Από το Κόσσοβο στα Σκόπια…
Ο πρόεδρος της Ελληνικής Δημοκρατίας Κ.Παπούλιας έχει μεγάλη πείρα στα ζητήματα εξωτερικής πολιτικής. Γι’αυτό η δημόσια έκφραση της ανησυχίας του για τις εξελίξεις στο Κόσσοβο (27/10) δείχνει μια πολύ σωστή αξιολόγηση των νέων δεδομένων που δημιουργούνται στα Βαλκάνια. Είναι πιο πιθανή από ποτέ η απόσχιση του Κοσσόβου με τη δημιουργία μιας νέας κατάστασης πραγμάτων στο κέντρο των Βαλκανίων. Αυτή η αλλαγή δημιουργεί νέες ισορροπίες ισχύος στα Βαλκάνια συνεπώς επηρεάζει ζωτικά ελληνικά συμφέροντα στο χώρο αυτό. Είναι απολύτως βέβαιο ότι η οριστικοποίηση του καθεστώτος του Κοσσόβου δημιουργεί νέο κλίμα στις σχέσεις Ελλάδας-Σκοπίων και όλο το σκηνικό αναδιαμορφώνεται . Ο μεσολαβητής του ΟΗΕ Μ.Νίμιτς υπέβαλε μια απαράδεκτη πρόταση για το θέμα της ονομασίας του κράτους των Σκοπίων και η Αθήνα δικαίως την απέρριψε. Η απόρριψη δεν έλυσε και το πρόβλημα. Το πρόβλημα παραμένει και προκαλεί νέο κύμα συζητήσεων ή και αναζητήσεων στον ελλαδικό χώρο. Με παρέμβασή της στον ελληνικά ΜΜΕ κίνηση από 257 προσωπικότητες από το χώρο της πολιτικής, ακαδημαϊκοί, καλλιτέχνες ,άνθρωποι των γραμμάτων και των τεχνών εισηγείται «να δοθεί (στους σκοπιανούς) η αρμόζουσα σκληρή απάντηση με παράλληλη συστηματική διπλωματική ενημέρωση της Ουάσιγκτον, των Βρυξελλών και της διεθνούς κοινής γνώμης..» Ταυτόχρονα η κίνηση αυτή προτείνει «ως τελευταία υποχώρηση την αποδοχή μιας σύνθετης ονομασίας αλλά σε μια λέξη αδιάσπαστη και αμετάφραστη…» (27/10/2005).
Η πρόταση αυτή είναι πολύ ενδιαφέρουσα. Μια τέτοια πρόταση θα μπορούσε να προχωρήσει ή να ενσωματωθεί στο πακέτο Πινέιρο(1992) ή και πιο ύστερα. Τότε η ΕΕ υιοθέτησε τη λύση της σύνθετης ονομασίας , εξέφρασε την αλληλεγγύη της στην Ελλάδα ,αλλά η Αθήνα ήθελε «κανένα παράγωγο της λέξης Μακεδονία στο όνομα του κράτους των Σκοπίων» με απόφαση του Συμβουλίου των Πολιτικών Αρχηγών υπό την προεδρία του Κ.Καραμανλή.
Σήμερα τα δεδομένα έχουν αλλάξει. Πάνω από 100 κράτη αποκαλούν τα Σκόπια σκέτα «Δημοκρατία της Μακεδονίας», ενώ οι ΗΠΑ με δηλώσεις Ν. Μπερνς αποδέχονται στην ουσία τις απαράδεκτες προτάσεις Νίμιτς. Τι πρέπει να γίνει; Υπάρχει διέξοδος ή όλα θα μείνουν στο σημερινό σκηνικό; Δεν είμαι βέβαιος ότι εξελίξεις στο Κόσσοβο θα λειτουργήσουν υπέρ των ελληνικών συμφερόντων-μάλλον την αδιαλλαξία του σκοπιανού πρωθυπουργού Μ.Μπουτσκόφσκι θα ευνοήσουν…
Χρειάζεται μια καλά προετοιμασμένη πρωτοβουλία από την Ελλάδα έξω από το πλαίσιο Νίμιτς για αναζήτηση μιας σύνθετης λύσης στο όνομα του κράτους των Σκοπίων. Αυτή η κίνηση εάν συνοδεύεται από συναίνεση ανάμεσα στις ελληνικές πολιτικές δυνάμεις έχει περισσότερες πιθανότητες να δημιουργήσει συνθήκες για πραγματική πρόοδο. Δεν είναι εύκολο εγχείρημα αλλά είναι μια πρωτοβουλία που δημιουργεί θετική κινητικότητα. Η απειλή της ελληνικής κυβέρνησης ότι θα μπλοκάρει το δρόμο των Σκοπίων προς την ΕΕ αφορά τα επόμενα 15-20 χρόνια, άρα για τώρα είναι χωρίς πρακτικό αντίκρυσμα.
Τα Σκόπια αισθάνονται ότι ο χρόνος ευνοεί την αδιαλλαξία τους και αυτό λειτουργεί εις βάρος της αναζήτησης μιας συμβιβαστικής φόρμουλας. Συνεπώς η Ελλάδα ως η ισχυρότερη πολιτική δύναμη της περιοχής μπορεί να πάρει πρωτοβουλίες ως δύναμη σταθερότητας και ειρήνης στα ανήσυχα Βαλκάνια (Κόσσοβο, Σκόπια) και μέσα σε αυτό το πλαίσιο να επιδιώξει σε απ’ ευθείας διαβούλευση με την κυβέρνηση των Σκοπίων μια λύση στο ζήτημα της ονομασίας του κράτους αυτού. Είναι σημαντικό μια τέτοια πρωτοβουλία να έχει την πολιτική κάλυψη της ΕΕ.