Η περιχαράκωση των πέντε στις οχτώ

Στις μέρες μας εξελίσσεται μια δημόσια συζήτηση εξαιτίας της πρωτοβουλίας ενός δεκαεξάχρονου να κατεβάσει την τουρκική σημαία από ένα τ/κ σχολείο στο κατεχόμενο χωριό της Λύσης, στις 8 του Σεπτέμβρη. Ακούγονται ερωτήματα για το ποια μορφή θα έπρεπε να έχει η στήριξή μας για την Κύπρο σήμερα. Πατριωτισμός δεν σημαίνει ηχηρές διακηρύξεις, ούτε ανυποχώρητη στάση στα επουσιώδη και εκκωφαντική σιωπή στα μεγάλα. Ωφέλιμη πολιτική για την Κύπρο σήμερα, σημαίνει προσπάθεια για ένα βιώσιμο συμβιβασμό που θα τον θωρακίζουν, πρώτο, η ωριμότητα του κυπριακού λαού, δεύτερο, οι Ευρωπαικές Συνθήκες και, τρίτο, η οικοδόμηση κοινών συμφερόντων.

Είναι καθήκον μας να αξιοποιήσουμε κάθε δυνατότητα για να φέρουμε τη λύση μια μέρα πιο γρήγορα. Να αξιοποιήσουμε κάθε προσφερόμενη δυνατότητα με τις πολλές διαστάσεις που παρέχει η άσκηση της «χαμηλής πολιτικής», όπως λ.χ η μαζική παρουσία κατοίκων της Λύσης σε μια θρησκευτική τελετή, ή η θεατρική παράσταση «Ιππόλυτος» στη Σαλαμίνα από τον ΘΟΚ. Οι δραστηριότητες αυτού του είδους, καθώς και οι κοινές δράσεις ανάμεσα σε ε/κ και τ/κ οργανώσεις, φέρνουν τους πολίτες πιο κοντά, μειώνουν την προκατάληψη και αυξάνουν την εμπιστοσύνη. Να αξιοποιήσουμε κάθε δυνατότητα που παρέχουν οι σημερινοί συσχετισμοί, με στόχο να τους αλλάξουμε, με κατεύθυνση την μια και ενωμένη Κύπρο. Αλλιώς, μέσα από επιπόλαιες, ή λανθασμένες ενέργειες, ή μέσα από την εκτεταμένη αδράνεια, θα αφήνουμε τα πράγματα ως έχουν και έτσι η Κύπρος θα κατεβαίνει σκαλί- σκαλί στην περιθωριοποίηση.

Κάθε ηγέτης έχει την ευθύνη να χειρίζεται εξελίξεις- όσες μπορεί να επηρεάσει και όσες, με τις επιλογές του, μπορεί να αποφύγει ή να παρεμποδίσει. Δεν μεταφέρονται οι ευθύνες σε άλλους. Αν λ.χ. η κυβέρνηση πίστεψε ότι θα ενεργεί στα ζητήματα που συνδέονται με την ΑΟΖ, όπως στα ζητήματα της αγροτικής πολιτικής, θα οδηγηθεί σε αδιέξοδα γιατί στη θάλασσα αναπτύσσονται σημαντικά γεωπολιτικά συμφέροντα και οι μεγάλες εταιρείες παίζουν καθοριστικό ρόλο.

Το ανηλεές παιχνίδι επίρριψης ευθυνών ισοδυναμεί με αυτάρεσκη δικαίωση γύρω από το «αλάνθαστο» κέλυφος της ε/κ καθαρότητας. Εξίσου επικίνδυνη είναι και η στρατηγική της «περιχαράκωσης» μέσα από τη δημιουργία μιας εικονικής πραγματικότητας, αυτής που κατασκευάζουν κάθε βράδι στις Οκτώ, τα πέντε τηλεοπτικά κανάλια. Η ποδηγέτηση των ειδήσεων προδίδει άγχος. Γιατί θέλουν να ελέγχουν το κάθε τι; Η περιχαράκωση στον κόσμο της μονομέρειας και της παραπλάνησης στα δελτία ειδήσεων, ισοδυναμεί στις μέρες μας με παραίτηση. Ισοδυναμεί με ώθηση της κοινής γνώμης σε σταδιακή αποδοχή της σημερινής κατάστασης πραγμάτων, «λύση» που μπορεί να προκύψει από την εξουθένωση της κοινής γνώμης, από τους αλλεπάλληλους τακτικισμούς, και το καταιγιστικό εμπόριο του φόβου το οποίο μάς πωλούν «τα Δελτία των 8».

Η λύση του κυπριακού δε θα προκύψει από καταγγελίες, ούτε μέσα από καλλιέργεια του φόβου για τη λύση. Μπορεί να προκύψει μόνο με καθαρή στρατηγική:

Αν αξιοποιήσουμε το πολύ σημαντικό «Πλαίσιο Γκουτέρες».

Αν αξιοποιήσουμε την ΕΕ ως «καταλύτη» της λύσης (νέο σύστημα ασφάλειας, ευρώ για όλη την Κύπρο, ανασυγκρότηση με νέες υποδομές, πλαίσιο προσαρμογής της οικονομίας στα στάδια της λύσης, πολιτικές για τη συνεργασία και τη συμφιλίωση)

Αν με τους χειρισμούς και τις θέσεις μας δίνουμε κύρος και αξιοπιστία στην υπόθεση της λύσης, και όχι με θεατρικές παραστάσεις σε διαδρόμους ξενοδοχείων, ή με προκατασκευασμένες ομιλίες που δεν διαθέτουν καμμιά αξιοπιστία, γιατί απευθύνονται μόνο στο εσωτερικό ακροατήριο.

Αν βελτιώνουμε τις κοινωνικές μας συμπεριφορές, αν βελτιώνουμε την κοινωνική συνοχή, οικοδομώντας μια κοινή στρατηγική για όλους τους κυπρίους.

Αν προωθούμε την παιδεία της κριτικής σκέψης και των ανοικτών οριζόντων.

Αν οι ευρωπαϊκές αξίες της ενότητας μέσα από την πολυφωνία, του σεβασμού στη διαφορετικότητα, ασκούν ολοένα και μεγαλύτερη επιρροή στην κοινή γνώμη.

Αν έχουμε πρωτοβουλίες σε όλα τα επίπεδα. Στη διπλωματία, όπως λ.χ. η παροχή τεχνογνωσίας στην τ/κ κοινότητα για να προετοιμαστεί για τη συμμετοχή της στην ΕΕ, κάτι στο οποίο ο τέως πρόεδρος Γ. Βασιλείου θα μπορούσε να κάνει εξαιρετική δουλειά. Όπως λ.χ. η πρωτοβουλία του Ευρωβουλευτή Τ. Χατζηγεωργίου για εγκατάσταση στο νησί μετά τη λύση μιας από τις έδρες του ΟΗΕ. Όπως, λ.χ. η συνεργασία με γειτονικές μας χώρες μέσα στο πλαίσιο της Ευρωπαϊκής Πολιτικής Γειτονίας, μια ενότητα από θέματα στα οποία ο Ι. Κασουλίδης θα μπορούσε να προσφέρει πολλά μαζί με πολύ καλούς κύπριους τεχνοκράτες.

Αν θεωρούμε ότι η επίλυση θα προκύψει, αφού πρώτα πάρουμε τη ρεβάνς από την Τουρκία για την εισβολή, τότε είναι βέβαιον ότι θα χρεωκοπήσουμε εφ’ όλης της ύλης. Μπορούμε να αλλάξουμε τα πράγματα, αν κατανοήσουμε ότι η νίκη ήρθε την 1η Μαιου 2004, γιατί αναπτύχθηκε μια διαφορετική στρατηγική- ωφέλη για την Κύπρο, πρόοδος στην Ευρωτουρκική σχέση, κέρδη για όλους, με επίκεντρο μια ευρωπαϊκή στρατηγική επίλυσης ιστορικών διαιρέσεων στην περιοχή. Θα βγούμε από τα αδιέξοδα μόνο αν έχουμε γνώση για το πώς παίζεται το παιχνίδι μέσα στο ευρωπαϊκό γήπεδο και αν αναλάβουμε τις κατάλληλες πρωτοβουλίες. Κανένας δεν θα σου χαρίσει τίποτε. Χρειάζεται πρώτα να πείσεις ότι μιλάς σοβαρά, ότι εννοείς αυτά που λες, κατά συνέπεια, μόνο με καθαρές πολιτικές θα έχουμε κατανόηση, συμμαχίες, υποστήριξη.

Το έργο της επίλυσης του κυπριακού είναι ένα μεγάλο έργο ελευθερίας, ένα έργο εκσυγχρονισμού της κοινωνίας μας και ένα έργο αλλαγής πολιτιστικού παραδείγματος- από την ε/κ «μονολιθικότητα» στην καλλιέργεια της κουλτούρας της συνεννόησης και της συνεργασίας μέσα στην Κύπρο και μέσα στην ΕΕ.

Λάρκος Λάρκου