Το κίνητρο της Χάγης

Η συζήτηση που προκάλεσε το άρθρο του Κωστή Στεφανόπουλου είναι ενδιαφέρουσα. Είπε δημόσια αυτό που αποτελεί πάγια ελληνική θέση από το 1974. Προσφυγή στο Διεθνές Δικαστήριο της Χάγης για το ζήτημα της οριοθέτησης της υφαλοκρηπίδας του Αιγαίου. Προσέθεσε και ορισμένες δικές του σκέψεις -παραπομπή και άλλων ζητημάτων στο ίδιο Δικαστήριο.

Τρεις παράγοντες συντέλεσαν στην δημιουργία κινητικότητας: ο χρόνος που επέλεξε να μιλήσει δημόσια ο Κ. Στεφανόπουλος , η σύγκρουση δύο πολεμικών αεροπλάνων της Ελλάδος και της Τουρκίας στο FIR Αθηνών και το ευρύτερο κύρος που απολαμβάνει ο τέως πρόεδρος της Ελληνικής Δημοκρατίας.

Θεωρώ ότι η πρόταση Κ. Στεφανόπουλου αποτελεί «εργαλείο» πολιτικής για την Ελλάδα. Βλέπει προς τη σωστή κατεύθυνση. Η Ελλάδα έχει πολύ ισχυρή θέση στο ζήτημα της υφαλοκρηπίδας. Το διεθνές δίκαιο δικαιώνει τις ελληνικές θέσεις – τα νησιά έχουν υφαλοκρηπίδα. Συνεπώς η Ελλάδα δεν έχει – και δεν πρέπει να έχει – δισταγμούς ως προς την οδό που συνιστά το Διεθνές Δικαστήριο της Χάγης . Η Τουρκία ήταν αρνητική στην ελληνική θέση για υπογραφή συνυποσχετικού για προσφυγή στην Χάγη. Πίστευε ότι το ζήτημα της υφαλοκρηπίδας θα λυθεί με γεωπολιτικά κριτήρια για αυτό και καθοδήγησε εξελίξεις που έφθαναν έως το χείλος του γκρεμού (1976,1987, 1996). Αυτό το τουρκικό σενάριο ήταν μια αυταπάτη της τουρκικής ελίτ. Δεν μπορεί και δεν θα υπάρξει λύση επειδή ο στρατός του ενός είναι μεγαλύτερος από του άλλου ή επειδή οι παραβιάσεις του FIR Αθηνών δημιουργούν κινδύνους. Η διατήρηση της ισορροπίας δυνάμεων στο Αιγαίο υπήρξε το κύριο εργαλείο που ακύρωσε τις τουρκικές επιδιώξεις και επέβαλε την αναγκαιότητα για αναζήτηση νέας φόρμουλας. Η προσπάθεια της Ελλάδας για ισχυρές ένοπλες δυνάμεις με τη διατήρηση της ισορροπίας δυνάμεων πάνω από το Αιγαίο ήταν επιτυχής.

Η Αθήνα έφερε τα πράγματα ένα βήμα μπροστά με τη συμφωνία του Ελσίνκι το 1999. Οι «15» της ΕΕ υιοθέτησαν τις από το 1974 πάγιες ελληνικές θέσεις: εάν έως το 2004 Ελλάδα – Τουρκία δεν έβρισκαν μεταξύ του λύση συμφώνησαν να παραπέμψουν το ζήτημα της υφαλοκρηπίδας στο Διεθνές Δικαστήριο της Χάγης. Οι «15» έδωσαν την πολιτική τους ομπρέλα στη λύση της Χάγης. Άλλωστε το Διεθνές Δικαστήριο της Χάγης είναι εργαλείο του ΟΗΕ για να επιλύει αυτού του είδους τα ζητήματα. Τον Δεκέμβριο του 2004 η κυβέρνηση Κ. Καραμανλή δεν ανέλαβε το βάρος της ευθύνης που της αναλογούσε. Είχε διαφορετική ανάλυση. Τον Οκτώβριο του 2005 βελτίωσε την οπτική της –Χάγη αλλά χωρίς χρονοδιάγραμμα. Σήμερα με τη δήλωση του Θ. Ρουσόπουλου (31-5-06) ότι «η Κυβέρνηση Καραμανλή δεν έχει κλειστά τα αυτιά της» στην πρόταση Στεφανόπουλου, επιβεβαιώνει το θετικό αναπροσανατολισμό της πολιτικής της. Αυτό δεν σημαίνει ότι αυτομάτως όλα έγιναν «εντάξει». Πού βρίσκεται σήμερα η Τουρκία; Πώς διαμορφώνεται το εσωτερικό ισοζύγιο ισχύος ανάμεσα στους κεμαλιστές και τους ισλαμιστές; Είναι βέβαιο ότι ο μήνας του μέλιτος στις ευρωτουρκικές σχέσεις έχει τελειώσει. Το εσωτερικό σκηνικό στην Τουρκία είναι ρευστό. Η διπλή εκλογική μάχη του 2007 δημιουργεί επιπλοκές, ενώ το καλοκαίρι του 2006 αλλάζει ο επικεφαλής των ενόπλων δυνάμεων. Αυτό το σκηνικό δείχνει τις δυσκολίες του αλλά ταυτόχρονα επιβεβαιώνει και την ορθότητα της πορείας της Αθήνας μέσω του Διεθνούς Δικαστηρίου της Χάγης. Είναι μείζονος σημασίας πολιτική επιδίωξη. Δημιουργεί κινητικότητα και πιέζει για θετικές δράσεις με πολιτικές συναίνεσης ανάμεσα στις κεντρικές πολιτικές δυνάμεις.