Χορεύοντας με τους Νίκους…

Το κυπριακό δύο χρόνια μετά την κατάρρευση των συνομιλιών στο Κρανς Μοντάνα βρίσκεται σε στρατηγικό αδιέξοδο. Σε τρία σημεία: πρώτο, το «κλασσικό» κυπριακό και οι μη συνομιλίες για δύο χρόνια, δεύτερο, οι εξελίξεις στην κυπριακή ΑΟΖ, και, τρίτο, το σενάριο της κήρυξης του κυπριακού ως «άλυτου» προβλήματος, με σοβαρό ενδεχόμενο την αποχώρηση της ειρηνευτικής δύναμης του ΟΗΕ (ΟΥΝΦΥΚΥΠ) από το νησί στο τέλος αυτής της χρονιάς. Τα τρία σημεία σε ειδικότερη ανάλυση:

1. Το «κλασσικό» κυπριακό. Θυμίζω ότι ο Ν. Αναστασιάδης σηκώθηκε και έφυγε από το Μοντ Πελεράν (2016), μόλις παρέλαβε από τον Μ. Ακιντζί χάρτη για την επίλυση του εδαφικού. Θυμίζω, επίσης, ότι όταν ο ΓΓ του ΟΗΕ στον Κραν Μοντάνα (30 Ιουνίου 2017) παρουσίασε στα μέρη μια πολύ σοβαρή πρόταση λύσης (γνωστή ως «πλαίσιο Γκουτέρες»), τα τίναξε όλα στον αέρα για να σκοτώσει τη διαπραγματευτική διαδικασία, ενώ ο τ/κ ηγέτης ζήτησε να εξελιχθεί το ίδιο πλαίσιο σε «στρατηγική συμφωνία». Τι έγινε στο ενδιάμεσο διάστημα; Ο Ν. Αναστασιάδης επιδόθηκε σε μια τρελή κούρσα παραπλάνησης της κοινής γνώμης, η οποία περιελάμβανε τα εξής:

πρώτο, το 2018 μιλούσε για δύο «πλαίσια Γκουτέρες», αυτό της 30ης Ιουνίου, και ένα άλλο της 4ης Ιουλίου. Ο ΓΓ τον διέψευσε σε όλες τις εκθέσεις του προς το ΣΑ, μιλώντας μόνο για αυτό της 30ης Ιουνίου 2017.

δεύτερο, ανακάλυψε το 2018 ότι προτιμά την «αποκεντρωμένη ομοσπονδία», από αυτήν που ο ίδιος συμφώνησε με τον Μ. Ακιντζί το προηγούμενο έτος, φορτώνοντας το ομοσπονδιακό κράτος με δέκα νέες αρμοδιότητες!

τρίτο, ανακάλυψε ότι «χάθηκαν» πρακτικά του ΟΗΕ και άρχισε μια συζήτηση για την ανεύρεσή τους. Κανένα πρακτικό ούτε χάθηκε, ούτε βρέθηκε. Ήταν όλα παιχνίδι για να «διαχείζεται» την επιλογή της ακινησίας.

τέταρτο, παρά το γεγονός ότι ο ΓΓ του ΟΗΕ έδωσε κατευθύνσεις για το πώς εννοεί την αποτελεσματική συμμετοχή των τ/κ στην κεντρική κυβέρνηση, ο Ν. Αναστασιάδης έκανε πίσω από τις συγκλίσεις που συμφώνησε με τον Μ. Ακιντζί, και έτσι, το συμφωνημένο το 2017 κεφάλαιο της διακυβέρνησης, πρακτικά δεν υφίσταται.

Όλα όσα ανακάλυψε μετά το Κρανς Μοντάνα τα έχει «ξεχάσει». Πλέον δεν μιλά για «αποκεντρωμένη», ούτε για τα «πρακτικά», ούτε για δύο «πλαίσια». Έπαιξαν το ρόλο τους, τα πέταξε στον κάλαθο των αχρήστων, και, βεβαίως, κανένας δημοσιογράφος δεν θα του θέσει τέτοιο ερώτημα. Την ίδα στιγμή, έχοντας την στήριξη από την πλεοψηφία των ΜΜΕ δηλητηρίασε την κοινή γνώμη με παραμύθια. Η βλάβη φαίνεται να μοιάζει, ιδιαιτέρως σοβαρή.

2. Στην ΑΟΖ, οι εξελίξεις αποκτούν πιο απρόβλεπτη μορφή. Το τουρκικό ερευνητικό σκάφος «Πορθητής» διεξάγει έρευνες στα 70 χιλιόμετρα ανοικτά της Πάφου-περιοχή «Φοινίκη». Το δεύτερο ερευνητικό σκάφος, «Χαβούζ, κινείται στην άλλη άκρη του νησιού, στα ανοικτά της χερσονήσου της Καρπασίας. Οι εντυπώσεις της πρώτης περιόδου, μετά τις συμφωνίες με την Αίγυπτο και το Ισραήλ, έφεραν στη Λευκωσία χαμόγελα. Ο Ν. Αναστασιάδης εκτιμά ότι με άλυτο το κυπριακό και με διαλυμένο διαπραγματευτικό τοπίο , θα του βγει το παιχνίδι. Πρόκειται περί αυταπάτης, πρώτο, γιατί έχει βάλει τον πήχυ πολύ πέρα από τα όρια της λογικής, δεύτερο, γιατί οι προσβάσεις του, υπό δίωξιν, Νετανιάχου έχουν περιορισμένη εμβέλεια, και, τρίτο, ότι οι συμμαχίες οικοδομούνται πάνω σε κοινά συμφέρονται, και όχι (μόνο) πάνω στην επίκληση του δικαίου της θάλασσας.

3. Σε συνδυασμό με τα πιο πάνω, υπογραμμίζω το σοβαρό ενδεχόμενο να έχουμε στο τέλος αυτού του χρόνου το «τέλος εποχής» για την παρουσία της ΟΥΝΦΥΚΥΠ στην Κύπρο. Η επόμενη Έκθεση του ΓΓ για το θέμα θα υποβληθεί γύρω στις 10 Ιουλίου με την ψηφοφορία να διεξάγεται στο τέλος του ίδιου μήνα. Ο αν. αντιπρόσωπος των ΗΠΑ στον ΟΗΕ Τ. Κόεν στις 29 Ιανουαρίου 2019 δήλωσε ότι «οι διαιωνιζόμενες ειρηνευτικές αποστολές είναι απαράδεκτες. Η ΟΥΝΦΥΚΥΠ και η γενική παρουσία των ΗΕ στην Κύπρο δεν μπορεί να υποκαταστήσουν ή να αποτελέσουν μέρος ενός τοπίου που στερείται δρόμου προς μια πολιτική λύση. Προσβλέπουμε στην έκθεση του ΓΓ σχετικά με το θέμα αυτό».

Η Γιούρι Κιν (Διευθύντρια Νοτίου Ευρώπης στο αμερικάνικο ΥΠΕΞ) πήρε τη σκυτάλη από τον Τ. Κόεν. Αφού χαρακτήρισε τις διαπραγματεύσεις στο κυπριακό μετά το Κρανς Μοντάνα «αρκετά πεθαμένο μέτωπο», σημείωσε «οι ΗΠΑ θεωρούν ότι οι ειρηνευτικές επιχειρήσεις του ΟΗΕ πρέπει να υποστηρίζουν και όχι να υποκαθιστούν την πολιτική διαδικασία, ενώ πρέπει να έχουν στρατηγική εξόδου…τα χρήματα των φορολογουμένων είναι πολύτιμα και δεν μπορούμε να συνεχίζουμε να πληρώνουμε υποστηρίζοντας αυτή τη διαδικασία…» («Καθημερινή», 9 Ιουνίου 2019)

Το σοβαρό ενδεχόμενο αποχώρησης της ΟΥΝΦΥΚΥΠ δημιουργεί μείζον ζήτημα για την εποπτεία της «ουδέτερης ζώνης», η οποία καταλαμβάνει το 3% του συνολικού εδάφους της νήσου. Το σκηνικό μετά από αυτή την εξέλιξη δεν μπορεί να προβλεφθεί, συνεπώς κάθε σενάριο είναι μέσα στις πιθανότητες να συμβεί.

Στο πυρήνα αυτών των εξελίξεων βλέπουμε την αδιαφορία της ε/κ ηγεσίας από τις επιπτώσεις από το σημερινό αδιέξοδο. Αναμφίβολα η αποχώρηση της ΟΥΝΦΥΚΥΠ συνιστά ένα πολύ χειροπιαστό δείγμα γραφής για το πώς θα είναι η Κύπρος την επόμενη ημέρα. Ο Νίκος Αναστασιάδης και ο Νίκος Χριστοδουλίδης καθοδηγούν τα πράγματα στη λύση με το «σωστό» περιεχόμενο. Ωστόσο, το status quo, δεν θα τους κάνει το χατήρι: το status quo αλλάζει στο Κτήμα Μακέντζυ, το status quo γίνεται θρύψαλα στην ΑΟΖ μας, το status quo καταρρέει με την αποχώρηση της ΟΥΝΦΥΚΥΠ…

Λάρκος Λάρκου