν διπλωμάτη με καμμίαν προηγούμενη τριβή με το κυπριακό. Η στροφή του ΟΗΕ στα ανορθόδοξα (Λουτ), πιθανόν να οφείλεται σε παρέμβαση του εβραϊκού λόμπυ μετά από σχετική διαβούλευση Αναστασιάδη-Νετανιάχου για να αποκλειστεί η μισητή Σπέχαρ.  Η τελευταία ζαριά στο Βερολίνο στις 25 Νοεμβρίου 2019 ανάμεσα σε Γκουτέρες-Αναστασιάδη-Ακιντζί έδωσε στη δημοσιότητα κοινό ανακοινωθέν, μέσα στο οποίο υπάρχει η φράση «ο Τ/κ ηγέτης και ο Ε/κ ηγέτης, παρακινούμενοι από μια αίσθηση του κατεπείγοντος συμφώνησαν ότι η επίτευξη μιας συνολικής και διαρκούς λύσης του Κυπριακού σε ένα προβλεπτό χρονικό ορίζοντα είναι ύψιστης σημασίας για τη ευημερία και των δύο κοινοτήτων στο μέλλον και ότι το status quo δεν είναι βιώσιμο». Έκτοτε τίποτε. Και ο κορονοϊός τα έκανε όλα ακόμα πιο ακίνητα.

Η ΕΕ κατέβασε ταχύτητα, εμφανώς απουσιάζει από τα τεκταινόμενα. Η νέα ηγεσία της αποφεύγει να μιλήσει για την ταμπακέρα (επίλυση, Πλαίσιο Γκουτέρες), δίνοντας έτσι διαρκή πίστωση χρόνου στους τακτικισμούς Αναστασιάδη και αφήνοντας τον ΟΗΕ μόνο του. Η τελευταία κίνηση Αναστασιάδη να βάλει από την  πίσω πόρτα θέματα από την κυπριακή αοζ στα προ μηνός εναρκτήρια βήματα του διαλόγου Ελλάδας-Τουρκίας έπεσε στο κενό. Η αποδέκτης της κίνησης Α. Μέρκελ απέκλεισε αυτό το ενδεχόμενο γιατί μια τέτοια προσθήκη θα οδηγούσε όλο το εγχείρημα σε «ξαφνικό θάνατο», προτρέποντας τον ε/κ ηγέτη να απευθυνθεί στον ΓΓ του ΟΗΕ, πιθανώς γιατί δεν θέλει να προσθέσει το όνομά της στον μακρύ κατάλογο των μεσολαβητών που βρίσκονται ήδη από το 1964 στο νεκροταφείο των ελεφάντων του κυπριακού.

Η ένταση στο Αιγαίο δείχνει πόσο η διαχείριση του κυπριακού από τον Ν. Αναστασιάδη, έχει επηρεάσει διαμορφωτές της εξωτερικής πολιτικής στην Αθήνα. Αλλά «οι στόχοι της εξωτερικής πολιτικής δεν προωθούνται με ρητορική, βερμπαλισμούς και αφορισμούς». Έτσι αντί της αναγκαίας ανασυγκρότησης του διαπραγματευτικού πλαισίου με την Τουρκία με την μεσολάβηση Μέρκελ, ο Κ. Μητσοτάκης προτίμησε τα «πουρνάρια», προφανώς κάνοντας λάθος αξιολογήσεις ως προς την υπό διαμόρφωση νέα κατάσταση πραγμάτων στην περιοχή. Η αντιμετώπιση των θεμάτων σημαίνει σοβαρή προετοιμασία για το ΔΔ της Χάγης. Το τρόπο αυτόν στήριξαν οι Κ. Καραμανλής, Γ. Ράλλης, Κ. Μητσοτάκης, Α. Παπανδρεου, Κ. Σημίτης. Η εφαρμογή του διεθνούς δικαίου στο ζήτημα της υφαλοκρηπίδας στο Αιγαίο αφορά μόνο το ΔΔ της Χάγης. Αρκετά ευρηματικό υλικό οδήγησε σε συγκλίσεις ανάμεσα στην Ελλάδα και την Τουρκία το 2003, συνεπώς δεν ξεκινούν διαπραγματεύσεις από το μηδέν. Το μωσαϊκό των ιδεών στο εσωτερικό της ΝΔ εμποδίζει τον ηγέτη της να πάρει αποφάσεις ικανοποιώντας με τις αντιφάσεις του τον Α. Σαμαρά, τον Κ. Καραμανλή, τη «δεξιά του Κυρίου» και τους Συρίγους της. Η ευθύνη, ωστόσο, αφορά τον ηγέτη, όχι τους εσωκομματικούς συσχετισμούς τους οποίους στο κάτω κάτω ο ίδιος περιέπλεξε περαιτέρω με τη στάση του έναντι της συμφωνίας στις Πρέσπες. Η θεαματική επάνοδος της Ελλάδας στην κατηγορία του «μονίμως παραπονουμένου» μέλους της ΕΕ, κάτι που με τόσο κόπο κατάφερε να αλλάξει ο Κ. Σημίτης, δυσκολεύει τη θέση της, όπως δείχνει η διαφωνία πολλών εταίρων της στην υπογραφή του ελληνοαιγυπτιακού συμφώνου παραμονές της έναρξης του διαλόγου με την Τουρκία.  Πλέον, έχει περιορισμένη απήχηση, πρώτο γιατί και τα άλλα κράτη-μέλη έχουν προβλήματα, δεύτερο έχει κουράσει τους πάντες με την ασταμάτητη «ιδιαιτερότητά» της, χθες με τα μνημόνια, σήμερα με τις θαλάσσιες ζώνες, και, τρίτο, οι περισσότερες χώρες αναγνωρίζουν το σημαντικό γεωπολιτικό ρόλο της Τουρκίας και ζητούν όπως οι γέφυρες συνεννόησης να παραμένουν ανοικτές. Οι διεθνείς αντιδράσεις γύρω από τη δραστηριότητα του «Ουρούτς Ρέις» δεν έχουν αποτέλεσμα και αυτό η Αθήνα έπρεπε να το γνωρίζει καλύτερα παντός άλλου, καθώς ο Κ. Μητσοτάκης συνομιλεί καθημερινά με τον Ν. Αναστασιάδη. Η Αθήνα χρειάζεται να βγάλει τον εαυτό της από τον φαύλο κύκλο και «με πρωτοβουλίες και πρόγραμμα, να αντιμετωπίσει τα θέματα». Ο δρόμος προς τη Χάγη είναι ο πιο σοφός, ωστόσο,  καθίσταται ολοένα και πιο δύσβατος όταν ο φόβος μπροστά στην πρόοδο οδηγεί στην εσωστρέφεια και εν τέλει στην «αυτάρεσκη περιχαράκωση». Ωστόσο, οι λύσεις είναι εφικτές. Το υλικό υπάρχει όπως και οι μηχανισμοί προς αξιοποίηση. Η ηγετικότητα, η θέληση, το σχέδιο  που έχει κάποιος πολιτικός για τη χώρα του είναι το κλειδί για την αλλαγή σελίδας…

Λάρκος Λάρκου