Ένα μνημείο για Όσκαρ!

Βίλλυ Μπραντ: «Το μέλλον δεν μπορεί να τύχει καλής διαχείρισης από αυτούς που είναι προσκολλημένοι στο παρελθόν».

Ίσως γι’ αυτό να δικαιώνεται ο Βίλλυ Μπραντ. Ίσως κάτι να γνώριζε για την Κύπρο, το κατ’ εξοχήν πεδίο της προσκόλλησης στο παρελθόν. Έτσι μετά την απόφαση της Βουλής των Αντιπροσώπων να εορτάζεται το ενωτικό ψημοψήφισμα στους σχολικούς χώρους κατά έναν ορισμένο τρόπο, έρχεται το Δημοτικό Συμβούλιο Λεμεσού να ολοκληρώσει το πακέτο με την απόφασή του στις 13 Οκτωβρίου να εγκρίνει τις διαδικασίες για να ανεγερθεί ειδικό μνημείο για τον Γ. Γρίβα στη Λεμεσό.

Δεν μπορεί κάποιος να απορεί «γιατί τώρα». Όλα είναι προφανή: μετά την κατάρρευση των συνομιλιών στο Κρανς Μοντάνα και τη διάλυση του διαπραγματευτικού τοπίου, η πλειοψηφία της πολιτικής ηγεσίας κήρυξε στροφή προς τα πίσω. Γιατί τώρα και γιατί σε τόση έκταση; Γιατί όποιος δεν έχει να προτείνει κάτι αξιόλογο για το μέλλον, με την μεγαλύτερη άνεση στρέφεται στο παρελθόν, πρώτο, για να κρύψει την γύμνια του, δεύτερο, για να αποκαλύψει τον πραγματικό εαυτό του και, τρίτο, για να «αντλήσει» δυνάμεις από όσα νομίζει ότι του προσπορίζουν κομματικά οφέλη, έστω πάνω στο ακέφαλο σώμα των διακοινοτικών συνομιλιών.

Αυτό συμβαίνει σήμερα στην ε/κ κοινωνία και αυτό είναι μια εξαιρετικά ανησυχητική εξέλιξη. Η επιστροφή στο παρελθόν δείχνει την κατάρρευση της εμπιστοσύνης στην πολιτική διαδικασία που συνδέεται με τις προοπτικές επίλυσης στο κυπριακό. Ταυτόχρονα  δείχνει μια μαζική μετατόπιση του δημόσιου λόγου στον παρωχημένο τρόπο σκέψης, στις δημαγωγικές αναλύσεις και στην αδυναμία ορθολογικής ερμηνείας του παρελθόντος. Με καμμία λογική δεν μπορεί να ερμηνευτεί η απόφαση της πλειοψηφίας του ΔΣ του Δήμου Λεμεσού. Τέτοιες αποφάσεις δείχνουν απίστευτης ποσότητας πολιτική αρτηριοσκλήρωση, αδυναμία κατανόησης σε στοιχειώδη ζητήματα της ιστορικής εξέλιξης του νησιού και ασφαλώς σε μια εμμονή που βεβαιώνει ότι στην Κύπρο, ούτε η ιστορία διδάσκει, ούτε η γεωγραφία ούτε καν τα στοιχειώδη μαθηματικά. Η επιστήμη σηκώνει τα χέρια ψηλά, καθ’ ότι ετοιμάζεται έναν μνημείο για ότι πιο μνημειώδες ευθύνεται για τη σημερινή τραγωδία της πλειοψηφίας των ε/κ και τη σημερινή  ευτυχία της ντενκτασικής μειοψηφίας των τ/κ. Αυτά είναι αμφίβολο αν θα είχαν συμβεί σε κάποια άλλη χώρα με στοιχειώδη αυτοσεβασμό στην πολιτική της ιστορία και στην ευθύνη που αναλαμβάνει μια πολιτική ηγεσία απέναντι στις γενιές που θα έρθουν.

Η στροφή στο παρελθόν ποτέ δεν ήταν κάτι αθώο. Όσοι το επικαλούνται το κάνουν από διάθεση να διαχειριστούν το παρόν και να ποδηγετήσουν το μέλλον. Επιλέγουν πτυχές από το παρελθόν, διαχειρίζονται πτυχές από τη σημερινή πολιτική διαπάλη, επιβάλλουν σε τμήμα της κοινής γνώμης την υπεροχή της διαχείρισης του παρελθόντος ως κορυφαίας αξίας μιας στείρας ιστορικής μνήμης. Δεν έχουμε μια στροφή στις αξίες του Διαφωτισμού οι οποίες θα βοηθήσουν να διαχειριστούμε καλύτερα τα σημερινά φαινόμενα. Έχουμε στροφή στον αντιδραστικό συντηρητισμό, στους τίτλους που γεμίζουν ψευδοϊδεολογήματα  του τύπου  «εθνικόφρων» και «μη», ή ανόητες ταμπέλλες του τύπου «εθνικοφροσύνη» και «δυνάμεις με μειωμένο πατριωτικό αίσθημα».

Για να διατηρήσουμε το χαρακτήρα μας και να ενδυναμώσουμε τη συνέχειά μας δεν μπορούμε να καταφεύγουμε στις πιο μαύρες σελίδες της ιστορικής μας διαδρομής. Αυτό συνθλίβει την προοπτική της Κύπρου, συσκοτίζει το δημόσιο διάλογο και παρεμποδίζει την ανάπτυξη της κανονικότητας στη δημόσια σφαίρα. Χρειάζεται να δίνουμε σε όσους ζουν στην πατρίδα μας, πολιτικά και οικονομικά μέσα για αξιοποιούν τις μνήμες, να καθοδηγούν το καινούριο, να κινητοποιούν τις δεξιότητές τους στο σήμερα και να παράγουν το σύγχρονο. Να δέσουν τις αξίες της ελευθερίας και του εκσυγχρονισμού με την μάχη για την επικράτηση των ιδεών του Διαφωτισμού και του Ευρωπαϊσμού απέναντι στις μεσαιωνικές πρακτικές του τυχοδιωκτισμού και της διαίρεσης.

Λάρκος Λάρκου