Βιβλιοκριτική: Δημόσιο σχολείο-οδηγίες κρίσεως.
Λέγεται συχνά ότι κάθε συζήτηση για την παιδεία είναι πάντα επίκαιρη. Υπαρχει μια ακόμα απόδειξη ότι η πιο πάνω ρήση ισχύει: το προσφάτως εκδοθέν βιβλίο του φιλόλογου Παύλου Παύλου «Δημόσιο Σχολείο-Οδηγίες Κρίσεως», εκδόσεις Πάργα, 2008. Το βιβλίο αυτό με τον υπότιτλο «Κριτική Προσέγγιση του Εκπαιδευτικού Συστήματος της Κύπρου, Αφορισμοί και Προτάσεις», αποτελεί ένα πολύ χρήσιμο εργαλείο προσέγγισης για όλα όσα περιβάλλουν και χαρακτηρίζουν το σημερινό σχολείο. Ο Π. Παύλου δεν κρύβεται, δεν στρογγυλεύει τα πράγματα για να πάρει ανούσιους επαίνους, δεν θέλει απλώς να αρέσει σε όσους πιστεύουν ότι όσο πιο πολύ σιωπάς τόσο πιο γρήγορα θα «ανέβεις». Ο συγγραφέας θέτει προβλήματα, τολμά, εισηγείται. Έχει απόψεις τις οποίες διαμόρφωσε μέσα από την επαγγελματική και συνδικαλιστική του δράση του: φιλόλογος, συνδικαλιστής και πολίτης με αυξημένη πολιτική συνείδηση. Από τα θέματα/κεφάλαια που καλύπτει το βιβλίο αναφέρω ενδεικτικά τα εξής: σχολείο και κοινωνία, εκπαιδευτική μεταρρύθμιση, τρόπος διορισμού και λειτουργίας της ΕΕΥ, αξιολόγηση του εκπαιδευτικού, το συνδικαλιστικό κίνημα, μαθητικός συνδικαλισμός, το ολοήμερο σχολείο, η λύση με τα τετράμηνα, οι εργαζόμενοι μαθητές, η αυτονομία της σχολικής μονάδας, βία και σχολική παραβατικότητα, παραπαιδεία, τρόπος διορισμού των εκπαιδευτικών,
το όριο αφυπηρέτησης κ.ά
Τα πιο πάνω κεφάλαια δεν είναι εκτός σχεδίου, δεν κυκλοφορούν ατάκτως: ειδικό κεφάλαιο με τον τίτλο «Σχολείο και Πολιτική» εντάσσει τα επιμέρους στο σύνολο γιατί ο συγγραφέας εκτιμά «ότι το κυπριακό εκπαιδευτικό σύστημα…διατηρεί την απόλυτη σύνδεσή του με όλες τις φάσεις της πολιτικής ζωής της Κύπρου» και κρίνει ότι «το σχολείο από την ίδρυση της Κυπριακής Δημοκρατίας και εξής ήταν χώρος υλοποίησης εθνικής πολιτικής…» (σελ. 29). Ειδικό κεφάλαιο ως «προσάρτημα» υπό τον τίτλο «Οι επιλογές και ο ρόλος των εκπαιδευτικών Μ.Ε. και της οργάνωσής τους υπό το φως των εξελίξεων στο εσωτερικό και στο κυπριακό κατά την περίοδο 1960-1967», φέρνει στο φως ενδιαφέροντα ντοκουμέντα μιας άλλης, «μεταβατικής», εποχής. Το προσάρτημα προβληματίζει: πόσο δηλαδή κοντά μας είναι οι συζητήσεις, οι αναζητήσεις και οι οργισμένες αντιθέσεις της τότε εποχής…
Διάβασα με ενδιαφέρον το βιβλίο. Κάθε σελίδα, σου «επιβάλλει» να προχωρήσεις, να συνεχίσεις την αναζήτησή σου. Βρήκα ενδιαφέροντα πράγματα και ιδέες, βρήκα όμως και κάτι πιο σημαντικό: θεώρησα τη συγγραφική του δουλειά του Π. Παύλου ως συνάντηση με την πολιτική του συγκεκριμένου. Σε κάθε κεφάλαιο καταθέτει συγκεκριμένες εισηγήσεις, έχει απόψεις σε απλά και σύνθετα σχολικά ζητήματα, διαγράφει συγκεκριμένες ιδέες για όσα απασχολούν το σημερινό σχολείο. Αυτό δεν σημαίνει ότι ο αναγνώστης πρέπει να συμφωνεί με το συγγραφέα, ούτε να γίνει «οπαδός» του βιβλίου, αυτό άλλωστε θα ακύρωνε τη βασική του παιδευτική αξία, την αδέσμευτη σκέψη. Ο αναγνώστης μπορεί να εμπλουτίσει τις γνώσεις του, να ανακατέψει το κλασσικό με το ανατρεπτικό και να βγει στο τέλος «σοφότερος» σε ότι αφορά το διαρκώς αναπάντητο ερώτημα «τι πρέπει να γίνει» για να βγει το δημόσιο το σχολείο από την κρίση. Με το τέλος της ανάγνωσης του βιβλίου αναρωτήθηκα για το πόσα θα μπορούσαν να είχαν γίνει για δύο περίπου δεκαετίες στο χώρο της παιδείας όταν πολιτικοί προϊστάμενοι στο χώρο αυτό ζούσαν με τις ιδέες μιας άλλης εποχής. Επιλογικά υποστηρίζω ότι το βιβλίο του Π. Παύλου «Δημόσιο Σχολείο-Οδηγίες Κρίσεως», εισφέρει σημαντικά πράγματα για όλους όσους επιθυμούν να αναζητήσουν τις προϋποθέσεις για το καλύτερο δημόσιο σχολείο. Είτε είναι εκπαιδευτικοί, είτε γονείς, είτε παραγωγοί επκαιδευτικής πολιτικής.
Λάρκος Λάρκου