Το προεδρικό στοίχημα του Ερτογάν

Στις 3 Ιουλίου σύμφωνα με το πρόγραμμα της Ανωτάτης Εκλογικής Επιτροπής κατατίθενται οι υποψηφιότητες για την προεδρική αναμέτρηση του Αυγούστου- 10 Αυγούστου θα διεξαχθεί ο πρώτος γύρος και στις 24 Αυγούστου ο δεύτερος. Υποψήφιος για το ΚΑΔ ο Τ. Ερτογάν και κοινός υποψήφιος για τα κόμματα της αντιπολίτευσης(Ρεπουμπλικανικό Λαϊκό Κόμμα (CHP) και Κόμμα Εθνικιστικής Δράσης (MHP) ο πρώην Πρόεδρος του Οργανισμού Ισλαμικής Διάσκεψης Εκμελεντίν Ιχσάνογλου. Ο ηγέτης του ακροδεξιού κόμματος MHP Ντεβλέτ Μπαχτσελί δήλωσε ότι «για το έθνος μας είναι ένα καλό όνομα», ενώ ο ηγέτης του CHP Κεμάλ Κιλιτσντάρογλου δήλωσε ότι «θέλουμε να ξεκινήσουμε μια νέα περίοδο η οποία αντί να αποτελείται από διαμάχες να αποτελείται από ειρήνη και γαλήνη».

Η επιλογή Ιχσάνογλου δεν έχει πείσει ούτε τα ίδια τα δύο συνεργαζόμενα κόμματα και η πίστη των Μπαχτσελί και Κιλιτσντάρογλου ότι έτσι θα ενώσουν τα ποσοστά τους, θα αποδειχθεί μια άσκηση ματαιοπονίας. Τα μαθηματικά τους δεν διαθέτουν πολιτικό βάθος. Μια προσωπικότητα με τα χαρακτηριστικά του Ερτογάν (τραχύς παίκτης, προσωπικότητα που αντλεί δύναμη από τη σύγκρουση και την πόλωση, πολιτικός που εννοεί αυτά που λέει, με μεγάλο έργο στα ζητήματα ανάπτυξης/οικονομίας), δεν θα δυσκολευτεί πραγματικά από τον χωρίς πολιτικό παρελθόν ακαδημαϊκό και συγγραφέα περί τον τουρκικό πολιτισμό και τις σχέσεις του Ισλάμ με την Δύση Ε. Ιχσάνογλου. Πιθανώς το ΚΑΔ να περίμενε κάτι πιο δύσκολο, αλλά αυτό δεν συνδέεται με την ελαφρά γεύση που διαθέτει η υποψηφιότητα Ιχσάνογλου.

Το βασικό ερώτημα προκύπτει από τα πραγματικά δεδομένα της συγκυρίας και τα στοιχεία λένε Τ. Ερτογάν. Ερωτηματικό μένει αν θα νικήσει από τον πρώτο γύρο κατακτώντας το βήμα πάνω από το 50%. Σύμφωνα με δημοσκόπηση της εταιρείας «Genar» «ο Ερντογάν λαμβάνει 55,2% των ψήφων έναντι 35,8% του Ε. Ιχσάνογλου, ενώ σε δεύτερη δημοσκόπηση από την «MAK Consultancy» λαμβάνει 56.1% έναντι 34.2% του αντιπάλου του, ενώ ο ηγέτης του κόμματος Ειρήνης και Δημοκρατίας –BDP Σ. Ντεμίρτας λαμβάνει ποσοστό λιγότερο του δέκα τοις εκατό» (Reuters/ΚΥΠΕ, 26/6).

Η νίκη Ερτογάν έχει οικοδομηθεί πάνω στην μεγάλη επιτυχία του ΚΑΔ στις περιφερειακές εκλογές στις 30 Μαρτίου. Έκτοτε η αντιπολίτευση του ΡΛΚ με τον Κεμάλ Κιλιτσντάρογλου πρόεδρο έδειξε ότι δεν μπορεί να ανανεωθεί σε τίποτα και το παιχνίδι της προσαρμογής σε νέα δεδομένα παίζεται σχεδόν μονότονα στο εσωτερικό του ΚΑΔ. Οι σχέσεις Ερτογάν-Γκιουλ, ο διάδοχος του Ερτογάν στην πρωθυπουργία καθώς κα το όνομα που θα έχει ο νέος ηγέτης στο ΚΑΔ αποτελούν την τριπλή πρόκληση για τους νικητές των προεδρικών εκλογών.

Ο Τ. Ερτογάν ενδιαφέρεται για τη νίκη από τον πρώτο γύρο και πάνω σε αυτό οικοδομεί την καμπάνια του. Τα κύρια σημεία της περιλαμβάνουν τα εξής: Δεν ανακοινώνει την τελική του απόφαση αλλά ενεργεί ως υποψήφιος. Ένας συνδυασμός κινήσεων που του προσδίδει δυνάμεις χωρίς άκαιρες αντιπαλότητες. Έχει κάνει ομιλίες στη Γερμανία, Αυστρία, Γαλλία με στόχο την εκλογική ενίσχυσή του. Επιχειρεί πολιτική ανοίγματα στην κουρδική κοινότητα με την κατάθεση πρότασης νόμου στις 26 Ιουνίου σχετικής με την ταχύτερη εφαρμογή της ειρηνευτικής διαδικασίας και την παροχή νομικής κάλυψης στα πρόσωπα που θα τύχουν ασυλίας. Ο αναπληρωτής πρωθυπουργός Μ. Αταλάυ θεωρεί το νομοσχέδιο ως «μια έκφραση της θέλησης της κυβέρνησης να συνεχίσει τη διαδικασία ειρήνευσης, να θέσει τέρμα στη βία και οι άνθρωποι να εγκαταλείψουν τα όπλα, να κατέβουν από τα βουνά και να ζήσουν σε κανονικές συνθήκες ζωής» («Χουρριέτ», 26/6). «Μαζεύει», κατά το δυνατό, τις πολλές αστοχίες της διπλωματίας Νταβούτογλου με μερική βελτίωση των σχέσεων με το Ισραήλ και αυτή τη φορά με πιο προσεκτικά βήματα σε σχέση με τη Συρία και το Ιράκ. Χωρίς να χάνει την ταυτότητά του ομιλεί αυτό το διάστημα πιο «προσεκτικά», η ρητορεία είναι πιο προσεκτική χωρίς να σημαίνει ότι θα αλλάξει κάτι ουσιωδώς. Εσχάτως διατυπώνει τη δική του «γκωλική» εκδοχή για το πολιτικό σύστημα της Τουρκίας: «μέχρι σήμερα η κυβέρνηση εκπροσωπούσε τον λαό και ο πρόεδρος το κράτος. Αίρουμε αυτή την απόσταση μεταξύ κράτους και λαού. Η εκλεγμένη κυβέρνηση θα διοικεί τη χώρα μαζί με τον εκλεγμένο πρόεδρο» (24/6).

Τα έως τώρα στοιχεία λένε ότι ανοικτό παραμένει το ζήτημα της διαχείρησης του νυν προέδρου Α. Γκιουλ και της έως τώρα σιωπής του επί του θέματος. Αν και ο αναπληρωτής πρωθυπουργός Μ. Αταλάυ είναι ο θεωρητικός της «μαγικής φόρμουλας Πούτιν-Μεντβέντφ», ώστε ο Γκιουλ να αναλάβει την προεδρία του ΚΑΔ ενόψει των βουλευτικών εκλογών του 2015 και εν συνεχεία την πρωθυπουργία, ο ίδιος ο Γκιουλ στις 18 Απριλίου δήλωσε ότι το «μοντέλο Πούτιν- Μεντβέντφ δεν είναι κατάλληλο για την Τουρκία». Ασφαλώς ο Ερτογάν για να πετύχει νίκη από τον πρώτο γύρο, χρειάζεται μαζί του όλα τα βασικά χαρτιά του ΚΑΔ και ο Γκιουλ τού είναι απολύτως αναγκαίος γιατί πάνω στη συνεργασία του με τον Γκιουλ θα οικοδομήσει το σχεδιασμό μιας βήμα βήμα νέας τάξης πραγμάτων, ένα είδος πρώτου βηματισμού στη μετά-Ερτογάν εποχή. Αν αυτή θα σχεδιαστεί μαζί ή χωρίς τον Γκιουλ, αυτό θα φανεί πολύ σύντομα καθώς τα χρονοδιαγράμματα είναι συμφωνημένα ανάμεσα στους βασικούς παίκτες.