Από τα Ίμια στα Pandora Papers

Τα γεγονότα στα Ίμια,1996, από κάθε άποψη έχουν ειδική σημασία για όλους τους Κυπρίους. Σχετικό πανώ με το γνωστό περιεχόμενο εμφανίστηκε σε κιγκλίδωμα στον κυκλικό κόμβο στην περιοχή του Γενικού Νοσοκομείου Λευκωσίας. Η ειδική σημασία τους:

1. Οι Δήμαρχοι και οι μουχτάρηδες δεν κάνουν εξωτερική πολιτική του κεφαλού τους, ούτε γνωρίζουν τους φακέλους, ούτε εκλέγονται γι’ αυτό.
2. Τουρκικά ΜΜΕ έσυραν το χορό της ασυναρτησίας και η Τ. Τσιλέρ έπαιξε με τις σειρήνες της «δημοσιότητας». Δεν ήταν αρκετό για να φτιάξει καριέρα. Πέρασε πολύ σύντομα στα αζήτητα της τουρκικής πολιτικής ζωής.
3. Υστέρησαν τα Ελληνικά Μέσα; Ακολούθησαν το τροπάρι που άρχισαν τα τουρκικά, θέλοντας να καθοδηγήσουν το σκηνικό. Για πού όμως; Στη θεά τύχη;
4. Εμφανώς υπήρξαν άστοχες κινήσεις από την πλευρά της ηγεσίας των ελληνικών ενόπλων δυνάμεων στο θαλάσσιο χώρο των βραχονησίδων.
5. Τελική φόρμουλα με μεσολάβηση των ΗΠΑ με επαναφορά των πραγμάτων στο status quo ante. Ήταν η καλύτερη δυνατή λύση με σημαντικότερη την αποφυγή μιας ένοπλης σύρραξης.
6. Το σημαντικότερο: η διαχείριση της κρίσης κράτησε δυνατότητες. Αμέσως μετά ακολούθησε η οργανωμένη στροφή της ελληνικής διπλωματίας στο «γήπεδο ΕΕ» με βάση την στρατηγική που επεξεργάστηκαν οι Γ. Κρανιδιώτης και Χ. Ροζάκης. Τα παράγωγα της στροφής:

• 1999. Συμφωνία στη Σύνοδο Κορυφής της ΕΕ στο Ελσίνκι- ένταξη της Κύπρου και ταυτόχρονα χρονοδιάγραμμα για έναρξη ενταξιακών συνομιλιών με την Τουρκία
• 2003. Κατ΄αρχήν συμφωνία Αθήνας- Άγκυρας για προσφυγή στο ΔΔ της Χάγης

7. Η συγκροτημένη πολιτική του Κ. Σημίτη ήταν αυτή που κράτησε χαμηλά τις εντάσεις και άφησε ανοικτό το παράθυρο του διαλόγου, με κορυφαίο ωφελημένο την Κύπρο. Πάνω σε αυτές τις πολιτικές κτίστηκαν νέες ισορροπίες, αυτές που επέτρεψαν στην Κύπρο την ένταξή της στην ΕΕ-1999-2004. Χωρίς αυτούς τους χειρισμούς, η Κύπρος θα ήταν ένας από τους διεκδικητές της έδρας για μια από τις επόμενες συνόδους του κινήματος των αδεσμεύτων.

Το ζήτημα πλέον είναι πώς χειριστήκαμε μέχρι τώρα το κεκτημένο του 1999-2004 και πώς (δεν) αξιοποιούμε αυτή την ιστορική κατάκτηση. Για παράδειγμα, ο Ν. Αναστασιάδης (29/1) απαντώντας σε ερωτήσεις για «επόμενα του βήματα στο κυπριακό» απάντησε πως «θα είναι η παρουσίαση μιας ολοκληρωμένης πρότασης στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο για την ανάγκη ανάληψης πρωτοβουλιών από πλευράς Ευρώπης και για τη λύση του Κυπριακού και για την υιοθέτηση ουσιαστικών ΜΟΕ που θα αποκαθιστούν καταρχάς την εμπιστοσύνη πραγματικά και κατά δεύτερο θα ανοίγουν τον δρόμο για ένα νέο δημιουργικό διάλογο».

Είναι ενδιαφέρον να υπογραμμιστεί πως επί εννέα χρόνια στην προεδρία, δεν έθεσε το Κυπριακό ούτε μια φορά στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο (ΕΣ). Ούτε κατά τη διάρκεια που η ΕΕ ήταν παρούσα για να στηρίξει την προσπάθεια για να διανύσουμε το τελευταίο μίλι, 2016, Γιούνκερ, 2017, Γιούνκερ, Μογκερίνι. Τώρα θέλει πρωτοβουλία του ΕΣ την ίδια περίδο που η Ευρωπαϊκή Eπιτροπή ανοίγει την πόρτα του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου για τα «χρυσά διαβατήρια» (9/6/21), αμφισβητώντας ευθέως την ουσία του πορίσματος της σχετικής με το θέμα Ερευνητικής Επιτροπής στη Λευκωσία. Τώρα θέλει πρωτοβουλία του ΕΣ την ίδια περίοδο που το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο με 578 ψήφους υπέρ, 28 κατά και 79 αποχές «καλεί τις αρχές των κρατών μελών να ξεκινήσουν ενδελεχείς έρευνες στην επικράτειά τους για τυχόν παρατυπίες που αποκαλύφθηκαν και να προχωρήσουν σε έλεγχο όλων των προσωπικοτήτων που αναφέρονται στα Pandora Papers», μεταξύ αυτών, γίνεται ονομαστική αναφορά και «στον προέδρο της Κύπρου», 30/10/21. Με αυτές τις «επιδόσεις» οι λεγόμενες πρωτοβουλίες του (αυτός να τις διατάξει, αλλά η Ευρώπη να τις εκτελέσει) δεν έχουν καμμία απολύτως τύχη.

Πώς (δεν) αξιοποιούμε αυτή την ιστορική κατάκτηση που κτίστηκε από το 1999 μέχρι το 2004; Ο τεως υπεξ Ν Χριστοδουλίδης δήλωσε πως «καταφέραμε να καταστήσουμε το κυπριακό, ένα ευρωπαϊκό πρόβλημα». Προφανώς καταφέραμε να το μετατρέψουμε σε σκέτο «ευρωπαϊκό πρόβλημα», ενώ όλοι οι εταίροι επιλέγουν το κυπριακό ως ένα «ευρωπαϊκό πρόβλημα προς επίλυση». Για αυτό και Γιούνκερ, Μογκερίνι, Τίμμερμανς εργάστηκαν γι’ αυτό («Πλαίσιο Γκουτέρες»), ενώ ο Ν. Αναστασιάδης και Ν. Χριστοδουλίδης εργάστηκαν για να παραμείνει σκέτο πρόβλημα-αχρήστευση του ιδίου Πλαισίου! Επίσης ανέφερε πως «σε κάθε Συμβούλιο και σε κάθε συνάντηση προέβαλα την ανάγκη άσκησης σχετικής επιρροής και πίεσης στην Τουρκία». Η προσπάθεια Αναστασιάδη-Χριστοδουλίδη

πρώτο, να «αποβάλουν» την Τουρκία από τους ενεργειακούς σχεδιασμούς και, δεύτερο, να της επιβάλουν κυρώσεις μέσω ΕΕ, απέτυχε πανηγυρικά.  Υπήρχε περίπτωση να πετύχουν κάτι; Μόνο στα δελτία ειδήσεων των 8!. Ωστόσο, για δεκαετίες ζητούμε «άσκηση πίεσης στην Τουρκία» και αυτή δεν έρχεται. Η ευρέως διαδεδομένη αντίληψη ότι θα προκύψουν πιέσεις επειδή έχουμε δίκαιο ανήκει στη σφαίρα της ουτοπίας. Κανένας στη διεθνή σφαίρα δεν σκέφτεται έτσι. Άλλωστε, ούτε εμείς ενδιαφερόμαστε για κάποιο άλλο πρόβλημα (!). Η μόνη λύση είναι τα κίνητρα, τα αμοιβαία κέρδη, οι win win λύσεις. Αυτή η πολιτική νίκησε το 2004-την επεξεργάστηκε ο Γ. Κρανιδιώτης και την κέρδισε ο Κ. Σημίτης. Πήγε έκτοτε ένας Ε/Κ πολιτικός να συναντήσει τον Κώστα Σημίτη; Ρώτησε; Έμαθε;  Όποιος ενδιαφέρεται για πρόοδο, για επιτυχίες, τα εργαλεία υπάρχουν, αυτά διαθέτει ο πραγματικός κόσμος. Με άλλο περιεχόμενο τότε, με άλλο σήμερα. Η μέθοδος, όμως, είναι ίδια!

Λάρκος Λάρκου