Το παράλληλο Κυπριακό

Ο Ειδικός Σύμβουλος του ΓΓ του ΟΗΕ Έσπε Έιντε ανακοίνωσε στις 7 Απριλίου την επανέναρξη των συνομιλιών για το κυπριακό. Ζήτησε ταχεία διαδικασία και έκανε έκκληση σε όλους ώστε «το 2015 να είναι μια αποφασιστική χρονιά για τη λύση με βάση το Κοινό Ανακοινωθέν Αναστασιάδη-Έρογλου και όλα όσα αναγράφονται στην κοινή δήλωση στην οποία είχαν καταλήξει οι ηγέτες στις 17 του περασμένου Σεπτέμβρη». Οι δηλώσεις Έιντε προέκυψαν μετά την επίσκεψή του στην Άγκυρα όπου πήρε τη διαβεβαίωση για την μη έκδοση νέας NAVTEX, καθώς το Barbaros έχει ήδη αποχωρήσει από την κυπριακή ΑΟΖ.

Το κλασσικό κυπριακό με τις νέες συνομιλίες κορυφής έχει μια νέα δυνατότητα να δοκιμάσει την πιθανότητα επίλυσής του. Μαζί με το κλασσικό κυπριακό αναπτύσσσονται διαδικασίες που επηρεάζουν το «παράλληλο» κυπριακό. Ως εξής:

Α. Οι ευρωτουρκικές σχέσεις αν και δεν διαθέτουν μομέντουμ όπως παλαιότερα, διαθέτουν, ωστόσο, στοιχεία προς αξιοποίηση, αξιόλογα διαπραγματικά χαρτιά. Τα κεφάλαια που έχει μπλοκάρει η Κυπριακή Δημοκρατία μπορούν να ενταχθούν σε αυτό το σκηνικό. Το κλείσιμο των κεφαλαίων υπηρετεί έναν στόχο. Η αξιοποίησή τους υπηρετεί έναν σημαντικότερο, αν διασυνδεθεί με τη διαπραγμάτευση στη Λευκωσία, με όρους και προϋποθέσεις που θα κριθούν από τη συγκυρία.

Β. Το φυσικό αέριο αποτελεί μια νέα παράμετρο στις διαπραγματεύσεις. Έτσι ή αλλιώς, αυτό είναι μέρος του παράλληλου κυπριακού -συζητήσεις στην κοινή γνώμη, μακροπρόθεσμα σχέδια, διεθνές ενδιαφέρον, ενεργειακή διπλωματία, κίνητρο για όλους ώστε η επίλυση να ανοίξει περισσότερες δυνατότητες στην αναπτυξιακή διαδικασία. Η θέση του προέδρου Αναστασιάδη είναι πως «όλες οι εκκρεμότητες που δεν έχουν συμφωνηθεί θα μπορούσαν να συζητηθούν κατά το τελικό στάδιο των διαπραγματεύσεων, όταν κατατεθούν οι Χάρτες των εδαφικών αναπροσαρμογών και εφόσον ο διάλογος θα ευρίσκεται στην τελική πορεία λύσης» (5/1/2015). Αυτή η ανάγνωση των πραγμάτων δίνει τη δυνατότητα για μια διαβούλευση πάνω σε ένα μεγαλύτερο κάδρο, γεγονός που επιτρέπει τη διαμόρφωση καλύτερης βάσης για συγκλίσεις.

Γ. Το κυπριακό, εκτός από συνομιλίες, είναι και οι άνθρωποι, η επικοινωνία, οι διαθέσεις. Το «άγνωστο» κυπριακό διαθέτει μικρά αλλά πολύ αποφασιστικά «τμήματα» που δημιουργούν μια κινητικότητα, δεν λύνουν τα μεγάλα ζητήματα αλλά βοηθούν στην αλλαγή της ατμόσφαιρας. Η αίτηση της τ/κ ομοσπονδίας ποδοσφαίρου να ενταχθεί στην ΚΟΠ στις 30 Μαρτίου είναι ένα αθλητικό ζήτημα με ειδικούς πολιτικούς συμβολισμούς. Είναι σημαντικό το ότι ο Σεπ Μπλάτερ και ο Μισέλ Πλατινί στήριξαν τη διαδιασία από την αρχή. Ο Χ. Σέρτογλου δήλωσε στην τ/κ εφημερίδα «Κίπρις» στις 31 Μαρτίου πως «στήριξη στην τ/κ ομοσπονδία ποδοσφαίρου προσέφερε το Ρεπουπλικανικό Τουρκικό Κόμμα (ΡΤΚ), ενώ αντέδρασε το ΔΚ (Σ. Ντενκτάς) και ο Έρογλου ο οποίος δήλωσε πως δεν υπάρχει κανένα κέρδος από την ένταξη στην ΚΟΠ»

Δ. Στις 19 Απριλίου οι τ/κ θα αποφασίσουν σε σχετική ψηφοφορία για τον ηγέτη τους για τα επόμενα πέντε χρόνια. Οι δημοσκοπήσεις δείχνουν ως επικρατέστερους για να περάσουν στο δεύτερο γύρο τους Ν. Έρογλου και τον Μ. Ακιντζί. Στην ε/κ κοινωνία αρκετοί εκτιμούν πως αυτή η ψηφοφορία μοιάζει με εικονική. Αυτή η αντίληψη στερείται τεκμηρίωσης, γιατί υποτιμά το ρόλο που διαδραματίζουν οι διαθέσεις των τ/κ και αγνοεί τη σημασία των «αποχρώσεων» στην πολιτική. Οι Ν. Έρογλου και ο Μ. Ακιντζί αναπτύσσουν τις θέσεις τους σχετικά με το κεφάλαιο των εγγυήσεων σε περίπτωση λύσης σε ρεπορτάζ στο ΚΥΠΕ (6 Απριλίου). Ο Ν. Έρογλου δήλωσε ότι «για εμάς καμία εγγύηση δεν μπορεί να πάρει τη θέση της αποτελεσματικής και έμπρακτης εγγύησης της Τουρκίας. Οι ιστορικές εξελίξεις και τα γεγονότα έχουν δείξει πόσο εύλογη είναι η ευαισθησία μας για το θέμα αυτό και ότι είναι ζωτικής σημασίας για εμάς». Ο Μ. Ακιντζί δήλωσε ότι «χωρίς αμφιβολία, οι ανάγκες ασφαλείας του σήμερα είναι πολύ διαφορετικές από το πλαίσιο ασφάλειας που σχεδιάστηκε σύμφωνα με τις απαιτήσεις το1959-1960. Οι απειλές για την ασφάλεια, όπως η εμπορία ανθρώπων, η τρομοκρατία, κυβερνο-τρομοκρατία, ο ιός Έμπολα είναι απειλές για την ανθρωπότητα οι οποίες πρέπει να εξεταστούν ιδιαίτερα. Πιστεύω ότι εάν φτάσουμε σε μια αμοιβαία αποδεκτή λύση και οι δύο πλευρές πιστέψουν στη βιωσιμότητα της λύσης, ένας συμβιβασμός μπορεί να είναι εφικτός και στο θέμα των εγγυήσεων». Ερώτημα σε δημοσκόπηση στις 2 Απριλίου από την εταιρεία «Γκεζιτσί» «ποιος είναι ο πιο κατάλληλος για την επίλυση του κυπριακού» το 38,2% δείχνει τον Μ. Ακιντζί και το 36,5% τον Ν. Ερογλου.

Ε. Η ιστορική εμπειρία δείχνει ότι το κλασσικό και το παράλληλο κυπριακό για να μπουν σε τροχιά επίλυσης, χρειάζεται να συγκλίνουν σε ένα κρίσιμο κύκλο από συμπτώσεις. Σήμερα κάποιες υπάρχουν, άλλες μπορεί να δημιουργηθούν στην πορεία, άλλες παραμένουν πιστές στην ακινησία. Δύσκολο στοίχημα, αλλά γι’ αυτό το κυπριακό παραμένει ένα στοίχημα για μεγάλους παίκτες.