Σοκ από πορσελάνη…

Το σοκ ήταν μεγάλο και η δημοσιογραφική επιμέλεια το έκανε ήδη διάσημο. Η δήλωση Κόφι Ανάν αφορά όλους. Ειδικότερα, όμως, εκείνους που γνώριζαν ήδη, από τον περασμένο Ιούνιο, πως ο Γ.Γ. του ΟΗΕ θα υπέβαλλε «εναρκτήρια δήλωση». Γνώση που προέκυπτε από επίσημη ενημέρωση του προέδρου Κληρίδη στο Εθνικό συμβούλιο. Η έκπληξη αφορά τους μη γνωρίζοντες. Για τα άλλα, οι κινήσεις τρέχουν με γοργούς ρυθμούς:

1) Η ανάλυση πάει κατευθείαν σε Ουάσιγκτον και Λονδίνο. Είναι η δική τους στρεβλή μεθοδολογία που «όπλισε» το κείμενο Ανάν. Επειδή ο Ρ. Ντενκτάς κατ’ ουσία δε διαπραγματεύεται, για να πεισθεί ή να μετακινηθεί, του προσφέρεται ένα συνομοσπονδιακό status στο τελικό διαπραγματευτικό πακέτο.

2) Η ανάλυση των ΗΠΑ – δώστε στον Ντενκτάς για να διαπραγματευτεί – απεδείχθη για δεκαετίες πως είναι ατελέσφορη. Η Άγκυρα θα ενσωματώσει στο δικό της κεκτημένο της δήλωση Ανάν, έτσι που να απαιτεί μια διαρκή μεταβολή της πραγματικής βάσης των συνομιλιών. Από τις ψηφισμένες θέσεις του Σ.Α. του ΟΗΕ, στο επίπεδο της «ίσης εκπροσώπησης των μερών», χωρίς διασύνδεση με τη μία ιθαγένεια, την ενότητα του κράτους με τη μία διεθνή προσωπικότητά του. (Ψήφισμα 939).

3) Η δήλωση Ανάν φωτογραφίζει μια σοβαρή μετακίνηση προς το χειρότερο, της όλης παραγωγής ιδεών από την πλευρά της διεύθυνσης του ΟΗΕ. Εάν οι Ιδέες / Χάρτης Γκάλι μπορούσαν εν μέρει να τύχουν μεταρρυθμίσεων και διαπραγμάτευσης, (1992), η κίνηση Ανάν δείχνει μια κατεύθυνση που ποτέ ως τώρα δε βρέθηκε στο διαπραγματευτικό δρόμο της Λευκωσίας.

4) Οι κινήσεις ντε Σότο προδιαγράφουν τις προσεχείς κινήσεις του ΟΗΕ. Στο συνταγματικό «περισσότερα» στον Ντενκτάς, στο εδαφικό προσφορά ιδεών στο Γ. Κληρίδη. Αυτή η λογική περιεχόταν κατά παρεμφερή τρόπο και στις ιδέες Γκάλι, και δοκιμάστηκε, μερικώς, στις συνομιλίες Ισραήλ – Παλαιστινιακής Αρχής (ειρήνη έναντι εδάφους). Η ουσιώδης όμως διαφορά είναι η εξής: Η Κυπριακή Δημοκρατία είναι ήδη πρώτη στον κατάλογο του επόμενου κύματος διεύρυνσης της Ε.Ε. Κατά συνέπεια, κάθε συνταγματική ανισορροπία (για να ικανοποιηθεί η αδιαλλαξία του Ντενκτάς) εγκυμονεί το διαρκή κίνδυνο να δημιουργηθεί ένα πλαίσιο εξελίξεων που θα δυσκολεύει ή και θα εμποδίζει την ενταξιακή διαδικασία.

5) Καθώς το πλαίσιο Ανάν «πιέζει» τις μελλοντικές διεργασίες, είναι χρήσιμο και παραγωγικό – υπό το φως του σημερινού σκηνικού – η ε/κ πολιτική ηγεσία να δώσει τη διπλωματική μάχη με παρουσία και ενότητα. Οι στιγμές είναι δύσκολες και σε μια διαπραγμάτευση και οι λεπτομέρειες έχουν τη σημασία τους. Σε μια, όμως, γενικότερη επισκόπηση του πράγματος, είναι, όντως, μοναδική η (επιεικώς) αντίφαση: πολιτικοί και κόμματα που κέρδισαν προεδρικές εκλογές για να «ενταφιάσουν» τις Ιδέες Γκάλι, σήμερα, βρίσκονται μπροστά σε ιδέες Ανάν, που προδιαγράφουν ακραία συνομοσπονδιακή εξέλιξη. Κανείς δεν επιχαίρει γι’ αυτό. Αντιθέτως. Το μέγιστο μάθημα οδηγεί σε νέες πρακτικές στο εθνικό ζήτημα. Αποσύνδεση, δηλαδή, της διαχείρισης του Κυπριακού από προσωπικά ή κομματικά παίγνια. Μάλλον ακατόρθωτο, όπως βεβαιώνει μια πλούσια «βιβλιογραφία» δηλώσεων σε κρίσιμες στιγμές του…

Εφημερίδα, η  Σημερινή, 1998