Το Όσλο αμφισβητεί την ΕE;

Το άνοιγμα των συνόρων, η ελεύθερη διακίνηση εργαζομένων, η ανασφάλεια για το μέλλον του κράτους πρόνοιας, η λαθρομετανάστευση και κυρίως η αδυναμία της ηγετικής ελίτ στην ΕΕ να πείσει για τις επιλογές της έχουν οδηγήσει στην αύξηση της ακροδεξιάς μέσα στην ευρωπαϊκή πολιτική οικογένεια. Στη Γαλλία, την Αυστρία και την Φινλανδία σημειώθηκε ραγδαία αύξηση των ξενοφοβικών τάσεων. Κορυφαία στιγμή αυτής της αλλαγής στην κοινωνική ατζέντα η οργανωμένη δολοφονία ενενήντα τριών πολιτών στο Όσλο από τον Άντερς Μπέρινγκ Μπρέιβικ.

Στο μανιφέστο του ο Μπρέϊβικ με τον τίτλο «2083 μια ευρωπαϊκή διακήρυξη ανεξαρτησίας» υπάρχει πλήθος αναφορών σε μια μεγάλη ιδέα του χριστιανισμού, ένα τυφλό μίσος στο μουσουλμανισμό και ένα κάλεσμα ότι έρχεται ο καιρός για μια νέα σταυροφορία κατά των μουσουλμάνων όπως έγινε το 1083! Ασφαλώς όλα τα πιο πάνω δεν συνιστούν μια «χριστιανική» απάντηση στην κρίση. Αντίθετα σηματοδοτούν μια δυναμική επανεμφάνιση κινημάτων που έως σήμερα η ΕΕ θεωρούσε ότι δεν έχουν ζωτικό χώρο να εκδηλωθούν μέσα στη δικής της επικράτεια.

Η ατζέντα άλλαξε και αυτό δεν μπορεί να αγνοηθεί από όλα τα θεσμικά σώματα στην ΕΕ. Η απάντηση μπορεί να είναι η περισσότερη ΕΕ στην πολιτική ζωή των κρατών, των πολιτών, της εκπαίδευσης, της επικοινωνίας, της καθημερινότητας. Αυτό σημαίνει ότι η ΕΕ ως συνταγματικό υποκείμενο χρειάζεται να συμβάλλει περισσότερο στην ιδεολογική ζύμωση για όσα η ίδια πρεσβεύει-αξίες, πολιτικές, ταυτότητα, κατευθύνσεις. Δεν αρκεί μια επανάληψη κάθε τόσο. Η κοινωνική ατζέντα στην ΕΕ δέχεται πιέσεις από πραγματικά προβλήματα που ουδείς μπορεί να αγνοήσει: οικονομική κρίση, κρίση χρέους, βοήθεια σε χώρες μέλη που υστερούν, περικοπές στο κοινωνικό κράτος. Αυτή η αλλαγή προκαλεί αντιδράσεις και αυτό αξιοποιεί η ξενοφοβική ρητορεία για να δημιουργήσει ένα ρεύμα αντιλήψεων που είναι μια ευθεία αμφισβήτηση του οικοδομήματος πάνω στο οποίο εδράζεται η ΕΕ. Είναι γι’ αυτό το λόγο που έχει ευθύνες η θεσμική ΕΕ να δημιουργήσει τις δικές της πολιτικές απαντήσεις: να αναδείξει τη δική της ταυτότητα και αρχές, με επιχειρήματα να ισχυροποιήσει τις απαντήσεις της και με πειθώ να δώσει τεκμηριωμένες απαντήσεις στα ρήγματα που δημιουργεί η ακροδεξιά ρητορεία στην ίδια την αξιακή βάση πάνω στην οποία οικοδομήθηκε η κοινότητα συμφερόντων της ΕΕ.