Το τρένο και το δίλημμα

Οι εξελίξεις στα ευρωπαϊκά μέτωπα τρέχουν και αναδεικνύουν νέα ζητήματα δημόσιου προβληματισμού. Οι χώρες-μέλη της ΕΕ επέλεξαν την κοινοβουλευτική διαδικασία για συζήτηση και επικύρωση της Συνθήκης της Λισσαβόνας, ενώ η Ιρλανδία το δημοψήφισμα λόγω πρόνοιας του δικού της συντάγματος. Εκτιμώ ότι η επιλογή της κοινοβουλευτικής διαδικασίας είναι προτιμότερη, προσφέρεται για εξειδικευμένη συζήτηση πάνω σε πολύπλοκα κείμενα. Η διαδικασία του δημοψηφίσματος μπορεί να επιλέγεται πάνω σε σαφή, διλημματικά, κορυφαία θέματα όπως η ένταξη ή η αποχώρηση από την ΕΕ, ορισμένες χώρες ζήτησαν την ψήφο των πολιτών στο ζήτημα των εκτρώσεων κλπ. Η εμπειρία με τα δημοψηφίσματα πάνω σε πολύπλοκα ζητήματα όπως η Συνθήκη της Λισσαβόνας, ή πιο πριν το ευρωσύνταγμα, αποδεικνύει ότι αυτά περιπλέκονται με την πολιτική συγκυρία, τις εσωτερικές κομματικές αντιπαλότητες και το αποτέλεσμα δεν μπορεί να θεωρηθεί ως μια ευκρινής απάντηση πάνω σε πολύπλοκα κείμενα. Πιθανώς ορισμένες αντιφατικές επιδιώξεις να σχηματίσουν μια πλειοψηφία αλλά αυτό δεν αποτελεί εισήγηση πάνω στο δια ταύτα. Εκτιμώ ότι κατά περίπτωση και οι δύο τρόποι είναι αναγκαίοι και η χρήση τους αποτελεί κάθε φορά θέμα επιλογής της πολιτικής ηγεσίας που ενδιαφέρεται να επιτύχει υψηλούς στόχους.

Οι ιρλανδοί ψήφισαν την απόρριψη της Συνθήκης της Λισσαβόνας όπως και πιο πριν η πλειοψηφία των δανών καταψήφισε το ευρώ. Εάν ένας λαός δεν θέλει, ταυτόχρονα οφείλει να απαντά ταυτόχρονα στο αυτονόητο ερώτημα τι ακριβώς θέλει, τι εισηγείται, τι προτείνει στο αμέσως προσεχές μέλλον και η δημοψηφισματική διαδικασία, από τη φύση της, δεν μπορεί να δώσει αυτές τις σύνθετες απαντήσεις. Ασφαλώς κάθε λαός επιλέγει ότι κρίνει ως προτιμότερο αλλά αυτό που μετράει είναι η συνολική άποψη του οιονεί «ευρωπαϊκού λαού», κάτι που δεν μπόρεσε να προβλέψει ή να θεσμοθετήσει η σημερινή ηγεσία της ΕΕ. Η ΕΕ δεν είναι μια διακρατική συνεργασία. Αποτελεί ένα μείγμα συνεργασίας λαών, πολιτών, κυβερνήσεων πάνω σε ελεύθερη βάση με ορισμένα ομοσπονδιακά χαρακτηριστικά. Οι αποφάσεις λ.χ. του Συμβουλίου Υπουργών είναι υποχρεωτικές, έστω και εάν ένα μέλος μειοψήφισε στη διαδικασία της λήψης μιας απόφασης.  Συνεπώς η απόφαση των ιρλανδών με λιγότερο από ένα εκατομύριο ψήφους δεν μπορεί να μπλοκάρει τη συνολική βούληση των 450 εκατομυρίων πολιτών της ΕΕ. Εάν συνέβαινε αυτό θα ήταν μια πράξη αντίθετη με τη δημοκρατική διαδικασία. Είναι όμως εξίσου θεμιτό και εκείνες οι δυνάμεις που επιθυμούν να προχωρήσουν να έχουν αυτό το δικαίωμα. Την  ταχύτητα ενός τρένου δεν μπορεί να την καθορίζει ο επιβάτης της κάθε φορά τελευταίας αμαξοστοιχίας…