Ανατολικά της Τουρκίας

Το «δώρο» των ΗΠΑ στην Τουρκία μάλλον είναι χωρίς προορισμό. Υπηρετεί ανάγκες γοήτρου, παρά επιλύει προβλήματα. Η διοίκηση Μπους διόρισε τον απόστρατο στρατηγό ως σύνδεσμο ανάμεσα σε ΗΠΑ, Τουρκία, Ιράκ για το κουρδικό. Η κίνηση αυτή έρχεται να «μαλακώσει» τις τουρκικές αντιδράσεις γύρω από τη στάση των ΗΠΑ στο κουρδικό και ιδιαίτερα τις εξελίξεις στο Ιράκ. Ο διορισμός δείχνει και το μέγεθος του αδιεξόδου στο οποίο κολυμπά το πρόβλημα: είναι συνήθης τόπος ο διορισμός «συντονιστή» να συγκαλύπτει, παρά να επιλύει προβλήματα και το κουρδικόν δεν έχει να κάνει τίποτα με αυτού του είδους τους διορισμούς. Το τελευταίο διάστημα μαχητικοί κούρδοι αυτονομιστές, θέτουν ως πολιτικό στόχο τους τη φθορά του τουριστικού ρεύματος προς την Τουρκία με την πρόκληση εκρήξεων σε σημεία με ειδική τουριστική αξία. Η πίεση προς το τουριστικό ρεύμα συνέπεσε χρονικά με την ανάληψη της ηγεσίας των τουρκικών ενόπλων δυνάμεων από το στρατηγό Μπουγιουκανίτ. Είναι βέβαιο ότι ο νέος γύρος των συγκρούσεων ανάμεσα σε δύο σκληρότερους παίκτες θα δώσει νέο κύκλο αίματος στην Α. Τουρκία. Κάτω από το βάρος αυτής της προς τα πίσω αλλαγής, δυστυχώς, ο δρόμος της κανονικής αλλαγής θα δεχθεί νέα οπισθοδρόμηση: η ΕΕ έδωσε το πλαίσιο της προόδου και αυτό αποτυπώθηκε με σαφήνεια στις 14 Δεκεμβρίου 2004 με την Εταιρική Σχέση Τουρκίας-ΕΕ . Η συμφωνία αποτελεί ένα εκτεταμένο κατάλογο από συγκεκριμένες δεσμεύσεις που η Άγκυρα οφείλει να εκπληρώσει σε βραχυπρόθεσμο επίπεδο ( σε ένα ή δύο έτη) ή σε μεσοπρόθεσμο επίπεδο (σε τρία ή τέσσερα έτη) και αφορά όχι μόνο τη νομοθετική προσαρμογή αλλά και την εφαρμογή των ψηφισμένων μεταρρυθμίσεων. Μερικές από τις βασικές ενότητες της Εταιρικής Σχέσης που συνδέονται άμεσα ή έμμεσα με το κουρδικό είναι αποκαλυπτικές του εκτεταμένου έργου που αναμένει την τουρκική κοινωνία:

1 Έλεγχος της πολιτικής επί της στρατιωτικής εξουσίας για να εξασφαλιστεί ότι οι πολιτικές αρχές ασκούν πλήρως τα εποπτικά τους καθήκοντα ειδικότερα όσον αφορά τη χάραξη εθνικής στρατηγικής ασφαλείας και την εφαρμογή της.

2 Ανεξάρτητο δικαστικό σύστημα που να υπηρετεί τις θεμελιώδεις ελευθερίες σύμφωνα με την ευρωπαϊκή σύμβαση για τα ανθρώπινα διαιώματα.

3 Προστασία των μειονοτήτων σύμφωνα με τις αντίστοιχες αρχές των Η.Ε. και τις διατάξεις του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων.

4 Μηδενική ανοχή απέναντι στις πρακτικές των βασανιστηρίων και της κακομεταχείρισης με κύρωση του πρωτοκόλλου της σύμβασης των Η.Ε. που προβλέπει την καθιέρωση συστήματος ανεξάρτητης παρακολούθησης των φυλακών.

5 Να διασφαλιστεί η ελευθερία του εκφράζεσθαι, περιλαμβανομένης της ελευθερίας του τύπου, σύμφωνα με την Ευρωπαϊκή Σύμβαση για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα.

6 Ανεμπόδιστη δράση των συνδικαλιστικών ενώσεων σύμφωνα με τους κανόνες της ΕΕ και της Διεθνούς Οργάνωσης Εργασίας.

7 Προγράμματα για βελτίωση της κατάστασης στο ανατολικό και νοτιοανατολικό τμήμα της χώρας (μείωση περιφερειακών ανισοτήτων, επιστροφή των εκτοπισθέντων κούρδων στις αρχικές εστίες τους, ταχεία αποζημίωση για όσους υπέστησαν απώλειες και καταστροφές λόγω της κατάστασης ασφαλείας στη νοτιοανατολική περιοχή της χώρας, κατάργηση του συστήματος φρούρησης των χωριών).

Είναι ευθύνη της ΕΕ να παρακολουθεί την εφαρμογή αυτής της συμφωνίας και έτσι να τοποθετεί σε στέρεη βάση τις βασικές συμφωνίες για να την υπεράσπιση των δικαιωμάτων κάθε πολίτη στην τουρκική επικράτεια. Το σημείο επτά στην ουσία παραμένει γράμμα κενό. Ελάχιστα έχουν γίνει και αυτό ως ανοικτό στοίχημα δίνει στους στρατηγούς νέα πλεονεκτήματα για να φέρουν ορισμένες εξελίξεις γύρω από το κουρδικό στα δικά τους μέτρα .