Το Ελβετικό παράδοξο

Στην Ευρώπη ζουν 16 εκατομμύρια μουσουλμάνοι. Πού να εκτελούν τα θρησκευτικά τους έθιμα; Στα ήδη υπάρχοντα τζαμιά, απάντησε η πλειοψηφία των ελβετών μέσα σε διαδικασία δημοψηφίσματος ψηφίζοντας την εισήγηση για απαγόρευση δημιουργίας νέων μιναρέδων στη χώρα τους. Αν και το μη δεσμευτικό του πράγματος αλλοιώνει την έννοια του δημοψηφίσματος, εντούτοις είναι σημαντικό να υπογραμμίσουμε ότι το μήνυμα υπήρξε ηχηρό ως προς την βαθύτερη ουσία του. Προκάλεσε συζητήσεις, κυρίως ενστάσεις ώστε παράγοντες της χώρας να διευκρινίζουν ότι υπάρχει η οδός της «μη δεσμευτικότητας» του αποτελέσματος για την ομοσπονδιακή κυβέρνηση. Πέρα από διευκρινίσεις θεωρώ ότι οι ελβετοί έθεσαν στην ευρωπαϊκή κοινή γνώμη το φλέγον θέμα της σχέσης με τους μουσουλμάνους που ζουν στην ευρωπαϊκή Ήπειρο. Υπάρχει προκατάληψη, η θρησκευτική διαφορά ενοχλεί, πολλοί ευρωπαίοι συνδυάζουν τον μουσουλμανισμό με τις ακραίες φανταμενταλιστικές συμπεριφορές στη Μ. Ανατολή ή το Αφχανιστάν, η πολιτιστική διαφορά για ορισμένους μοιάζει αξεπέραστη και ως εκ τούτου πήρε την πλειοψηφία στην Ελβετία η άποψη «όχι άλλοι μιναρέδες στη χώρα μας».

Οι ελβετοί, εκτιμώ, ότι απάντησαν με λάθος τρόπο ένα λάθος δημοψήφισμα. Αυτά τα ζητήματα που συνδέονται με τα θεμελιώδη ανθρώπινα δικαιώματα δεν τίθενται σε διαδικασία δημοψηφίσματος αλλά εγκρίνονται στα συντάγματα κάθε σύγχρονης δημοκρατίας και οι κυβερνήσεις έχουν την ευθύνη να τα υλοποιούν. Συνεπώς είναι πράξη σεβασμού στα ατομικά δικαιώματα το να μπορεί να εκδηλώνεται η θρησκευτική διάθεση των πολιτών. Είναι ταυτόχρονα πράξη αναχρονισμού το να αποδέχεσαι στο έδαφός σου την είσοδο πολιτών με διαφορετική θρησκευτική παράδοση, αλλά στη συνέχεια να θέτεις περιορισμούς στην άσκηση της θρησκευτικής τους λατρείας. Η ΕΕ στην οποία η Ελβετία επέλεξε να μην είναι μέλος, ακολουθεί διαφορετική πρακτική, προωθεί την ιδέα του σεβασμού στη διαφορετικότητα και παρ’ όλα τα προβλήματα που παρατηρούνται σε ορισμένες χώρες, κανένα κράτος-μέλος δεν υιοθετεί πρακτικές που ψήφισε η πλειοψηφία των Ελβετών. Εκτιμώ ότι η δικαιολογημένη οργή που αισθάνονται πολλοί ευρωπαίοι για τον ακραίο μουσουλμανισμό δεν μπορεί να απαντηθεί με ανάποδες πρακτικές. Η προσπάθεια να επιλυθούν πολιτικά ζητήματα όπως λ.χ. το μεσανατολικό, δείχνει έναν τρόπο για το πώς η ΕΕ μπορεί να συμβάλει στην αλλαγή κλίματος στις σχέσεις πολλών ευρωπαίων με τον μουσουλμανισμό. Σε όλες τις χώρες μέλη της ΕΕ ζουν μουσουλμάνοι -κυρίως σε Γερμανία, Γαλλία, Ισπανία, Δανία, Β. Βρετανία. Οι χώρες-μέλη της ΕΕ απαντούν στα διλήμματα με άλλο τρόπο.

Ζούμε στην εποχή της διακίνησης ανθρώπων, ιδεών, επιχειρήσεων, προτύπων, διαφορετικότητας. Τα ανοικτά σύνορα διευκολύνουν την εγκατάσταση ανθρώπων, κυρίως στην ευρωπαϊκή Ήπειρο. Αυτός ο νέος κόσμος που δημιουργείται απαιτεί μια πιο σύνθετη σκέψη, μια πιο προοδευτική διάθρωση των κοινωνιών για να ελέγξουμε τους ρυθμούς και τις εντάσεις της παγκοσμιοποίησης. Δεν είναι εύκολο -είναι όμως αναγκαίο.