2018: Μετάβαση στον κόσμο της αβεβαιότητας

Τι μπορεί να είναι το 2018 σε παγκόσμιο επίπεδο; Μάλλον μια χρονιά αβεβαιότητας. Το 2017 μεταφέρει στις πλάτες του βαρύ φορτίο για το νέο έτος, 2018. Το δεσμεύει σε υψηλό βαθμό, καθώς η κορυφαία εξέλιξη για το 2017, υπήρξε η ανάληψη της εξουσίας στις ΗΠΑ από τον Ν. Τραμπ. Με την οπισθοδρόμηση των ΗΠΑ στον απομονωτισμό με το πρόσχημα «η Αμερική πρώτα», με την καθόλου επικοινωνία ΗΠΑ-ΕΕ, καθώς και με την ολοένα και πιο παράξενη σχέση ΗΠΑ-Ρωσίας, όλα μπαίνουν σε νέο, εξαιρετικά ρευστό σκηνικό.

Ως κύριο αποτέλεσμα της μεταστροφής των ΗΠΑ βλέπω, κυρίως, την αδυναμία συντονισμού ισχυρών παικτών για επίλυση διεθνών διενέξεων όπως έγινε με το Ιράν το 2015. Είδα την επιτυχή κατάληξη της συμφωνίας για το πυρηνικό πρόγραμμα του Ιράν ως ένα νέο μοντέλο επίλυσης διεθνών προβλημάτων: σε συνεργασία οι ΗΠΑ, η Ρωσία, η Κίνα, η Γαλλία, η  Βρετανία, με την προσθήκη της Γερμανίας, συν ΟΗΕ, ΕΕ! Το μοντέλο «6, συν 2» έδινε περισσότερες ελπίδες στην μάχη για την παγκόσμια ειρήνη και ασφάλεια. Τώρα ο Τραμπ, εκ προθέσεως, αποσταθεροποιεί ένα τρόπο που υποσχόταν περισσότερα.

Στην ΕΕ οι προκλήσεις για το 2018 έχουν ως πηγή προέλευσής τους τον πρόεδρο Γιούνκερ. Σύμφωνα με το ηλ. «Βήμα» «οι τρεις πυλώνες του σχεδίου Γιούνκερ είναι η δημιουργία του Ευρωπαϊκού Νομισματικού Ταμείου (που οδηγεί σε de facto απομάκρυνση του ΔΝΤ από τον ευρωπαϊκό χώρο), η ολοκλήρωση της τραπεζικής ένωσης με εγγυημένο το 100% των καταθέσεων και ο θεσμός του υπουργού Οικονομικών της ευρωζώνης, που θα είναι ταυτόχρονα πρόεδρος του Εurogroup και αντιπρόεδρος της Κομισιόν.

Η φιλοσοφία Γιούνκερ είναι μέχρι και τις ευρωεκλογές του 2019 να ανοίξει ένα «παράθυρο ευκαιρίας για την Ευρώπη», δεδομένου μάλιστα ότι για πρώτη φορά και οι 28 χώρες της Ενωσης βρίσκονται σε τροχιά ανάπτυξης και η ανεργία μειώνεται. Ως εκ τούτου, απόλυτη προτεραιότητα για την Ευρωπαϊκή Επιτροπή και τον πρόεδρο Γιούνκερ είναι «να φτιάξουμε τη σκεπή του σπιτιού τώρα που δεν βρέχει» και να χτίσουμε τη «νέα ΟΝΕ, το νέο ευρώ».

Για τον λόγο αυτόν έχει αποφασιστεί να επιταχυνθεί η διεύρυνση. Το 2019 αναμένεται να ενταχθούν στο ευρώ οι χώρες που πληρούν τα κριτήρια του Μάαστριχτ, με πρώτη την Κροατία.

Το σχέδιο προβλέπει στις 29 Μαρτίου 2019, ημερομηνία του Brexit, στη Σύνοδο Κορυφής που θα γίνει στο Σιμπίου της Ρουμανίας, μια πόλη στην Τρανσυλβανία, να ανακοινωθoύν τα επόμενα βήματα για την ένταξη στην Ευρωπαϊκή Ενωση της Σερβίας και του Μαυροβουνίου. Ο στόχος του σχεδίου Γιούνκερ είναι σαφής: την ώρα που οι Βρετανοί θα φεύγουν, η Ευρώπη να μεγαλώνει» (από την ηλ. έκδοση του «Βήματος»).. 

Στη Μ. Ανατολή οι μη εξελίξεις φέρουν την υπογραφή Νετανιάχου. Δεν έχω καμμιά αμφιβολία για την πολιτική που ασκεί.  Δεν επιδιώκει διαπραγματεύσεις, ούτε έναν βιώσιμο συμβιβασμό με την παλαιστινιακή ηγεσία. Παίζει με το χρόνο, κτίζει νέους οικισμούς και εφαρμόζει την πιο αδιάλλακτη πολιτική που εφάρμοσε ισραηλινή ηγεσία στο παλαιστινιακό.
Ο Β. Νετανιάχου τρεφόταν από την ανόητη ηγεσία της Χαμάς και τώρα που αυτή η ηγεσία κάνει στροφή στο ρεαλισμό, έρχεται ο ίδιος να θέσει τόσους και τέτοιος όρους που καθιστούν τη διεξαγωγή διαπραγματεύσεων ανέφικτη.
Ωστόσο, η λύση των δύο κρατών είναι η μόνη δυνατή. Είναι τόσο απλό, αλλά και τόσο δύσκολο, καθώς όλα πλέον εξαρτώνται από τους εσωτερικούς συσχετισμούς στο Ισραήλ. Αυτό το ξέρει ο Β. Νετανιάχου γι’ αυτό παίζει το χαρτί που ικανοποιεί ακραίους, υπερορθόδοξους, φανατικούς ψηφοφόρους.
Στο κυπριακό πολλά θα εξαρτηθούν από τα αποτελέσματα στις προεδρικές στις 28 Ιανουαρίου 2018 για την εκλογή προέδρου της Κυπριακής Δημοκρατίας. Η ανανέωση της λαϊκής εντολής υπό τις παρούσες συνθήκες είναι αναγκαία. Χρειάζεται μια ξεκάθαρη εντολή με στόχο την επίλυση στη βάση του «Πλαισίου Γκουτέρες» όπως παρουσιάστηκε στο Κρανς Μοντάνα τον Ιούλιο. Η ψηφοφορία στην τ/κ για τη «Βουλή» στις 7 Ιανουαρίου 2018 θα επιτρέψει να δημιουργηθεί μια καλύτερη κατανόηση των τάσεων που παράγει αυτή την περίοδο η τ/κ κοινότητα.
Ο  ΓΓ του ΟΗΕ Α. Γκουτέρες στην Έκθεση των καλών υπηρεσιών προς το ΣΑ στις 30 Σεπτεμβρίου γράφει τα εξής ως μια κύρια πυξίδα για το κυπριακό για το 2018:
«Επαναβεβαιώνω την ετοιμότητα των Ηνωμένων Εθνών να βοηθήσουν τα μέρη εάν αποφασίσουν από κοινού να συμμετάσχουν σε μια τέτοια διαδικασία με την απαραίτητη πολιτική βούληση, προκειμένου να ολοκληρώσουν τη στρατηγική συμφωνία που αναδύθηκε στο Κραν Μοντανά. Τους ενθαρρύνω, επίσης, να αναζητήσουν τρόπους για τη διατήρηση του σώματος των εργασιών που οικοδομήθηκαν σε όλη τη διάρκεια της διαδικασίας με τη μορφή συγκλίσεων και κατανοήσεων και συσσωρεύτηκαν κατά τη διάρκεια των δύο τελευταίων ετών.
Πιστεύω ακράδαντα ότι θα πρέπει να ακολουθηθεί μια προσέγγιση πακετοποίησης για συγκεκριμένα βασικά ζητήματα, όπως αυτή που καθοδήγησε τις συζητήσεις κατά τη διάρκεια των συναντήσεων στο Κραν Μοντανά. Στο μέλλον, θα πρέπει να αναζητηθεί συμφωνία σε στρατηγικό επίπεδο για τα βασικά εκκρεμή ζητήματα τα οποία θα αποτελέσουν τη βάση για τη συνολική διευθέτηση και ότι, μετά τη σύναψη μιας στρατηγικής συμφωνίας, θα πρέπει να εκπονηθούν λεπτομέρειες σε τεχνικό επίπεδο».
Το υλικό που έχει μέχρι τώρα συμφωνηθεί επιτρέπει την ουσιώδη πρόοδο και την κατάληξη σε συμφωνία επίλυσης. Φτάνει μόνο αυτό; Ασφαλώς και όχι! Απαιτείται πρώτα από όλα ισχυρή θέληση, αποφασιστικότητα, κινητοποίηση της κοινής γνώμης. Ο Α. Γκουτέρες υπογραμμίζει: «πρώτα σύναψη μιας στρατηγικής συμφωνίας», μετά «να εκπονηθούν λεπτομέρειες σε τεχνικό επίπεδο».

Λάρκος Λάρκου