Το εσωτερικό μέτωπο καίγεται..

 Οι εκπλήξεις στο εσωτερικό μας μέτωπο είναι, πλέον, αλλεπάλληλες. Ένα μείγμα από διαβουλεύσεις, δηλώσεις και συμμαχίες έχουν διαμορφώσει ένα σκηνικό αρκούντως πρωτότυπο: Η εικόνα επιστρέφει ολοταχώς, αν και είναι 1997, στους τελευταίους εκλογικούς μήνες του 1992 / 93! Βασικό εργαλείο ήταν και είναι οι ιδέες Γκάλι, σε ένα αδιαχώριστο, όσο και εντυπωσιακό αγώνα επαναλήψεων και ακινησίας στόχων. Οι πρωταγωνιστές είναι ίδιοι, αλλά υπάρχει προφανώς διαφοροποίηση στόχων. Τότε τα πυρά δέχθηκε ο Πρόεδρος Βασιλείου μέσα από τα κριτικά σχόλια για τις Ιδέες Γκάλι ως βάση λύσης, ως βάση για διαπραγμάτευση κ.λπ. Τώρα το σκηνικό έχει διαφορετικούς στόχους: η έντονη κριτική Μάτση προς τον Πρόεδρο Κληρίδη έχει εντελώς καινούργιο περιεχόμενο διότι και οι δύο το 1992-93 δέχονται τις Ιδέες Γκάλι στη βάση τις διαπραγμάτευσής τους, της απάλειψης των αρνητικών τους σημείων… Σήμερα ο Γ. Μάτσης θεωρεί την ίδια θέση με διαφορετικό περιεχόμενο και στόχους, αν και είναι πασίγνωστο ότι οι Ιδέες Γκάλι παραμένουν γενικά σταθερές… Επί του ιδίου θέματος εξελίσσεται και μια παρατεταμένη κρίση ανάμεσα στον Πρόεδρο Κληρίδη και τον Πρόεδρο της Βουλής και του ΔΗΚΟ Σπύρο Κυπριανού.

            Είναι πασιφανές για όσους έχουν ελάχιστη ανάμνηση των εκλογών του 1993 ότι η σύγκλιση ΔΗΣΥ – ΔΗΚΟ (β’ γύρος) επιτεύχθηκε σε ελάχιστο κοινό πρόγραμμα, γεγονός που άφηνε αξιολογήσεις επί των Ιδεών Γκάλι σε διαρκή απόσταση. Το ΔΗΚΟ μέσα από τις περιθωριακές θέσεις του «Μετώπου Αγωνιστικών Δυνάμεων», απέρριπτε τις Ιδέες Γκάλι,  ως βάση για διαπραγμάτευση, ενώ ο ΔΗΣΥ προέβαλε το επιτυχημένο – όπως εντέλει αποδείχθηκε – προεκλογικό βήμα για τροποποίηση 14 σημείων των Ιδεών Γκάλι – βελτίωση, δηλαδή, των αρνητικών τους σημείων. Αυτό τον ειδικό χειρισμό έκανε στις τηλεοπτικές συζητήσεις ο Α. Μαρκίδης και μάλιστα με τρόπο πειστικό και παραγωγικό. Επομένως και οι σημερινές κόντρες Κυπριανού προς Κληρίδη έχουν τη μερική εξήγησή τους στις διαφορετικές φιλοσοφίες των δύο στο Κυπριακό.

            Οι περιπέτειες των Ιδεών Γκάλι είναι ένα κλασικό δείγμα – και μείγμα – συστηματικής επανάληψης της ίδιας σύγχυσης ανάμεσα στην εφικτή πολιτική και την ουτοπία των ηχηρών λόγων που οδηγούν στη διολίσθηση προς την απώλεια διεθνών ερεισμάτων. Οι Ιδέες Γκάλι είναι ομόφωνα ψηφισμένες θέσεις του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ (ψήφισμα 774/92) γι’ αυτό όσοι από τη μια και για ψύλλου πήδημα θέλουν προσφυγές στον ΟΗΕ, δεν μπορούν να αγνοούν προφανείς θέσεις του Σ.Α. ή να επικαλούνται εφαρμογή των αποφάσεων του ΟΗΕ – κατά τρόπο επιλεκτικό… Η απόρριψη θέσεων του ΟΗΕ, είναι υπόθεση ειδικών χειρισμών, μιας διπλωματίας με φαντασία και διαπραγματευτικές αντιπροτάσεις… Αυτός που το 1992 οργάνωσε καθοδηγούμενες «λαϊκές» αντιδράσεις στα κατεχόμενο για πρόνοιες του Χάρτη Γκάλι σε Λουρουτζίνα,  Μόρφου και Λύση, ο ίδιος Ραούφ αξιοποιώντας τις δικές μας δυσκολίες στη σημερινή φάση, πηγαίνει στον Κόφι Ανάν για να δεχθεί συζήτηση με βάση τη Δέσμη Ιδεών Γκάλι! Αυτό το σκηνικό προφανώς δυσκολεύει τη διαπραγματευτική ευελιξία της Ε/Κ πλευράς και μάλιστα παραμονές της έναρξης των ενταξιακών διαπραγματεύσεων με την Ε.Ε. Με άλλα λόγια: οι Ιδέες Γκάλι και τότε (1992) και τώρα (1997) χρειάζονται μια γενναία μεταρρύθμιση. Ορισμένες πρόνοιες τους έχουν ξεπεραστεί πλήρως με την πρόοδο στις κυπροκοινοτικές χώρες (λ. χ. διπλά δημοψηφίσματα), γεγονός που οφείλεται σε επιτυχίες της διπλωματίας Κύπρου και Ελλάδας και ειδικότερα στη Συμφωνία της 6^ης Μαρτίου 1995.

            Όσες πολιτικές δυνάμεις δεν αντιλαμβάνοντα (ή κάνουν πως δεν αντιλαμβάνονται) ότι μερικά στοιχεία των Ιδεών Γκάλι είναι βάση για νέες διαπραγματεύσεις, είτε δεν έχουν επαφή με την πραγματικότητα, είτε – ακόμα χειρότερα – επιχειρούν περιπλανήσεις στο φανταστικό κόσμο της στρατόσφαιρας. Όταν όλο το Σ.Α. του ΟΗΕ συναινεί σε ορισμένες κατευθύνσεις, τότε έχεις σταθερές επιλογές: ενισχύεις τη διεθνή θέση σου (κυρίως στην Ε.Ε.), ενισχύεις την αμυντική σου ετοιμότητα, ενισχύεις σε όλα τα επίπεδα τη διπλωματική και διαπραγματευτική σου θέση για να βελτιώσεις από καλύτερο βάθρο όσα θεωρείς ως μη επιθυμητές θέσεις, είτε του ΟΗΕ, είτε της ΕΕ… Η διαπραγμάτευση, ο διάλογος, οι συγκρούσεις, οι διαρκείς αναζητήσεις μιας βελτιωμένης θέσης σε ένα κόσμο που γίνεται ολοένα και πιο ανταγωνιστικός, είναι μια βασική αξία και για τη Λευκωσία και επί αυτής της αξίας οικοδομήθηκε και οικοδομείται η φιλοσοφική βάση της ίδιας της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

            Αυτό το στοιχείο, απαιτεί άλλους χειρισμούς, μακριά από κομματικούς ή προσωπικούς υπολογισμούς. Οι διαφωνίες της Ε/Κ πλευράς στις Ιδέες Γκάλι είναι κατοχυρωμένες στο περίφημο «Τρίπτυχο», όπου απέναντι από κάθε συμφωνία/διαφωνία/τροποποίηση στις Ιδέες Γκάλι υπάρχει, κατ’ αντιδιαστολή, η θέση της Ε/Κ και της Τ/Κ πλευράς. Έτσι, κωδικοποιείται μια διαδικασία, η οποία, σήμερα χρειάζεται αναπροσαρμογές σε ότι αποτελεί βασικό στοιχείο του ευρωπαϊκού κεκτημένου, χρειάζεται απόρριψη σε ότι δεν μας ικανοποιεί.

            Όσοι αισθάνονται ότι από τους χειρισμούς που θα κάνουμε στους περί κυπριακού χειρισμούς σήμερα, οριοθετείται και το πλαίσιο της δράσης μας για τις ενταξιακές συνομιλίες με την Ε.Ε. αύριο, τότε άμεσα και χωρίς άλλες σκοπιμότητες, οφείλουν να στηρίξουν εκείνους τους χειρισμούς που θα αφήνουν ανοικτή τη λεωφόρο της ένταξης στην Ε.Ε. Οι πολιτικές της λαμπρής απομόνωσης – ακόμα και από την Αθήνα – εν ονόματι της «αγωνίας» για το πού το πάει ο Κ. Σημίτης, είναι ηλίου φαεινότερο ότι στοχεύουν αλλού. Ούτε «πανεθνική» θα δεχθεί η Αθήνα όταν το εσωτερικό μας μέτωπο είναι πασιδήλως πολυδιασπασμένο, ούτε ο Κ. Σημίτης θα μετατρέψει το κυπριακό ζήτημα σε ένα μίνι Σκοπιανό – Μητσοτάκης, Σαμαράς, Έβερτ… Η Αθήνα με σταθερότητα ενισχύει τις αμυντικές της δαπάνες, αποκλιμακώνει τις Βαλκανικές περιπέτειες της για να κοιτάξει καλύτερα την εξ ανατολών απειλή. Στηρίζει το Ενιαίο Αμυντικό Δόγμα και συνδυάζει την αποτρεπτική της ισχύ με ευέλικτη διπλωματία, αυτή που δημιουργεί ερείσματα στο διεθνή χώρο, που δίνει πόντους επαφής με το περιβάλλον στον ευρωπαϊκό χώρο. Όσοι στη Λευκωσία επιχειρούν να μετατρέπουν το νέο ΠΑΣΟΚ και τον Κ. Σημίτη σε οπαδό συνθημάτων (η Κύπρος αποφασίζει, η Ελλάδα συμπαρίσταται, Γ. Βασιλείου 19/4), ή σε χειροκροτητή «ειδικών» πολιτικών, διαπράττουν υπέρβαση στο κενό. Το ΠΑΣΟΚ είναι και αμυντική προπαρασκευή και διπλωματική ευελιξία. Και μάχες στην Ε.Ε. και veto και πρόταση για-υπό όρους- Ειδική Σχέση Τουρκίας – Ε.Ε…

Εφημερίδα, Ο ΑΓΩΝ, 1997