Ερευνα για δυνατούς λύτες

Τα ευρήματα της έρευνας σχετικά με τον Δείκτη για την Κοινωνική Συνοχή και Συμφιλίωση (SCORE index), που παρουσιάστηκε στο Σπίτι της Συνεργασίας, στη Λευκωσία στις 26 Φεβρουαρίου παρουσιάζουν σημαντικό πολιτικό ενδιαφέρον, πρώτο, γιατί έρχονται να επιβεβαιώσουν προηγούμενες, και δεύτερο, γιατί οι διαφορές σε σχέση με προηγούμενες συμπίπτπουν ως προς την αρνητική τους προδιάθεση. Σύμφωνα με το ρεπορτάζ στο ΚΥΠΕ «τα ευρήματα της έρευνας για το 2014, που διενεργήθηκαν από το Κέντρο για τη Βιώσιμη Ειρήνη και Δημοκρατική Ανάπτυξη (SeeD) σε συνεργασία με το UNDP-ACT, καταδεικνύουν επίσης διαφορές σε σχέση με την προηγούμενη έρευνα του 2013, καθώς οι Τ/κ συμμετέχοντες ανέφεραν πως είναι λιγότερο έτοιμοι για μια συμφιλίωση με τους Ε/κ, νιώθουν περισσότερο πολιτισμικά αποστασιοποιημένοι και βιώνουν χειρότερη ποιοτική επαφή με τους Ε/κ».Το πλήρες ρεπορτάζ του ΚΥΠΕ έχει ως εξής:

«Τα επίπεδα πολιτισμικής αποστασιοποίησης αυξήθηκαν και στις δύο κοινότητες το 2014, σε σύγκριση με το 2013. Σύμφωνα με την κ. Ιωάννου, η έρευνα SCORE, που διεξήχθη δύο φορές στην Κύπρο και από μια φορά στη Βοσνία -Ερζεγοβίνη και το Νεπάλ, διερευνά τους δύο βασικούς παράγοντες για την ειρήνευση, που είναι η συμφιλίωση και η κοινωνική συνοχή, καθώς και τον αντίκτυπό τους στην ετοιμότητα του κόσμου για μια πολιτική διευθέτηση.

Προς τούτο, διεξήχθησαν συνεντεύξεις σε ένα δείγμα 500 Ε/κ και 500 Τ/κ αναφορικά με μια σειρά από παράγοντες που επηρεάζουν το τελικό αποτέλεσμα, συμπεριλαμβανομένου του βαθμού εκπροσώπησης από τους θεσμούς και του επιπέδου πολιτικής ασφάλειας που νιώθουν. Διερευνάται επίσης μια σειρά από άλλους παράγοντες, όπως η κοινωνική και πολιτισμική αποστασιοποίηση που η μια κοινότητα νιώθει έναντι της άλλης. Όπως προκύπτει από τα συνολικά αποτελέσματα, ο βαθμός κοινωνικής συνοχής είναι χαμηλός και στις δύο κοινότητες, λαμβάνοντας 3,9 στους Ε/κ και 4,4 στους Τ/κ, σε μια κλίμακα από το 0 ως το 10.

Τα αποτελέσματα του βαθμού συμφιλίωσης – στο 6,2 για τους Ε/κ και στο 6,1 για τους Τ/κ – επίσης καταδεικνύουν την απόσταση μεταξύ των δύο κοινοτήτων. Επιπλέον, τα αποτελέσματα αναφορικά με την ετοιμότητα για έναν πολιτικό συμβιβασμό – στο 6,2 και 6,3 αντίστοιχα – υποδηλώνουν την αμφιθυμία των δύο κοινοτήτων προς τον στόχο αυτό.

Αναλύοντας τους διάφορους παράγοντες που δεικνύουν ετοιμότητα για συμβιβασμό, καταδεικνύεται περαιτέρω ότι ενώ οι Ε/κ υποστηρίζουν περισσότερο τον τερματισμό του στάτους κβο, οι Τ/κ εκδηλώνουν περισσότερη υποστήριξη στην ομοσπονδιακή λύση, δηλαδή σε μια διζωνική δικοινοτική ομοσπονδία.

Σε σύγκριση με τα αποτελέσματα του 2013, η έρευνα για το 2014 φανερώνει ότι η ποιότητα της επαφής των Τ/κ με τους Ε/κ σημειώνει μεταβολή και μετατρέπεται από θετική σε αρνητική. Την ίδια στιγμή, σημειώνει πτώση η προδιάθεση των Τ/κ υπέρ της συμφιλίωσης και η πρόθεση να ψηφίσουν “Ναι” σε ένα μελλοντικό δημοψήφισμα.

Επιπλέον, η πολιτισμική αποστασιοποίηση των δύο κοινοτήτων διευρύνεται στο ίδιο χρονικό διάστημα, ενώ για τους Ε/κ η ποιότητα της επαφής με τους Τ/κ, η πρόθεση για συμφιλίωση και η προδιάθεση υπερψήφισης του “Ναι” παραμένουν στα ίδια με το 2013 επίπεδα. Συγκεκριμένα, 29,9% των Ε/κ και 34,9% των Τ/κ δηλώνουν ότι προτίθενται να ψηφίσουν “Ναι” σε ένα μελλοντικό δημοψήφισμα.

Παρουσιάζοντας τις προτάσεις πολιτικής, ο Διευθυντής Έρευνας του SeeD Αλέξανδρος Λόρδος ανέφερε ότι θα πρέπει να ενισχυθεί το αίσθημα της εξοικείωσης των Κυπρίων με την πολιτισμική ποικιλομορφία, μειώνοντας παράλληλα την κοινωνική αποστασιοποίηση μεταξύ των δύο κοινοτήτων. Ανέφερε ακόμη ότι η ειρηνευτική διαδικασία θα πρέπει να καταστεί περισσότερο συμμετοχική, ενώ οι φορείς χάραξης πολιτικής θα πρέπει να υιοθετήσουν μια προσέγγιση που θα έχει στο επίκεντρο τον πολίτη, αναφορικά με τον χειρισμό των πτυχών της ανθρώπινης ασφάλειας.

Πρόσθεσε επίσης ότι οι συμμετέχοντες στη διαπραγματευτική διαδικασία θα πρέπει να επενδύσουν περισσότερο στις Τεχνικές Επιτροπές, ως ένα παράδειγμα προς μίμηση σε σχέση με το μελλοντικό τρόπο συνεργασίας μετά τη λύση. Πρότεινε επίσης την εμπλοκή των πολιτών στις διαπραγματεύσεις μέσω πρακτικών εφαρμογών, όπως τη δημιουργία ενός γραφείου ενημέρωσης του κοινού ή μέσω κοινών επισκέψεων των δύο διαπραγματευτών σε κοινότητες του νησιού.

Στην έκθεση συμπεριλαμβάνονται επίσης εισηγήσεις για στενότερους δεσμούς μεταξύ των πολιτικών κομμάτων των δύο κοινοτήτων, τη στήριξη πολιτικών για εκμάθηση της γλώσσας της άλλης κοινότητας στα σχολεία, την ενίσχυση της συνεργασίας της ακαδημαϊκής κοινότητας στις δύο πλευρές και άλλες προτάσεις προς φορείς της Τοπικής Αυτοδιοίκησης, οργανώσεις της Κοινωνίας των Πολιτών.Τέλος καλείται η διεθνής κοινότητα να διευκολύνει τους Κύπριους στην εφαρμογή των προτάσεων αυτών».

Τρεις σύντομες παρατηρήσεις:

1. Τα πιο πάνω συμπεράσματα μοιάζουν αρκετά με τα αντίστοιχα στοιχεία δημοσκόπησης που δημοσιεύτηκε με τον τίτλο «Οι Τουρκοκύπριοι άλλαξαν», στην εφημερίδα «Χαλκίν Σεσί» και προβλήθηκαν στο ΚΥΠΕ στις 26 Ιανουαρίου 2015. Μέσα σε ένα μήνα δύο δημοσκοπήσεις μιλούν με σαφήνεια για όσους ενδιαφέρονται για το πολιτικό μέλλον της Κύπρου.

2. Τα στοιχεία είναι πολύ σαφή, με ευκολία όλοι καταλαβαίνουν ότι τα πράγματα γίνονται ολοένα και πιο πολύπλοκα, οι διαθέσεις των κυπρίων αλλάζουν, η απογοήτευση είναι εμφανής, η πίστη στη λύση αποδυναμώνεται. Κατά τον τρόπο αυτό οι αριθμοί ακολουθούν τάση προς τα κάτω καθώς οι σκέψεις γίνονται ολοένα και πιο συγκρατημένες σε σχέση με τις προοπτικές της επίλυσης.

3. Αυτά τα στοιχεία θα μπορούσε να προκαλέσουν έναν δημιουργικό προβληματισμό για το τι πραγματικά σημαίνουν οι αριθμοί για το μέλλον της νήσου και να αφιερώσουμε χρόνο και σκέψη για το πώς μπορούμε να αναστρέψουμε μια πορεία με πολύ αρνητικούς δείκτες. Ο χρόνος δεν είναι απεριόριστος. Η επίλυση μπορεί να προχωρήσει εφόσον έχει ισχυρό ακροατήριο και εφόσον ισχυρές πολιτικές συμμαχίες αναλαμβάνουν τα ηνία μιας νέας πορείας. Αν το ακροατήριο λιγοστεύει, οι δισταγμοί θα μεγαλώνουν και ο φαύλος κύκλος θα μεγαλώνει. Η πορεία βήμα βήμα με εμβάθυνση της διχοτόμησης περνά μέσα στο μυαλό των ανθρώπων και αυτό είναι εξαιρετικά απογοητευτικό. Χρειάζεται να ληφθούν μεγάλες αποφάσεις, σύντομα, σχεδόν εδώ και τώρα, γιατί το διακύβευμα ισούται με το στοίχημα για την επιλογή ανάμεσα στην ελεύθερη ή τη διχοτομημένη Κύπρο.