Επόμενο τέστ: η ανάπτυξη!

Τα αποτελέσματα των stress tests που διενεργήθηκαν στις 26 Οκτωβρίου από την Ευρωπαϊκή Αρχή Τραπεζών και την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα υπήρξαν ιδιαιτέρως θετικά για τις κυπριακές τράπεζες. Με νωπές τις μνήμες από το κούρεμα του Μαρτίου 2013, οι θετικές ειδήσεις σήμερα δίνουν ώθηση στην σταθεροποίηση του τραπεζικού συστήματος, αλλάζουν το κλίμα και οπωσδήποτε συνιστούν την καλύτερη είδηση στο χώρο της οικονομίας εδώ και καιρό. Ο ΥΠΟΙΚ Χ. Γεωργιάδης δήλωσε ότι «οι κυπριακές τράπεζες εισέρχονται στην Τραπεζική Ένωση και στην άμεση εποπτεία της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας με κεφαλαιουχική επάρκεια, με ενισχυμένο το εποπτικό και ρυθμιστικό πλαίσιο, με νέες καθαρές διοικήσεις και διευθύνσεις, με σημαντική συμμετοχή ξένων επενδυτών και κυρίως, με δυνατότητα να συμβάλουν στην ανάκαμψη της κυπριακής οικονομίας». Η Διοικητής της Κεντρικής Τράπεζας Χ. Γιωρκάτζη εξέφρασε την ελπίδα ότι μετά τη δημοσιοποίηση των αποτελεσμάτων «πλέον οι τράπεζες θα διοχετεύσουν στην πραγματική οικονομία τις αποταμιεύσεις των καταθετών», ενώ αναφέρθηκε σε δύο προκλήσεις στις οποίες θα επικεντρωθεί πλέον η ΚΤ μετά τη δημοσιοποίηση των αποτελεσμάτων της άσκησης που είναι «τα μη εξυπηρετούμενα δάνεια και η μείωση των επιτοκίων». Σε ευρύτερο πεδίο η Ευρωπαϊκή Επιτροπή με ανακοίνωσή της εξέφρασε την ικανοποίησή της για «τα αποτελέσματα του τεστ αντοχής πανευρωπαϊκά που αντιπροσωπεύουν τον πιο εξονυχιστικό έλεγχο κάτω από τον οποίο τέθηκαν πότε τράπεζες στην Ευρώπη». Το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο χαρακτήρισε τα stress tests «σημαντικό πρώτο βήμα», δηλώνοντας παράλληλα τη στήριξη του Ταμείου «στην αποφασιστικότητά της ΕΚΤ να επαναλαμβάνει τις ασκήσεις σε ετήσια βάση, βελτιώνοντας συνεχώς τη διαδικασία. Η άσκηση σηματοδοτεί την ουσιαστική πρόοδο που έχει επιτευχθεί προς την κατεύθυνση μιας τραπεζικής ένωσης».

Τα θετικά μηνύματα από τα stress tests βοηθούν στην καλύτερη αντιμετώπιση των ζητημάτων που συνδέονται με την πραγματική οικονομία, την ύφεση, την ανεργία και το κεντρικό θέμα που συνιστά το αναπτυξιακό πρόγραμμα σήμερα. Η γραμμή παραμένει πολύπλοκη και η αξιολόγηση της 26ης Οκτωβρίου μπορεί να ενισχύσει την αλλαγή της κατεύθυνσης. Για παράδειγμα η μηνιαία έκθεση της Γενικής Διεύθυνσης Οικονομικών Υποθέσεων της Επιτροπής στις 30 Οκτωβρίου υπενθυμίζει τις δυσκολίες αναφέροντας ότι «ο Δείκτης Οικονομικού Κλίματος στην Κύπρο υποχώρησε τον Οκτώβριο στις 98,8 μονάδες από τις 99,8 μονάδες που ήταν το Σεπτέμβριο».

Σταθερό κλειδί παραμένει η εφαρμογή του μνημονίου καθώς και η συνεχής παρακολούθηση των πραγμάτων που παρέχουν τη δυνατότητα για βελτιώσεις σχετικές με όρους του μνημονίου που δεν βοηθούν. Η Κύπρος χρειάζεται να επεξεργαστεί μια δική της πολιτική για το μέλλον και πάνω από όλα να θέσει σε εφαρμογή μια σχεδιασμένη αναπτυξιακή πολιτική με κυπριακή σφραγίδα. Ανάπτυξη σημαίνει, εκτός άλλων, προσέλκυση επενδυτών και αυτό με τη σειρά του σημαίνει μείωση της γραφειοκρατίας, καθαρή εικόνα γύρω από το θεσμικό πλαίσιο, αξιοπιστία στο διεθνές πεδίο, πολιτική που να πείθει ότι τηρούμε τις δεσμεύσεις μας και συνεχής προσπάθεια για να λύσουμε τα δικά μας προβλήματα. Παραδείγματα που συμβάλλουν στο ξεπέρασμα της κρίσης και στην οικοδόμηση των προϋποθέσεων για πραγματική ανάπτυξη είναι η δικαιότερη κατανομή των βαρών, το προσωπικό παράδειγμα της ηγεσίας, η μεταρρύθμιση στο κράτος, η αναβάθμιση της ποιότητας του ανθρώπινου δυναμικού, η συνεχής πρόοδος στις εφαρμογές νέων τεχνολογιών, η εκπαιδευτική μεταρρύθμιση, η μείωση των ανισοτήτων, η καταπολέμηση κάθε αιτίας που μας οδήγησε στη σημερινή κατάσταση. Μείζον θέμα παραμένει η δική μας μάχη για να αντιμετωπίσουμε τις αιτίες της υστέρησής μας, το πελατειακό κράτος, τα πλέγματα συμφερόντων που συντηρούν την αδιαφάνεια, τις στρεβλώσεις, την κοινωνική αδικία.

Η 5μηνη φυλάκιση του πρώην Διοκητή της Κεντρικής Τράπεζας και πρώην Υπουργού Οικονομικών και πρώην Υπουργού Εσωτερικών Χ. Χριστοδούλου από το Επαρχιακό Δικαστήριο Λευκωσίας στις 27 Οκτωβρίου σχετικά με έξι κατηγορίες που αφορούσαν αδικήματα φορολογικής φύσεως, δείχνει πόσο βαθειά έφτασαν η ανομία και η ασυνειδησία. Η δικαστής, ανακοινώνοντας την απόφαση, σημείωσε ότι «εύλογα αναμένεται ότι πρόσωπο το οποίο τιμήθηκε με υπηρεσία σε τόσα σημαντικά πολιτειακά αξιώματα θα είναι ιδιαίτερα συνεπής στην τήρηση των νόμων και των υποχρεώσεών του δίνοντας και το παράδειγμα στους υπόλοιπους πολίτες». Η καταδίκη Χριστοδούλου δεν είναι το τέλος της υπόθεσης, καθώς η κύρια δίκη που συνδέεει Βγενόπουλο και Χριστοδούλου ακόμα να γίνει.

Σε κάθε περίπτωση, η κοινή γνώμη ζητά πολύ περισσότερα από την πολιτική τάξη, ζητά διαφάνεια, ελεγξιμότητα, χρηστή διοίκηση, δημόσιο ήθος. Ζητά αλλαγή και απαιτεί καινούριες προσεγγίσεις. Ζητά να αναθεωρήσουμε τις πρακτικές που οδηγούν σε συνεχή αδιέξοδα. Αν δεν αντιμετωπίσουμε τις βασικές αιτίες που μας οδήγησαν στον γκρεμό, αν δεν υιοθετήσουμε μια καλά επεξεργασμένη και ρεαλιστική αναπτυξιακή πολιτική, τότε το μνημόνιο θα παρατείνεται στο χρόνο και ο φαύλος κύκλος θα παίρνει ολοένα και πιο εκρηκτικές κοινωνικές διαστάσεις. Τα πράγματα είναι δύσκολα γιατί η προσφυγή στον μηχανισμο της τρόικας «οικοδομήθηκε» πάνω σε πρακτικές δεκαετιών, πάνω στην αδυναμία παρακολούθησης των διεθνών εξελίξεων, στην εικονική λειτουργία των εποπτικών αρχών και την συνήθεια να αρνούμαστε την ανάληψη πολιτικής ευθύνης παραπέμποντας τις λύσεις στον αυτόματο πιλότο. Εύκολες λύσεις δεν υπάρχουν. Με προϋποθέσεις, η Κύπρος μπορεί να κατακτήσει μια σταθερή αναπτυξιακή πορεία, αυτήν που θα μας βγάλει από τα σημερινά αδιέξοδα και θα συνδυάσει την ανάπτυξη με την κοινωνική δικαιοσύνη.