To στοίχημα του Τζεμ

Εάν οι τουρκικές εκλογές γίνονταν έξω από τη Τουρκία ασφαλώς η “Νέα Τουρκία” του Ι.Τζεμ θα σάρωνε κυριολεκτικά. Στην πράξη ο Τζεμ τυγχάνει μιας ανοικτής στήριξης από το εξωτερικό (ΗΠΑ, Ε.Ε.) αλλά οι συνθήκες στην Τουρκία δεν ταυτίζονται με τις επιθυμίες των ξένων. Έτσι οι εκλογές της 3ης Νοεμβρίου καθίστανται ολοένα και πιο πολύπλοκες. Ότι συμβαίνει με τον Τζεμ το είδατε πολλές φορές στην ιστορία. Ο Γκορμπατσόφ να θριαμβεύει εκτός και να ηττάται εντός, ο Σ.Πέρεζ να παίρνει το Νόμπελ Ειρήνης και να βρίσκεται κάτω από το Σαρόν, ο Λ.Ζιοσπέν να συμβάλλει στην αξιόπιστη Γαλλία αλλά στον Β΄γύρο να είναι ο Λεπέν.

Ο Τουρκικός φαύλος κύκλος έχει ακόμα μια φορά όνομα. Το κόμμα “Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης” του Ρ. Ερντοκάν -που είναι φιλοϊσλαμικό- έρχεται πρώτο στις δημοσκοπήσεις, ενώ η “Νέα Τουρκία” του Τζεμ αγκομαχά να πάρει ένα ευπρεπές όριο, και πάντως είναι κάτω από το μέτρο του 10%. Η δεξαμενή είναι μια (Τουρκία-Ε.Ε.) και δύο χώροι δύσκολα τη μοιράζονται. Έτσι η “Μητέρα Πατρίδα” Μ.Γιλμάζ και η “Νέα Τουρκία” του Ι.Τζεμ σφάζονται για το ποιος είναι πιο Ευρωπαϊστής, άρα να εκφράσουν γρηγορότερα το φιλοδυτικό ρεύμα. Έως τώρα η σύγκρουση βγάζει κερδισμένο τον Γιλμάζ. Ο Τζεμ ακολουθώντας ευκαιριακές, τακτικίστικες κινήσεις δεν καταφέρνει (έως τώρα) να τετραγωνίσει τον κύκλο. Ο Ρ.Ερντογάν καθώς και η “εθνικιστική δράση” του Ν.Μπαχτσελί έχουν τις προϋποθέσεις για να είναι ισχυροί παίκτες και στο νέο κοινοβούλιο. Η περίπτωση Μπαχτσελί είναι γνωστή: ακροδεξιές θέσεις, μπλοκάρισμα στις μεταρρυθμίσεις, σκληρή γραμμή στην εξωτερική πολιτική, ταύτιση στα μεγάλα με τους στρατηγούς. Ο Ρ.Ερντογάν και το “Κόμμα της Δικαιοσύνης” φαίνεται να είναι ο “άγνωστος παίκτης” των εκλογών. Με τα έως σήμερα δεδομένα, δύσκολα σχηματίζεται βιώσιμη κυβέρνηση χωρίς τον Ερντογάν. Αυτό είναι σημαντικό και θα εξαρτηθεί σε κάθε περίπτωση από τα ποσοστά του Τζεμ. Εάν έτσι εξελιχθούν τα πράγματα, ένα μετριοπαθές ισλαμικό ρεύμα μέσα στην κυβέρνηση του Νοεμβρίου, είναι πολύ καλύτερη ρύθμιση παρά έξω και να μεγαλώνει. Αυτό το ρεύμα που συμπαθεί τις κομματικές παραδόσεις εν μέρει θα επιδιώκει να βασίζεται στο ευρωπαϊκό κεκτημένο (ελευθερίες, διακίνηση ιδεών, ανοικτή δράση). Για άλλους λόγους θα είναι φιλοευρωπαϊκό, και για τους ίδιους λόγους θα αρχίσει η αντίστροφη εκλογική του μέτρηση. Ο Τζεμ έχει μεγάλο πρόβλημα στα ανατολικά της χώρας, δεν έχει οργανωτικές υποδομές και οι φίλοι του Εστεβίτ θα τον μαυρισουν με πάθος. Το φιλοκουρδικό KADEP έχει μια ιστορική ευκαιρία μπροστά του. Να κλείσει την σελίδα του ΡΚΚ, και να παίξει στο ανοικτό, δημοκρατικό, ευρωπαϊκό γήπεδο. Εκεί είναι η μεγάλη του δύναμη και μπορεί να κάνει την έκπληξη σε ορισμένους νομούς της Α.Τουρκίας.

Το κεφάλαιο Κεμάλ Ντερβίς είναι σημαντικό. Ο Ι.Τζεμ το χειρίστηκε όσο πιο αδέξια μπορούσε και εντέλει ο Ντερβίς “ψήφισε” Μπαϊκάλ. Ως υποψήφιος στην Κων/πολη (πρώτος στη λίστα) θα πάει πολύ ψηλά και εγγράφει υποθήκες ως πιθανός νέος πρωθυπουργός ή και αντιπρόεδρος με αρμοδιότητες στα οικονομικά ζητήματα. Ο τέως τσάρος ζητούσε κοινή δράση -εκτιμάται ανάμεσα στα κόμματα της κεντροαριστεράς (Τζεμ, Μπαϊκάλ και μερικώς με Ετσεβίτ). Ο Μπαϊκάλ έκανε βήματα και εάν δεν κέρδισε την ενότητα, κέρδισε τον Ντερβίς, και ταυτόχρονα δυνάμωσε την κατρακύλα του Τζεμ καθώς και διάσημοι παίκτες (Τζεμ, Μπαϊκάλ, Ετσεβίτ) θα βρίσκονται πιθανώς εκτός βουλής, ανοίγει ο δρόμος στον Ν. Μπαϊκάλ για να εγκατασταθεί στο κεντρο του τουρκικού πολιτικού συστήματος. Ένας νέος “τζοκερ” που χωρίς αυτόν δεν σχηματίζεται βιώσιμη κυβέρνηση άρα μάλλον θα είναι στο “κέντρο” της νέας κυβέρνησης. Ο Ν.Μπαϊκάλ θεωρείται “παραδοσιακός” πολιτικός στις Ελληνοτουρκικές σχέσεις και το κυπριακό, ανήκει στη λέσχη των “ακραίων” έχοντας ως δεξί του χέρι στα ελληνοτουρκικά τον επιφανη διπλωματη Ινάλ Μπατού.

Ορισμένα πράγματα ασφαλώς θα αλλάξουν εάν είναι στην κυβέρνηση, αλλά αυτό θα εξαρτηθεί από τους αριθμούς και τις ισορροπίες στις 3 Νοεμβρίου. Ένα μίγμα Μπαϋκάλ-Μπαχτσελί-Ερντογάν είναι εκρηκτικό από κάθε άποψη γιατί στερείται μιας “χημείας” για να είναι σε θέση να πάρει αποφάσεις στα δύσκολα (Κυπριακό-Ευρωπαϊκή πορεία). Αυτό είναι το μείζον. Άλλωστε γι΄αυτό Ουάσιγκτον και Βρυξέλλες ευνοούσαν εκλογές τώρα. Με τα νέα δεδομένα μάλλον ανησυχούν. Το τουρκικό στοίχημα (ισχυρή κυβέρνηση, ικανή να πάρει σοβαρές αποφάσεις) δεν φαίνεται να πηγαίνει προς την επίλυση του.

Τα βήματα σημειωτόν δεν ευνοούν κανένα, πλην βεβαίως, εκείνα των στρατηγών….