Ο Θεός και οι Δαίμονες.

Ο Ελευθέριος Βενιζέλος ομιλεί περί της πλάνης ότι ο Θεός (της πολιτικής) είναι συχνά νεοέλλην: «να το πάρωμεν απόφασιν, δεν υπάρχει, δεν υπήρξε ποτέ «Θεός της Ελλάδος». Ένας είναι ο Θεός δι’ όλα τα έθνη. Η φρόνησις, η διορατικότητα και η επαφή με την πραγματικότητα. Ιδού τι θα μας βοηθήσει θετικά να επανορθώσωμεν ότι είναι επανορθώσιμον…».

Τα λόγια αυτά του Ε. Βενιζέλου είναι απολύτως χρήσιμα και στην κυπριακή περίπτωση. Βοηθούν να δούμε τα πράγματα με διαφορετικούς όρους. Η διεθνής πολιτική κυριαρχείται από αντιπαραθέσεις, συμφέροντα, καχυποψίες, μάχες για το γόητρο, εικόνες και, όχι σπάνια, παραλογισμούς από το παρελθόν. Στα μικρά κράτη  η αδυναμία να αλλάξουν τη μοίρα τους συχνά ταυτίζεται με την κακομοιριά: βλέπουν παντού εχθρούς, συνωμοσίες, δαίμονες που θέλουν να μας εξαφανίσουν από το χάρτη. Κάτι τέτοιο προφανώς δεν συμβαίνει όπως βεβαιώνει το παράδειγμα της απρόσκοπτης ένταξης της Κυπριακής Δημοκρατίας στην ΕΕ.  Αντίθετα, το παράδειγμα αυτό βεβαιώνει το αληθές: σε ένα κόσμο με αντιθέσεις, με συμμάχους και αντιπάλους, με τη δική σου πολιτική προσπάθεια μπορείς να μειώσεις το κόστος, να αλλάξεις συσχετισμούς και να επιτύχεις μεγάλους στόχους εφόσον δουλέψεις πάνω σε εφικτές επιδιώξεις με συνέπεια και επιμονή. Συχνά όταν δεν επιτυγχάνεται ένας στόχος, όταν δεν έχουμε καταφέρει να πείσουμε για τις επιδιώξεις μας,  η ευθύνη για την αποτυχία μεταφέρεται στο εξωτερικό, σε πραγματικούς ή σε πλασματικούς εχθρούς, γίνεται εξαγωγή δικών μας ευθυνών με στόχο την παραπλάνηση της κοινής γνώμης. Είναι σημαντικό να κρατήσουμε στη μνήμη μας το κορυφαίο παράδειγμα της ένταξης στην ΕΕ: έως το 1998 όλοι οι εταίροι της Ελλάδας στην ΕΕ, επιθυμούσαν πρώτα λύση στο κυπριακό και μετά ένταξη.  Πώς άλλαξαν οι συσχετισμοί; Πόση δουλειά χρειάστηκε για να γίνει εφικτή η αναθεώρηση της άποψης των «14»;

Είναι σαφές ότι ο χώρος της εξωτερικής πολιτικής είναι πολύπλοκος, δύσκολος, συχνά απρόβλεπτος, πολλοί παράγοντες είναι εξωγενείς, άρα χρειάζεται ευελιξία και χρόνος για να επιτύχεις σε βασικές σου επιδιώξεις. Είναι όμως πολύ σημαντικό σε χώρες με το μέγεθος της Κύπρου να αναπτύσσεται ολοένα και περισσότερο ένα  υψηλότερο αίσθημα δημόσιας ευθύνης, να προωθείται με έργα η συλλογικότητα,  να δημιουργούνται καλύτερες υποδομές και να αξιοποιούνται με τη μέθοδο της αχρωματοψίας οι καλύτεροι. Αυτές είναι μερικές βασικές προϋποθέσεις για την άσκηση της πολιτικής με «φρόνηση» και «διορατικότητα» σύμφωνα με τη ρήση του Ε. Βενιζέλου.