Στον αστερισμό του Ντερβίς…

Η ψηφοφορία ανάμεσα στους τ/κ στις 18 Απριλίου 2010 δεν έκρυβε εκπλήξεις. Η εταιρεία δημοσκοπήσεων KADEM προέβλεψε το αποτέλεσμα. Ο Ν. Έρογλου κέρδισε τη μάχη από τον πρώτο γύρο με 50.38% , ενώ ο Μ. Α. Ταλάτ έμεινε στο 42.85%. Ο Ταλάτ εξελέγη το 2005 ως ο πολιτικός ηγέτης της λύσης, έθεσε στο περιθώριο τον Ρ. Ντενκτάς και υποσχέθηκε στους τ/κ πορεία μαζί με τον ευρωπαϊκό κόσμο. Σήμερα έχουμε νέα δεδομένα. Πώς εξηγείται αυτή η μεταστροφή; Εδώ και καιρό παρατηρείται μια συντηρητική αναδίπλωση ανάμεσα στους τ/κ. Αρκετοί τ/κ μετά το άνοιγμα της περιόδου 2003 – 2005 (εκλογή Ταλάτ στην ηγεσία τους) επιστρέφουν στη γοητεία της λύσης του τύπου «δίπλα-δίπλα». Αυτό το σημείο αφορά ιδιαίτερα ένα μέρος της ε/κ πολιτικής ηγεσίας: τα σοβαρά ανοίγματα των τ/κ της περιόδου του 2003 (διαδηλώσεις, ανατροπή Ρ. Ντενκτάς, όραμα «λύση και ΕΕ») συνάντησαν την παγερή αδιαφορία του ε/κ κατεστημένου. Ορισμένοι τ/κ εξέλαβαν τη ρητορική και τις πρακτικές Τ. Παπαδόπουλου ως απόρριψη της ιδέας για λύση. Κάποιοι γύρισαν πίσω στην «ασφάλεια» της ψήφου στον Ν. Έρογλου. Οι αριθμοί βοηθούν να κατανοήσουμε αυτή τη μεταστροφή. Στο Τρίκωμο (17,240 ψηφοφόροι) όπου και διαμένει η πλειοψηφία των εποίκων, ο Ν. Έρογλου πήρε το 59,34%, ο Ταλάτ το 34,.1%. Στην  Αμμοχώστο (43.000 ψηφοφόροι) ο Έρογλου έλαβε 52,99% και ο Ταλάτ 41,44%. Στην Κερύνεια  (31.233 ψηφοφόροι) ο Έρογλου 50.91%, και ο Ταλάτ 43.11%. Στη Μόρφου (21.211 ψηφοφόροι) ο Έρογλου έλαβε 52,54% και ο Ταλάτ 42%. Στη Λευκωσία  Ταλάτ ήρθε πρώτος με 47,16%, με τον Έρογλου στο 43,96%. Η περίπτωση της Μόρφου είναι χαρακτηριστική: στο δημοψήφισμα του 2004 για το σχέδιο λύσης του ΟΗΕ, το 65% ψήφισε υπέρ του σχεδίου. Το 2010 το 52.54% ψηφισε υπέρ του Ν. Έρογλου ο οποίος εργάστηκε με φανατισμό για την απόρριψη του ιδίου σχεδίου λύσης..

 

Η βασική διαφορά ανάμεσα στους δύο βασικούς διεκδικητές της ηγεσίας των τ/κ (Ταλάτ, Έρογλου) εκφράζεται με καθαρό τρόπο στο κείμενο που ακολουθεί. O Σύνδεσμος «Προστασίας της ΤΔΒΚ» εξηγεί γιατί στην ψηφοφορία της 18^ης Απριλίου ψηφίζει Έρογλου: «ο κ. Έρογλου ακολουθεί στο κυπριακό την πολιτική των δύο χωριστών λαών, δύο χωριστών κρατών και δύο χωριστών δημοκρατιών, πολιτική που αντικατοπτρίζει τους αγώνες των τ/κ. Οι τούρκοι της Κύπρου ήρθαν αντιμέτωποι με το θάνατο, την πείνα και την προσφυγιά και τώρα παλεύουν να διατηρήσουν την ανεξαρτησία τους. Η φόρμουλα ενός κράτους, μίας κυριαρχίας και κοινής ταυτότητας που αποδέχθηκε ο Ταλάτ βλάπτει την ανεξαρτησία των τούρκων της Κύπρου».

Αναμφίβολα μέρος ευθύνης για την ήττα Ταλάτ βαραίνει τόσο την πολιτική που ακολούθησε ο ίδιος όσο και το κόμμα του (ΡΤΚ) όταν άσκησαν εξουσία: μικροκομματισμός, ρουσφέτι, συνεχής αντιπαράθεση με τις φιλικές του συντεχνίες, αποξένωση από δυνάμεις που εξ αντικειμένου ήταν θετικές στην προσπάθειά του (Μ. Ακκιντζί),  ακατανόητες δηλώσεις περί «παρθενογένεσης» στο κυπριακό, αδυναμία κατανόησης του ρόλου της ΕΕ στο κυπριακό. Τα πιο πάνω στοιχεία ως σύνολο μπορεί να δώσουν μια εξήγηση στο γεγονός  ότι παρ’ όλες τις προσπάθειες Ερτογάν ο Ταλάτ έχασε στην ψηφοφορία. Είναι βέβαιο ότι δήμαρχοι εκ Τουρκίας που ανήκουν στο κόμμα του Ερτογάν ήρθαν ανεπίσημα στην Κύπρο και εργάστηκαν υπέρ του Ταλάτ- δεν έλειψαν και οι δημόσιες συγκρούσεις όπως αυτή στην περίπτωση του Τρικώμου…

Ο Τ. Ερτογάν δεν έκρυψε τα λόγια του και την παραμονή της ψηφοφορίας ψήφισε δημόσια Ταλάτ -έστω και αν οι προβλέψεις δεν ευνοούσαν την υποψηφιότητά του… Ο Τ. Ερτογάν δήλωσε ότι «επί της περιόδου του Μεχμέτ Αλί Ταλάτ έγιναν πολλά. Αυξήθηκε το κατά κεφαλήν εισόδημα, βελτιώθηκε η θέση των τ/κ στη διεθνή κοινότητα, ο τ/κ ηγέτης είχε επαφές στο εξωτερικό με ξένους ηγέτες». Για την επόμενη ημέρα και θέλοντας να δείξει το δρόμο στον Έρογλου, ο Τ. Ερντογάν δήλωσε στο Κανάλι 24 «ότι επιθυμεί να συνεχιστεί με αποφασιστικότητα η διαπραγματευτική διαδικασία για το κυπριακό. Η τουρκική πλευρά δεν θα εγκαταλείψει το τραπέζι των διαπραγματεύσεων. Αν κάποιος εγκαταλείψει το τραπέζι, ας το εγκαταλείψουν εκείνοι. Η Τουρκία ως εγγυήτρια δύναμη εύχεται να τελειώσουν αυτή τη χρονιά οι διαπραγματεύσεις. Η ευχή μου είναι οι διαπραγματεύσεις να συνεχιστούν με την ίδια αποφασιστικότητα. Εμείς, ας είμαστε αποφασιστικοί. Η αρχή μας είναι η πολιτική του «όλοι κερδίζουν».

Η προσπάθεια που κατέβαλαν οι Χριστόφιας-Ταλάτ δεν έσωσε την υποψηφιότητα Ταλάτ. Οι αργόσυρτες διαδικασίες, η μικρή πρόοδος σε σχέση με την συνολική διετή προσπάθεια, η χαμηλή πτήση της προσδοκίας. Τώρα τα δεδομένα αλλάζουν: ο Έρογλου θα ηγηθεί της διαπραγμάτευσης και ο πρόεδρος Χριστόφιας θα συναντήσει επιπρόσθετες δυσκολίες.  Το τουρκικό ΥΠΕΞ θα «ελέγξει» πιο αποφασιστικά τη διαδικασία γιατί τα ευρύτερα εθνικά της συμφέροντα δεν συμπίπτουν με την εσωστρεφή πρόταση Έρογλου. Ήδη ο νέος ηγέτης των τ/κ έσπευσε δύο μέρες μετά την ψηφοφορία να δηλώσει στη «Χουριέτ» ότι «θα συνεχίσω τις διαπραγματεύσεις, λαμβάνοντας υπόψη μου τις απόψεις όλων, από το σημείο όπου σταμάτησαν. Δεν θα είμαστε εμείς που θα αποχωρήσουμε από τις συνομιλίες. Παραμένω πιστός στις παραμέτρους των Ηνωμένων Εθνών, αλλά αυτές οι παράμετροι πρέπει να συμπληρωθούν, προστατεύοντας τα συμφέροντα του τ/κ λαού και της Τουρκίας,  θέλουμε λύση από την οποία θα επωφεληθούν όλοι».

Η προώθηση της ιδέας για μια «διεθνή διάσκεψη» φαίνεται ότι θα ενισχύσει τη διαπραγματευτική διαδικασία -ειδικά  στους τομείς της ασφάλειας και των εγγυήσεων. Η ιδέα που έθεσε στο τραπέζι η ισπανική προεδρία μέσω του ΥΠΕΞ Α. Μορατίνος φαίνεται να κερδίζει έδαφος στη Λευκωσία, την Αθήνα, την Άγκυρα, την ΕΕ και τον ΟΗΕ. Σε πολλούς παράγοντες φαίνεται ως η πιο πρακτική λύση για να εξακριβωθεί το ως πού μπορούν να φθάσουν τα πράγματα ή –κατ’ άλλους- για να επισημοποιηθεί το αδιέξοδο της σημερινής διαδικασίας…