Βραβείο Γιάννος Κρανιδιώτης 2008
Είναι με ιδιαίτερη χαρά που σήμερα απευθύνω αυτά τα λόγια στην εκδήλωση που οργανώνουν ο ΟΠΕΚ και η Επιτροπή του Βραβείου Γ. Κρανιδιώτης με αφορμή την απονομή του Βραβείου Γιάννος Κρανιδιώτης στο Νίκο Θέμελη. Καλωσορίζω όλους εσάς που τιμάτε με την παρουσία σας την εκδήλωσή μας. Ιδιαίτερα ευχαριστώ τον πρόεδρο Χριστόφια που έθεσε την εκδήλωση υπό την αιγίδα του, είναι μαζί μας για να απονέμει το βραβείο στον Νίκο Θέμελη.
Φίλες και Φίλοι
Όπως είναι επόμενο, η εκδήλωσή μας αποτελεί μια καλή ευκαιρία να θυμηθούμε τον Γιάννο Κρανιδιώτη. Η Κύπρος στο σύνολό της αναγνωρίζει το έργο του, γνωρίζει τον σπουδαίο αγώνα που έφερε σε αίσιο πέρας. Μένει στην ιστορία ως ο αρχιτέκτονας της ένταξης της Κύπρου στην ΕΕ, ο πολιτικός που σφράγισε όλους τους μεγάλους σταθμούς του ευρωπαϊκού αγώνα. Η ένταξη στην ΕΕ ήταν το όνειρο της ζωής του, αυτό που εν ζωή καθοδήγησε μέχρι το τελευταίο του σκαλί. Αφιέρωσε όλη την ενέργεια, το πάθος του, τη σκέψη του για να προωθήσει μια σειρά από στόχους, με κορυφαίο την ένταξη στην ΕΕ.
Ως πολιτικός και διπλωμάτης αγωνίστηκε για την Ελλάδα με ανοικτούς ορίζοντες, την ισχυρή Ελλάδα με φωνή και ρόλο στις διεθνείς σχέσεις. Με συνέπεια δούλεψε για την αποκλιμάκωση της έντασης στα Βαλκάνια, τη συνεργασία των χωρών της Μαύρης Θάλασσας, την προώθηση του διαλόγου παλαιστινίων και Ισραήλ με τις συναντήσεις της Βουλιαγμένης, και την τοποθέτηση των ε/τ σχέσεων σε άλλη βάση.
Όργωσε με πάθος όλον κόσμο για την ελεύθερη Κύπρο. Στα μέσα της δεκαετίας του ’80 συνέλαβε αυτό το μεγαλοφυές σχέδιο, η Κύπρος να καταστεί μέλος της ΕΕ, και μέσα σε 13 χρόνια το είδε να παίρνει σάρκα και οστά. Με δυσκολίες και συγκρούσεις, αλλά και με αυτοπεποίθηση, με
καθαρή σκέψη και μαχητικό πνεύμα. Πίστευε ότι η ένταξη στην ΕΕ μπορεί να γίνει ο καταλύτης για την επίλυση του κυπριακού.
Ως σημαντικός ευρωπαϊστής κατέθεσε ιδέες για την ομοσπονδιακή ΕΕ, προτάσεις που θα ενίσχυαν το ρόλο της ΕΕ ως παράγοντα ειρήνης στις διεθνείς υποθέσεις. Από κάθε του βήμα. Ως Ειδικός Γραμματέας Ευρωπαϊκών Θεμάτων, ως ευρωβουλευτής, ως υφυπουργός, ως αναπληρωτής Υπουργός Εξωτερικών.
Ως σοσιαλιστής, ως αν. Γραμματέας Διεθνών Σχέσεων στο ΠΑΣΟΚ προώθησε δράσεις τόσο στη Σοσιαλιστική Διεθνή όσο και στο Ευρωπαϊκό Σοσιαλιστικό Κόμμα με στόχο την κοινωνική ΕΕ, τη δικαιότερη κατανομή του πλούτου, την κοινοτική αλληλεγγύη και την στήριξη των πιο αδύνατων περιοχών του πλανήτη μας.
Ως διανοούμενος πολιτικός ασχολήθηκε με τα νεοελληνικά γράμματα, το Σεφέρη, το βιβλιοπωλείο «Εστία» στη Λευκωσία, συγγραφέας βιβλίων για το κυπριακό και την ΕΕ, ζωγράφιζε.
Πέτυχε πολλά γιατί προώθησε τη διπλωματία των διασυνδέσεων, προέβλεπε εξελίξεις, ακολουθούσε σχέδια και κυρίως αξιοποιούσε τις ισορροπίες συμφερόντων που ήταν μπροστά του. Στη διπλωματική δράση του, το χαμόγελο της διπλωματικής αβρότητας εναλλασσόταν με σκληρή διαπραγματευτική τακτική, με τεκμηριωμένα επιχειρήματα για να επιτευχθεί ένας μείζων εθνικός στόχος.
Επιστέγασμα της πολιτικής του διορατικότητας υπήρξε η διαμόρφωση του πολιτικού πλαισίου για να διεκδικήσει η Ελλάδα στο Ελσίνκι την απρόσκοπτη ενταξιακή πορεία της Κύπρου. Δεν μπόρεσε να είναι παρόν στη Σύνοδο Κορυφής του Ελσίνκι στις 14 Δεκεμβρίου 1999. Έφυγε στις 14 Σεπτεμβρίου 1999. Ο Κ. Σημίτης πέτυχε το στόχο και χάρις στο Ελσίνκι η Κύπρος έγινε πλήρες μέλος της ΕΕ. Με την άσκηση της πολιτικής των διασυνδέσεων, οι τότε «14» συμφώνησαν σε ένταξη της Κυπριακής Δημοκρατίας στην Ε.Ε.
Μια συνολική κρίση για το έργο του Γιάννου βεβαιώνει το απολύτως τεκμηριωμένο. Ο Γιάννος Κρανιδιώτης υπήρξε ο αρχιτέκτονας της μόνης, μεγάλης πολιτικής που νίκησε, από το 1974 έως σήμερα.
Φίλες και Φίλοι,
Αυτή η αποψινή συνάντηση του Γιάννου Κρανιδιώτη με τον Νίκο Θέμελη είναι μεστή εξαιρετικών νοημάτων. Φίλοι εκ βαθέων, άνθρωποι της ουσίας, του ορθολογισμού, του οράματος που μπορεί να γίνει αποτέλεσμα. Ο Ν. Θέμελης καταξιώνεται ως ένας κορυφαίος άνθρωπος των νεοελληνικών γραμμάτων. Να μου επιτρέψετε να προσθέσω ότι ο Νίκος Θέμελης προσέφερε τα μέγιστα στον αγώνα για την ένταξη της Κύπρου στην ΕΕ. Ως ο πιο στενός συνεργάτης του Κ. Σημίτη συμμερίστηκε τις αγωνίες και τους αγώνες της Κύπρου όσο ελάχιστοι. Γνωρίζω ότι κάθε επαινετική αναφορά στην προσφορά του προσκρούει στη δική του σεμνότητά. Σήμερα όμως που είναι ανάμεσά μας μπορούμε να μιλήσουμε λίγο πιο δυνατά.
Νίκο Θέμελη, αν ο Γιάννος ήταν ανάμεσά μας, θα σου απένειμε τον πρέποντα έπαινο με τη χαρακτηριστική του φράση «αγάπησε αυτό που έκανε, δούλεψε πολύ, ήταν πάντα σοβαρός…»
Παίρνει τα νεοελληνικά γράμματα σε ένα νέο συνδυασμό λογοτεχνίας, ιστοριογραφίας με συνδετικό κρίκο τον ανθρωπισμό που μιλά στην καρδιά πολλών. Το έργο του αποτελεί ένα καινοτόμο πεδίο έκφρασης, ένα ζωντανό κοίταγμα με την ιστορία της λεπτομέρειας, τα πολλά της πρόσωπα της, τους ανθρώπινους χαρακτήρες, εικόνες μέσα από τις περιπέτειες που έζησε ο νέος ελληνισμός. Λόγος κλασσικός, μεστός νοημάτων, λόγος της ανοχής, διακριτικός, ευγενικός!
Είναι πολύ σημαντικό να θυμόμαστε ότι το έργο του έγινε πιο γνωστό από το συγγραφέα του, το έργο του άνοιγε δρόμους και ακολουθούσε ο ίδιος ο συγγραφέας. Ως επίλογο της παρέμβασής μου, διαλέγω μια φράση του από πρόσφατη συνέντευξή του Νίκου Θέμελη στο περιοδικό «Ρεύμα»:
«Μόνη διέξοδος, -επίπονη, μακρόσυρτη- να αναστοχαστούμε τον πολιτισμό μας, Να επιλέξουμε αξίες και αρχές, τι θα κρατήσουμε και για ποιες θα πρέπει να αγωνιστούμε. Με διάλογο, με κατανόηση, χτίζοντας μια καινούρια εμπιστοσύνη».
ΛΑΡΚΟΣ ΛΑΡΚΟΥ
ΠΡΟΕΔΡΟΣ ΟΠΕΚ
ΟΜΙΛΙΑ ΣΤΗΝ ΕΚΔΗΛΩΣΗ ΑΠΟΝΟΜΗΣ ΤΟΥ ΒΡΑΒΕΙΟΥ ΓΙΑΝΝΟΣ ΚΡΑΝΙΔΙΩΤΗΣ ΣΤΟ ΝΙΚΟ ΘΕΜΕΛΗ
ΛΕΥΚΩΣΙΑ, 25/2/09