Το Βατερλό των Ηνωμένων Πολιτειών

Ως γνωστόν, οι ΗΠΑ πάσχουν από το σύνδρομο του αλάνθαστου. Ουδείς αναγνωρίζει σοβαρά λάθη. ακόμα και για το Βιετνάμ, περισσότερο έφταιγαν οι συγκυρίες παρά οι επιλογές τους. Έτσι και στο νέο πολιτικό τους Βιετνάμ, που ονομάζεται Τουρκία. Πρόκειται, κατ’ ουσία, για δύο περιπτώσεις που, ενώ διαφέρουν ουσιωδώς ως προς τα μέσα, στην ανάλυση μοιάζουν αρκετά. Η Ουάσιγκτον τρέφει ιδιαίτερη εκτίμηση στη γεωπολιτική αξία του τουρκικού χώρου, είτε επί ψυχρού πολέμου είτε επί νέας τάξεως. Από αυτό το γεγονός, μέχρι την πρακτική του εφαρμογή, η απόσταση είναι τεράστια. Το τελευταίο παράδειγμα είναι ντενκτασικό: η χυδαία φάρσα των ψευδοεκλογών και η τελική τύχη του Έρογλου στέλνουν ένα ισχυρό μήνυμα προς όλους. Μοναδικός παίκτης στο ψευδοκράτος είναι ένας άνθρωπος των σπηλαίων, ένας αντιδραστικός φεουδάρχης. Το Συμβούλιο Εθνικής Ασφάλειας επέβαλε τη σιωπή του νεκροταφείου στο ψευδοκράτος. Οι ΗΠΑ σιωπούν, κάνουν πως δεν καταλαβαίνουν, ενώ υψηλόβαθμοι Αμερικανοί αξιωματούχοι έως την αυλή του Ρ. Χόλμπρουκ και της Μ. Όλμπραϊτ – εκφράζονται σε ιδιωτικές συνομιλίες με τα πιο άγρια επίθετα για τον Ντενκτάς. Γι’ αυτό και δεν είναι σε θέση (;) να ψελλίσουν δυο – τρεις κουβέντες για την παγιωμένη τρομοκρατία του Αττίλα και μέσω αυτού, του Ντενκτάς. Εάν το Βιετνάμ υπήρξε το Βατερλό της ασιατικής πλευράς στην εξωτερική πολιτική των ΗΠΑ, η Τουρκία είναι το ευρωπαϊκό Βατερλό τους. Όλα τα στοιχήματά τους έχουν καταρρεύσει. Συμπάθησαν την Τσιλέρ, για να καταλήξει στις αγκάλες των Γκρίζων Λύκων και της διαφθοράς. Στήριξαν το Γιλμάζ για να χαθεί στο περιθώριο ως σκανδαλοποιός. Αγάπησαν τον Ετζεβίτ, για να παριστάνει σήμερα τον ψευδοπρωθυπουργό, υποφέροντας από την επάρατη νόσο, χωρίς δυνάμεις, χωρίς προοπτική. Δοκίμασαν όλες τις συνταγές, εκτός από μια. Δοκίμασαν, πίεσαν, απέτυχαν. Σήμερα η Τουρκία βρίσκεται ανάμεσα στο δικό της φαύλο κύκλο, με μια πολιτική ηγεσία που υποκύπτει – όσο ποτέ άλλοτε – στις επιταγές των Στρατηγών, ανίκανη να πάρει αποφάσεις, ανήμπορη να εκλέξει Πρόεδρο της χώρας της χωρίς πράσινο φως από τους επιτελάρχες, ανίκανη – ακόμα και στο ψευδοκράτος – να αφήσει τον Έρογλου να οδηγηθεί στο Β’ γύρο, μήπως και τα ποσοστά του Ντενκτάς είναι μειωμένα σε σχέση με το παρελθόν.

Οι ΗΠΑ πολύ δύσκολα θα αναπροσαρμόσουν τις παγιωμένες συμπεριφορές τους. Το σύνδρομο του αλάνθαστου δεν τους επιτρέπει να κοιτάξουν ξανά ορισμένες επιλογές τους, και να τις αναπροσαρμόσουν έστω και μερικώς. Το νέο κλίμα στις ε/τ σχέσεις – αυτή τη χρονική συγκυρία – υπάρχει μόνο και μόνο επειδή η Αθήνα χορεύει ταγκό μόνη της. Εάν και στο Γ’ γύρο των συνομιλιών, για το κυπριακό, όλα είναι ακίνητα – όπως όλοι προβλέπουν – είναι πλέον επιτακτική ανάγκη όπως η Ελληνική Κυβέρνηση αναδιαμορφώσει κινήσεις, επιλογές, προτεραιότητες της μέσα στο δημιουργικό πλαίσιο που της προσφέρει η «Εταιρική Σχέση Τουρκίας – Ε.Ε.» το φθινόπωρο του 2000…
Εφημερίδα, ΤΟ ΒΗΜΑ, 1996