Το στοίχημα Χριστόφια.

Οι εξελίξεις τρέχουν μέσα σε νέο σκηνικό. Οι εκτιμήσεις τις συνοδεύουν σε μια προσπάθεια να ανιχνεύσουμε πιθανές κατευθύνσεις, προβλήματα και προσδοκίες. Σε τρία επίπεδα εκτιμώ ότι θα κριθεί το στοίχημα του νέου προέδρου Δ. Χριστόφια σε σχέση με το κυπριακό:

Α) Το Εσωτερικό μέτωπο. Οι πολιτικές της ενότητας και της συναίνεσης, οι πολιτικές του αυτονόητου είναι η πρόκληση που έχει μπροστά του. Η αναζήτηση διαύλων συνεννόησης με όλες τις πολιτικές δυνάμεις μαζί με τη βελτίωση της δομής και του τρόπου λειτουργίας του Εθνικού Συμβουλίου είναι αιτήματα ώριμα, που μπορούν να δώσουν νέα ποιότητα στον όρο συλλογικότητα. Οι διαφωνίες και οι αντιπαραθέσεις είναι αναγκαίες, βοηθούν στη δημιουργία των προϋποθέσεων για πιο σημαντικές συνθέσεις απόψεων. Το κλειδί βρίσκεται στη δημιουργική αξιοποίηση όσων προτάσεων είναι τεκμηριωμένες και προωθούν μείζονος σημασίας στόχους που συνδέονται με την επίλυση του κυπριακού σύμφωνα με τα ψηφίσματα του ΟΗΕ.

Β) Οι τ/κ, η Τουρκία και το κυπριακό. Ουδείς ε/κ πολιτικός γνωρίζει καλύτερα το τ/κ πολιτικό σκηνικό (πρόσωπα, θέσεις, σχηματισμούς) όσο ο Δ. Χριστόφιας. Αυτό από μόνο του είναι σημαντικό, αλλά προφανώς δεν είναι αρκετό. Όλα θα κριθούν στην πράξη, συνεπώς στο τραπέζι των συναντήσεων είναι εκείνο που θα αποδείξει το πόση και ποια θέληση υπάρχει στην τουρκική και τ/κ πλευρά για αμοιβαία αποδεκτή λύση. Η κατοχική δύναμη θα πρέπει να αποδείξει με έργα το τι ακριβώς διακηρύσσει ο Τ. Ερντογάν. Το ουσιώδες για αυτή τη συγκυρία είναι να αξιοποιηθεί η δυναμική με προσεκτικές κινήσεις, (λ.χ. καλά προετοιμασμένες συναντήσεις Χριστόφια-Ταλάτ), με συμφωνημένες πρωτοβουλίες που βοηθούν στην αλλαγή του κλίματος (λ.χ. άνοιγμα της οδού Λήδρας) και η επίπονη δουλιά για το διάλογο και την επικοινωνία ανάμεσα στους ε/κ και τους τ/κ (κόμματα, συνδικάτα, οργανώσεις της κοινωνίας των πολιτών).

Γ) Διεθνής παράγοντας. Ήδη η ΕΕ, ο ΟΗΕ, η Συρία, η Σουηδία και άλλες χώρες έστειλαν νέα μηνύματα μετά την εκλογή Χριστόφια. Δήλωσαν με ορισμένο τρόπο τη θέλησή τους για μια νέα συνεννόηση με τον νέο πρόεδρο. Ασφαλώς αυτά είναι η εισαγωγή στο ζήτημα. Οι μεγάλοι παράγοντες (ΟΗΕ, ΕΕ) θα παρακολουθήσουν την κυπριακή κινητικότητα σε επίπεδο Χριστόφια-Ταλάτ, θα περιμένουν να δουν πώς θα εξελιχθούν οι κυπριακές πρωτοβουλίες και μετά θα αποφασίσουν για το είδος και την πληρότητα της δικής τους συμμετοχής. Είναι καθοριστικής σημασίας το ξεκαθάρισμα της βάσης πάνω στην οποία θα συνομιλήσουν οι δύο ηγέτες και αυτή προκύπτει από τα ψηφίσματα του ΟΗΕ και τις Συμφωνίες Κορυφής για την επιδίωξη λύσης βασισμένης στη δικοινοτική-διζωνική ομοσπονδία. Η επιλογή του χρόνου της διαπραγμάτευσης είναι ένα ακόμα βασικό ζήτημα και η ε/κ πλευρά χρειάζεται να σταθμίσει και να συνεκτιμήσει όλα τα δεδομένα που συνδέονται με αυτήν την παράμετρο. Σε αυτό το διάστημα των πρώτων επαφών και της αναζήτησης ερεισμάτων που θα ενισχύσουν το θεσμικό πλαίσιο του διαλόγου στην Κύπρο, η ΕΕ χρειάζεται να είναι παρούσα. Η ΕΕ, μπορεί να συμμετέχει στις διεργασίες για την επίλυση ενός κατ’ εξοχήν ευρωπαϊκού προβλήματος, του κυπριακού, με δικό της συντονιστή/απεσταλμένο. Ο ΟΗΕ μπορεί να πάει ως ένα σημείο. Η ΕΕ μπορεί να δώσει το επιπλέον κίνητρο, αυτό που είναι ικανό να κινητοποιήσει δυνάμεις σε μια νέα κατεύθυνση. Η επίλυσή του συνδέεται με πρωτοβουλίες της Λευκωσίας και αφορά κινήσεις κορυφής ανάμεσα στον Χ. Μ. Μπαρόσο και τον Δ. Χριστόφια.