Απο τα “δώρα” στην ανατροπή

Σύμφωνα με τις βασικές ειδήσεις, το Εθνικό Συμβούλιο στην ειδική του συνεδρίαση στις 14 Ιουλίου συζήτησε, μεταξύ άλλων, «εναλλακτικές εισηγήσεις» που καταθέτουν ορισμένα κόμματα στο κυπριακό, προφανώς κάτι πέρα από την τρέχουσα διαδικασία. Σύμφωνα με τις δημόσιες τοποθετήσεις ορισμένα κόμματα εκτιμούν ότι και η σημερινή προσπάθεια Αναστασιαδη συνιστά συνέχιση της πολιτικής Χριστόφια με άλλη μορφή συνεπώς και αυτή οδηγεί σε διαδικασία παροχής «δώρων» προς την τ/κ πλευρά.

Είναι χαρακτηριστικό ότι αυτή η «εναλλακτική» στρατηγική, συνήθως συμπυκνώνεται με καταγγελία της τουρκικής αδιαλλαξίας, ενώ συχνά συνοδεύεται από το αίτημα για απόσυρση παλαιότερων προτάσεων. Συνήθως αυτοπροβάλλεται ως «σκληρή» και «διεκδικητική» πολιτική. Στην πράξη δεν συνιστά τίποτε άλλο παρά μια εσωστρεφή κίνηση που θα δημιουργήσει νέα ερωτηματικά για την πραγματική επιδίωξη αυτής της «διεκδίκησης». Είναι γνωστό ότι ορισμένες από τις δυνάμεις που εισηγούνται «διεκδικητική» γραμμή δεν έχουν απήχηση στο διεθνή στίβο, στερούνται συμμαχιών, ιδιαίτερα στον ευρωπαϊκό χώρο και αγνοούν τις σκέψεις του ΟΗΕ. Επίσης μια τέτοια στροφή (;) θα διευκολύνει ορισμένους χειρισμούς του Έρογλου, κυρίως στην επιστροφή σε ακόμα μεγάλη ταύτιση με τις συντηρητικές δυνάμεις στην τ/κ κοινότητα.

Στην ουσία «εναλλακτική» πρόταση για όσους ενδιαφέρονται για την εφικτή λύση στο κυπριακό δεν υπάρχει. Πραγματική, σύγχρονη και ευρείας αποδοχής εφικτή πρόταση είναι εκείνη που συνδέει την επιδίωξη λύσης του κυπριακού βασισμένης στα ψηφίσματα του ΟΗΕ (διζωνική, δικοινοτική ομοσπονδία) σε συνδυασμό με την ανάδειξη της ΕΕ ως καταλύτη της λύσης σε ειδικά κεφάλαια που καλύπτουν την «ποιότητα» της επιδιωκόμενης λύσης. Χωρίζω το θέμα σε τρεις ενότητες: πολιτικό βάρος, ασφάλεια, ανάπτυξη.

Α. Πολιτικό βάρος με διορισμό συντονιστή της ΕΕ στο κυπριακό, με ανάδειξη του κυπριακού σε ένα ουσιώδους σημασίας ζήτημα της κοινής ευρωπαϊκής εξέλιξης, άρα συζήτησή του σε επίπεδο Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, Επιτροπής και Συμβουλίου Υπουργών. Στο θεμα του διορισμού συντονιστή της ΕΕ στο κυπριακό το σχόλιο είναι γνωστό: δεν γίνεται αυτό γιατί διαφωνεί η τ/κ πλευρά, (πράγμα γνωστό και αληθές). Η απάντηση είναι επίσης γνωστή: η Κύπρος ενώ ήταν υποψήφιο προς ένταξη κράτος πέτυχε το διορισμό Παρατηρητή της ΕΕ στις συνομιλίες -Σερζ Αμπού. Η επιτυχία με τον Αμπού δεν είχε συνέχεια, παρά το ότι η Κύπρος έγινε πλήρες μέλος! Αυτό εξηγεί γιατί μια πολιτική ήταν επιτυχημένη και ποια δεν μπόρεσε να συνεχίσει ούτε τα αυτονόητα.

Β. Ασφάλεια-Εγγυήσεις

1. Αναμόρφωση του συστήματος εγγυήσεων του 1960 με τη συμμετοχή της ΕΕ σε ρόλο «συντονιστή», και ενδεχομένως με τη διατήρηση ενός συστήματος που να συνδυάζει την ολοκλήρωσή του μαζί με τη «τελική» φόρμουλα που θα λάβει η ευρωτουρκική σχέση.

2. Ανώτατοι αξιωματικοί από τον Ευρωπαϊκό Στρατό μπορεί να αναλάβουν ρόλο εποπτείας των μη κυπριακών στρατιωτικών δυνάμεων που, ενδεχομένως, θα διατηρεί η Κυπριακή Δημοκρατία μετά τη λύση (Ελδύκ-Τουρδύκ) και πάνω στην ίδια κατεύθυνση μπορεί να συζητηθεί η πρόταση για ένταξή τους στο ευρωπαϊκό σύστημα ασφαλείας.

3. Αστυνομικές δυνάμεις από την Ευρωπαϊκή Αστυνομία -εάν κριθεί αναγκαίο σύμφωνα με τις τότε συνθήκες- να αναλάβουν την ευθύνη (μαζί με τις δυνάμεις του ΟΗΕ) για τον αφοπλισμό των στρατιωτικών δυνάμεων στα χρονοδιαγράμματα που αυτός θα διεξάγεται στο νησί.

4. Σε κάθε τελική διευθέτηση του κυπριακού, η Κυπριακή Δημοκρατία είναι αναγκαίο να διατηρεί αριθμό δυνάμεων που θα συμμετέχουν στις ευρωπαϊκές δράσεις στην Α. Μεσόγειο και στις ευρωπαϊκές ειρηνευτικές αποστολές.

Γ. ΑΝΑΠΤΥΞΗ-ΑΝΟΙΚΟΔΟΜΗΣΗ

Στα ζητήματα της ανοικοδόμησης ο κοινοτικός προϋπολογισμός και τα διαρθρωτικά ταμεία μπορεί να βοηθήσουν αποτελεσματικά, αφού προηγηθεί η κατάλληλη πολιτική και τεχνοκρατική υποστήριξη κάθε αιτήματος. Ειδικότερα:

1. Η ανοικοδόμηση της Αμμοχώστου.

2. Η υποστήριξη στα προγράμματα ανοικοδόμησης για τις στεγαστικές ανάγκες όπως αυτές θα προκύψουν από τα σχεδιαγράμματα της επίλυσης τόσο στις περιοχές που θα επιστραφούν στους ε/κ ιδιοκτήτες τους όσο και στη μετεγκατάσταση σημαντικού αριθμού τ/κ.

3. Η πρόταση της Κυπριακής Δημοκρατίας στην ΕΕ για τη δημιουργία «Ειδικού Προγράμματος για τη Διακοινοτική Συνεργασία».

4. Η οικονομική κρίση στην Κύπρο εκφράζεται κάτω από δύο μνημόνια. Ένα ανάμεσα στην Κυπριακή Κυβέρνηση και την τρόικα (ΕΕ, ΔΝΤ, ΕΚΤ) και ένα που επέβαλε η τουρκική κυβέρνηση στην τ/κ ηγεσία. Τα δύο μνημόνια μοιάζουν πολύ, σε μερικά σημεία είναι ταυτόσημα. Η λύση θα επιτρέψει να αναλάβει η ΕΕ ένα κοινό έργο συντονισμού και εναρμόνησης στη βάση που έχει συμφωνηθεί με όλα τα κράτη –μέλη.

5. Η επίλυση θα συμβάλει αποφασιστικα στο ξεπέρασμα της κρίσης, συνεπώς μόνο η επίλυση του κυπριακού μπορεί να θέσει σε εφαρμογή ένα νέο μοντέλο ανάπτυξης σε όλο το έδαφος της νήσου.

Το πραγματικό δίλημμα στο οποίο καλείται να απαντήσει κάθε πολίτης και κάθε πολιτική δύναμη είναι εκείνο μεταξύ της εφικτής λύσης βασισμένης το θεσμικό πλαίσιο που προσφέρει η συμμετοχή μας στην ΕΕ και της ρητορείας που συνιστά μια «εναλλακτική» πορεία με οδηγό την περιχαράκωση, την εσωστρέφεια και την απώλεια ερεισμάτων. Το ότι από το 2004, με την ένταξη στην ΕΕ, αγνοήθηκε η πολιτική της ανάδειξης της ΕΕ σε καταλύτη της λύσης, εξηγεί γιατί και δυνάμεις που υιοθετούσαν μια συμβιβαστική αντίληψη στα πράγματα, απέτυχαν να αλλάξουν τα δεδομένα παρά τις φιλότιμες προσπάθειές τους. Δεν μπόρεσαν να θέσουν σε εφαρμογή μια μεγάλη πολιτική, ή και, ίσως, δεν ήθελαν, καθώς είχαν στη διάθεσή τους όλο το αναγκαίο υλικό από την πιο έγκυρη δημοσκόπηση που διεξήχθη πάνω σε αυτή τη βάση.

Όλα τα στοιχεία βεβαιώνουν ότι η κοινή γνώμη σε ε/κ και τ/κ εγκρίνει με ισχυρές πλειοψηφίες την πολιτική που αναδεικνύει την ΕΕ σε καταλύτη της λύσης. Συνεπώς, δεν φτάνει μόνο το δρομολόγιο «Πάφος-Απόστολος Ανδρέας» για να προχωρήσουμε. Χρειάζεται επίσης το δρομολόγιο Λευκωσία-Βρυξέλλες να γίνει πρωταγωνιστής της ανατροπής.