Ατζέντα για μεγάλους παίχτες
Ο Πρόεδρος της Επιτροπής Ζαν Κλοντ Γιούνκερ ενημέρωσε στις 14 Ιουνίου την ολομέλεια του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου στο Στρασβούργο σχετικά με την ατζέντα της Συνόδου του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου:
«Η απλή αλήθεια είναι ότι καμία ευρωπαϊκή χώρα δεν μπορεί μόνη της να αντιμετωπίσει την κλίμακα και την πολυπλοκότητα των προκλήσεων που αντιμετωπίζουμε. Και ούτε μπορούμε να στηριχθούμε σε καμία ξένη δύναμη. Δεν μπορούμε να αναθέσουμε αλλού την ασφάλεια μας. Οι Ηνωμένες Πολιτείες δαπανούν ήδη δύο φορές περισσότερα από όλες τις χώρες της ΕΕ μαζί, ενώ η Ρωσία και η Κίνα αύξησαν δραματικά τους αμυντικούς προϋπολογισμούς τα τελευταία χρόνια.
Έχουμε όλα τα εργαλεία που χρειαζόμαστε στις Συνθήκες για να το κάνουμε αυτό, συμπεριλαμβανομένης της Μόνιμης Δομημένης Συνεργασίας. Η ΕΕ θα διαθέσει 590 εκατομμύρια ευρώ για την υποστήριξη της άμυνας έως το 2020 και 1,5 δισεκατομμύρια ευρώ ετησίως από εκεί και πέρα. Και το 90% των χρημάτων που επενδύουμε στην έρευνα και την τεχνολογία στον τομέα της άμυνας στην Ευρώπη δαπανάται χωρίς κανενός είδους συντονισμό. Αυτό οδηγεί σε αναποτελεσματικότητα και αλληλεπικάλυψη που θα μπορούσαν εύκολα να αποφευχθούν.
Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο το Ευρωπαϊκό Αμυντικό Ταμείο που πρότεινε η Κομισιόν την περασμένη εβδομάδα θα στηρίξει τους προϋπολογισμούς των κρατών μελών και θα διευκολύνει τη συνεργασία για την κοινή. Οι Ευρωπαίοι αναμένουν από την Ένωση να τους κρατήσει ασφαλείς από απειλές εσωτερικές και εξωτερικές». Στο τέλος ο Πρόεδρος Γιούνκερ, θύμισε τις δεσμεύσεις των ηγετών στη Μπρατισλάβα και τη Ρώμη να ενισχύσουν την αμυντική τους συνεργασία τους και παρέπεμψε στο έγγραφο προβληματισμού της Κομισιόν σχετικά με το μέλλον της ευρωπαϊκής άμυνας και ανακοίνωσε την ατζέντα της Συνόδου:η ασφάλεια έναντι της τρομοκρατικής απειλής, η κοινή άμυνα της ΕΕ, η μετανάστευση και το κλίμα αποτελούν τις βασικές προτεραιότητες της ατζέντας της διήμερης Συνόδου Κορυφής της ΕΕ», ( ΚΥΠΕ 14 Ιουνίου).
Η Σύνοδος Κορυφής της ΕΕ στις 22/23 Ιουνίου, κατά μια μεγάλη σύμπτωση, συνέρχεται λίγο πριν από την Διάσκεψη για την Κύπρο, γνωστή ως Γενεύη 2 στις 28 Ιουνίου. Αυτά τα δύο συνδέονται απολύτως μεταξύ τους. Η ΕΕ καλείται στη Σύνοδο Κουρυφής να λάβει αποφάσεις στα θέματα άμυνας και ασφαλώς έχει μιαν εξαιρετική ευκαιρία να κάνει βήματα με την Κύπρο και τις ήδη εκτεταμένες συζητήσεις γύρω από τα ζητήματα ασφάλειας στην επίλυση του κυπριακού.
Βλέπω το ζήτημα αυτό να εξελίσσεται σε τρία επίπεδα:
Πρώτο, με την ουσιαστική συμβολή της ΕΕ να προωθήσουμε την οικοδόμηση ενός Συμφώνου Φιλίας και Συνεργασίας της ενωμένης Κύπρου, την Ελλάδα και την Τουρκία.
Δεύτερο, ΟΗΕ και ΕΕ, να παρέχουν τις ασφαλιστικές δικλείδες στη διαδικασία υλοποίησης μιας ενδεχόμενης συμφωνίας επίλυσης. Η Επιτροπή, μπορεί να επιβλέπει τη διαδικασία ειρήνευσης, ενώ το Συμβούλιο Υπουργών θα μπορεί να εποπτεύει την υλοποίηση της συμφωνίας.
Τρίτο, αποσπάσματα που θα διαθέσουν κράτη-μέλη της ΕΕ (εκτός της Ελλάδας και του Ηνωμένου Βασιλείου) μπορούν να ενισχύσουν την εποπτεία της διαδικασίας αποχώρησης του τουρκικού στρατού και του αφοπλισμού της ΕΦ.
Τέταρτο, αν συμφωνηθεί να παραμείνει για μικρό χρονικό διάστημα στο έδαφος της Κύπρου ένα στρατιωτικό τμήμα από την Ελλάδα και ένα από την Τουρκία, κατά το ανάλογο της ΕΛΔΥΚ και της ΤΟΥΡΔΥΚ, τα δύο τμήματα να «συντονίζονται» από επικεφαλής στρατιωτικό που θα ορίσει η ΕΕ.
Πέμπτο, η νέα αρχιτεκτονική ασφάλειας για την Ομοσπονδιακή Δημοκρατία της Κύπρου να συνδέεται με την ευρωπαϊκή αρχιτεκτονική ασφαλείας και τις πολιτικές της συνεργασίας στην Α. Μεσόγειο. Συνεπώς, στο νέο κυπριακό Σύνταγμα θα πρέπει να γίνεται αναφορά στη Συνθήκη της Λισσαβόνας, και ειδικότερα στη «Ρήτρα αμοιβαίας συνδρομής», η οποία στο άρθρο 28α, παρ. 7, του Τίτλου V, προβλέπει ότι «σε περίπτωση κατά την οποία κράτος- μέλος της ΕΕ δεχθεί ένοπλη επίθεση στο έδαφός του, τα άλλα κράτη μέλη οφείλουν να του παράσχουν βοήθεια και συνδρομή με όλα τα μέσα που έχουν στη διάθεσή τους».
Τα πιο πάνω δεν μπορούν να γίνουν στο κενό. Απαιτείται η ίδια η Λευκωσία να εργαστεί με σχέδιο πάνω στα ζητήματα αυτά και να καταθέσει εισηγήσεις, σαφείς, εφικτές, ενταγμένες στην ευρωπαίκή πρακτική. Αυτά δεν γίνονται την τελευταία στιγμή ή στην τύχη. Απαιτείται έγκαιρη κινητοποίηση, επαφή με βασικούς παίκτες, αξιόπιστες προτάσεις, συμμαχίες, ισχυρή πίστη ότι μόνο το ευρωπαϊκό πλαίσιο μπορεί να γίνει ο καταλύτης για την αλλαγή.
Ο Χ. Κολ, πατέρας της γερμανικής ενοποίησης που πέθανε στις 17 Ιουνίου 2017 στις ομιλίες του έλεγε ότι «για εμάς τους Γερμανούς η διαδικασία της ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης είναι συνδεδεμένη με τη μοίρα της χώρας. Δεν υπάρχει εναλλακτική πολιτική από εκείνη της ευρωπαϊκής ενοποίησης». Αυτό ακριβώς είναι το δικό μας, το κυπριακό στοίχημα: να αξιοποιήσουμε τη διαδικασία της ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης γιατί είναι συνδεδεμένη με την υπόθεση της ελευθερίας της χώρας μας.
Η Σύνοδος Κορυφής της ΕΕ στις 22/23 Ιουνίου, και η Διάσκεψη για την Κύπρο στις 28 Ιουνίου προσφέρουν μια εξαιρετικά σημαντική δυνατότητα για όσους θέλουν και για όσους μπορούν να αλλάξουν τη μοίρα της Κύπρου.
Λάρκος Λάρκου